Είναι σαφές ότι στους επόμενους μήνες, καθώς ο πληθωρισμός θα παραμένει στα επίπεδα του 5% περίπου, οι πιέσεις για αυξήσεις μισθών θα ενταθούν. Για την αντιπολίτευση, η κατάσταση είναι βούτυρο στο ψωμί της. Η ακρίβεια προσφέρεται ως ένα πρόσθετο βέλος στην φαρέτρα των επιθέσεων κατά της κυβέρνησης – ιδιαίτερα καθώς έχει ένα έντονο στοιχείο λαϊκισμού.
Το σενάριο το έχουμε δει ξανά, βέβαια. Στην Ελλάδα και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο στην περίοδο μετά το 1975: τα σοκ της παραγωγής αύξησαν τις τιμές, οι κυβερνήσεις ανταποκρίθηκαν αυξάνοντας τις αμοιβές και έτσι τροφοδοτήθηκε ένας φαύλος κύκλος πληθωρισμού που δεν μπόρεσε να ελεγχθεί ούτε με τις σκληρές πολιτικές ελέγχου τιμών και καθήλωσης εισοδημάτων.
Ο κίνδυνος βρίσκεται στην προοπτική επανάληψης του σεναρίου. Θα πρόκειται, όμως, για ένα κακοπαιγμένο θέατρο στο οποίοι όλοι θα χάσουν.
Καταρχάς ας συνειδητοποιηθεί, επιτέλους, ότι δεν είναι η νομισματική χαλάρωση που έφερε τον πληθωρισμό αλλά τα σοκ (οι ανατροπές) στην πλευρά της παραγωγής και των μεταφορών. Αυτές έχουν συνδυαστεί με σοβαρές ελλείψεις δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, σε ορισμένες πρώτες ύλες και σε ορισμένα ενδιάμεσα αγαθά υψηλής τεχνολογίας και έχουν οδηγήσει σε αύξηση των τιμών.
Επομένως, η πρόσθετη αγοραστική δύναμη δεν θα λύσει το πρόβλημα. Απλά θα οδηγήσει σε νέο γύρο αύξησης τιμών και στη συνέχεια σε νέο γύρο απαιτήσεων για αύξηση των αμοιβών.
Κατά δεύτερο λόγο, η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να θεωρηθεί πως είναι σε θέση να απορροφήσει κι αυτούς τους κραδασμούς. Το ισοζύγιο πληρωμών αποτελεί έναν καθρέφτη και το είδωλο είναι κάπως χλωμό.
Από τότε που η χώρα μπήκε στη ζώνη του ευρώ, το ισοζύγιο πληρωμών σταμάτησε να την απασχολεί – έβρισκε όσα λεφτά ήθελε για να καλύψει το έλλειμμα.
Η κατάληξη, βέβαια, είναι γνωστή: όπως το είχαν προβλέψει αρκετοί παρατηρητές, το κόστος δανεισμού αυξήθηκε υπέρμετρα και για σωτηρία έφτασαν τα μνημόνια. Έκτοτε η προσοχή έχει στραφεί στο ύψος του χρέους και στο κόστος εξυπηρέτησης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η πορεία του ισοζυγίου πληρωμών έχει χάσει την αξία της ως καμπανάκι κινδύνου.
Στη βάση αυτή, και στην περίοδο από το Νοέμβριο του 2020 στον Νοέμβριο του 2021. το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε από 1,228 εκατ. ευρώ σε 2,515 εκατ. ΟΙ εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία (που υποδηλώνουν την ανταγωνιστικότητα και την προσαρμογή στις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς) αυξήθηκαν από 1,975 εκατ. σε 2,826 εκατ. αλλά ταυτόχρονα, αναδεικνύοντας την υψηλή εξάρτηση της οικονομίας από το εξωτερικό, οι εισαγωγές αυξήθηκαν πολύ περισσότερο, από 3,244 εκατ. σε 4,594 εκατ.
Το συνολικό έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών εκτινάχτηκε από 1020 εκατ. σε 2,741 εκατ. ευρώ, το ισοζύγιο υπηρεσιών παρέμεινε θετικό σε χαμηλά επίπεδα (ης τάξης των 500 εκατ.) και το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων (αμοιβές, μισθοί, μερίσματα, κέρδη) πρόσθεσε στο έλλειμμα. Με ελάχιστα θετικό ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών πήρε την ανηφόρα.
Παρά τις μεταρρυθμίσεις η ελληνική οικονομία εξακολουθεί, λοιπόν, να υποφέρει από χαμηλή παραγωγικότητα και έλλειψη ικανοποιητικής εναρμόνισης με τις ανάγκες των διεθνών αγορών. Η είσοδος σ’ ένα κύκλο αυξήσεων τιμών και εισοδημάτων, θα είναι αδιέξοδος.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να απαλύνει τις επιπτώσεις με την αύξηση στον κατώτατο μισθό – επιδιώκοντας έτσι να βοηθήσει τους πλέον ευάλωτους. Η πολιτική είναι ορθή, φτάνει να μην οδηγήσει στο συνηθισμένος γαϊτανάκι όπου η αύξηση στον κατώτατο συμπαρασύρει όλες τις αμοιβές, τα πολλαπλά επιδόματα και όλα τα άλλα πρόσθετα που απολαμβάνουν τα συνδικάτα.
Η στήλη υποστήριξε χθες ότι ως άτομα και ως κοινωνία οι νέες προκλήσεις θα οδηγήσουν υποχρεωτικά σε μείωση των προσδοκιών. Τώρα είναι μία καλή εποχή για να γίνει μία αρχή στην δύσκολη αυτή προσαρμογή.
Διαβάστε επίσης
Αναπόφευκτη η μείωση των προσδοκιών μας
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
