Δίπλα στο σπίτι μου είναι στα τελειώματα μια πολυτελής οικοδομή.

Ο ιδιοκτήτης της που είναι και κατασκευαστής έχει δεσμευθεί απέναντι στους νέους ενοικιαστές του, μια συγκεκριμένη ημερομηνία που θα τους παραδώσει τα νέα τους διαμερίσματα για να τα κατοικήσουν.

Για κάποιο μαγικό λόγο που συμβαίνει σχεδόν πάντα νομοτελειακά τα χρονοδιαγράμματα εργασιών σε όλων των ειδών τις οικοδομές πέφτουν έξω.

Και πάντα πέφτουνε έξω προς το αργότερα και όχι προς το νωρίτερα…

Τι κάνεις όταν δεν προλαβαίνεις τις δεσμευτικές ημερομηνίες;  Τι κάνεις όταν υπάρχουν ρήτρες που μπορεί να ενεργοποιηθούν εάν καθυστερήσεις την παράδοση;

Φουλάρεις, πιέζεις, φωνάζεις και είσαι από πάνω από  τα συνεργεία και τους μαστόρους όλη μέρα.

Αναγκάζεσαι και διώχνεις τον ευγενικό εργολάβο που είχες πριν γιατί δεν κατάφερνε να πιέζει αρκετά τα συνεργεία και είτε φέρνεις καινούργιο φωνακλά εργολάβο είτε αναλαμβάνεις  εσύ ο ίδιος ο ιδιοκτήτης.

Στην περίπτωση του γείτονα μου αφού αντικατέστησε τον προηγούμενο συγκαταβατικό εργολάβο ανέλαβε ο ίδιος την αυτεπιστασία στηριζόμενος στους συμπαθέστατους γονείς του.

Οι μάστορες  για να προλάβουν τις καταληκτικές ημερομηνίες  και τα διάφορα συνεργεία, εργαζόντουσαν πλέον νύχτα μέρα. Τηρούσαν όμως τα ωράρια κοινής ησυχίας, και  τις Κυριακές εργαζόντουσαν μόνο όσοι έκαναν τις εργασίες τους χωρίς θόρυβο.

Δούλευαν συνεχώς για 12-14 ώρες, με χαμόγελο, όρεξη και επιμέλεια.

Όλοι όσοι κοπίαζαν ολημερίς πιστεύετε πως έπαιρναν το βασικό μεροκάματο  χωρίς να πληρώνονται για τις παραπάνω ώρες δουλειάς;

Έχει υπερωρίες στην οικοδομή ή διπλό μεροκάματο όπως λέγεται στην γλώσσα τους;

Η ασφάλεια 

Η απάντηση είναι σαφέστατα ένα μεγάλο Ναι , όχι γιατί  το είπε ο γειτονικός  κατασκευαστής αλλά γιατί όλοι καταλαβαίνουν πως εάν το συνεργείο δεν πληρωθεί για τις ώρες που δούλεψε είτε  θα σηκωθεί και θα φύγει  αφήνοντας ξεκρέμαστο το έργο  ή στην καλύτερη θα  κάνει πολύ κακή δουλειά που θα χρειάζεται επιδιορθώσεις λίαν συντόμως.

Οι εργαζόμενοι στην οικοδομή όταν η οικονομία αναπτύσσεται νιώθουν ασφαλείς πως θα έχουν δουλειά , επιλέγουν με ποιους κατασκευαστές  θα συνεργάζονται και αποφασίζουν για το πόσο θα εργαστούν ανάλογα με τις αντοχές τους και τις οικονομικές τους ανάγκες.

Οι μάστορες πληρώνονται για την εργασία τους, ο ιδιοκτήτης προλαβαίνει τις προθεσμίες και ο μόνος που ίσως είναι δυσαρεστημένος είναι ο ευγενικός εργολάβος που δεν πίεζε όσο έπρεπε τα διάφορα συνεργεία.

Όταν υπάρχει ανισορροπία από οποιαδήποτε πλευρά ,είτε έλλειψη εργοδοτών είτε έλλειψη εργαζομένων τότε οι καταστάσεις είναι πολύπλοκες και  χρειάζονται προσεκτικούς χειρισμούς και ενίοτε και νομοθετικές παρεμβάσεις.

Η ψηφιακή κάρτα που είναι και το θέμα συζήτησης των ημερών μας θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε κλάδους  όπως η οικοδομή  ;

Οι εργαζόμενοι σε παρόμοιου τύπου εργασιακές σχέσεις θα ήθελαν να αποτυπώνεται ο πραγματικός χρόνος  που εργάζονται εάν έπρεπε να δηλώσουν και να φορολογηθούν για τα αντίστοιχα  τους εισοδήματα;

Μάλλον όχι είναι η απάντηση και εδώ ίσως θα είχε αξία μία εφαρμογή στην οποία  θα ήταν υποχρεωμένος να εγγράφεται κάθε εργαζόμενος οικοδομής και να ενεργοποιείται αυτόματα  όταν αυτός θα βρισκόταν σε μικρή απόσταση από μια οικοδομή για την οποία έχει βγει οικοδομική άδεια εργασίας.

Στο τέλος της ημέρας αυτή η εφαρμογή θα έστελνε ένα report στον τεχνίτη αλλά και στις αρμόδιες υπηρεσίες πως βρισκόταν για τόσες ώρες σε ένα χαρακτηρισμένο εργοτάξιο και άρα οφείλει να δηλώσει σαν εισόδημα κάποιο ελάχιστο ποσό.

Ο τεχνίτης θα μπορούσε να αμφισβητήσει την εκτίμηση της εφαρμογής με κάποια σχόλια και στο τέλος του τριμήνου ή του εξαμήνου ένας αλγόριθμος με τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης θα αποφάσιζε εάν αυτές οι αμφισβητήσεις είναι βάσιμες και θα τις αποδεχόταν είτε θα τις παρέπεμπε σε μια επιτροπή για περεταίρω διερεύνηση.

Επειδή αυτές οι προχωρημένες τεχνολογικές εξελίξεις που αφορούν την καταγραφή της δραστηριότητας σε τέτοιου τύπου εργασίες και θα καθυστερήσουν και θα προκαλέσουν αντιδράσεις   μένει να δούμε σε ποιους εργασιακούς χώρους θα ενεργοποιηθεί  σήμερα η ψηφιακή κάρτα εργασίας και πως αυτή θα μπορούσε να βοηθήσει ουσιαστικά τους εργαζομένους.

Γιατί η πραγματικότητα τις πιο πολλές φορές απέχει από τις καλοπροαίρετες προθέσεις των πολιτικών. Για αυτόν τον λόγο το πιο πιθανό είναι πως η  ψηφιακή κάρτα εργασίας θα εφαρμοστεί εκεί που δεν χρειάζεται και εκεί που θα χρειάζεται  μάλλον δεν θα εφαρμοστεί ποτέ.

Η ψηφιακή καταγραφή

Η ψηφιακή καταγραφή της εργασίας είναι απαραίτητη εκεί όπου οι εργαζόμενοι νιώθουν αδύναμοι και ανασφαλείς. Η ενεργοποίηση της επιβάλλεται  εκεί που όχι μόνο δεν πληρώνονται υπερωρίες αλλά  η εργασία είναι τελείως μαύρη και αδήλωτη είτε είναι καταχωρημένη ως εκ-περιτροπής ενώ στην πραγματικότητα είναι μόνιμη και συνεχής.

Είναι απαραίτητη εκεί που άνθρωποι δουλεύουν χωρίς χαρτιά, στα χωράφια στις βαριές ανειδίκευτες δουλειές και σε πολλές άλλες περιπτώσεις που δεν μπορούμε να φανταστούμε.

Είναι απαραίτητη στις δουλειές γραφείου χωρίς εξειδίκευση, εκεί που οι εργαζόμενοι νιώθουν καθημερινά το άγχος πως εάν χάσουν την δουλειά τους δύσκολα θα βρουν κάτι αντίστοιχο. Ειδικά εάν πληρώνονται περισσότερα από τον βασικό μισθό, είτε λόγω μεγάλης προϋπηρεσίας είτε λόγων περασμένων καλών εποχών.

Σε αυτές τις περιπτώσεις  είναι απίθανο ο ανασφαλής υπάλληλος γραφείου σε μια επιχείρηση 10-20 ατόμων να απαιτήσει υπερωρίες και να επικαλεστεί την ψηφιακή κάρτα εργασίας.

Ο φόβος  απώλειας της απασχόλησης είναι πιο δυνατός από την διεκδίκηση δίκαιων αιτημάτων.

Επιπλέον μια σχέση εργαζόμενου και εργοδότη που έχει διαρραγεί και προστατεύεται μόνο από τον νόμο μάλλον δεν θα μακροημερεύσει.

Μόλις σταματήσει η προστασία του νόμου το πιο πιθανό είναι να παύσει να υφίσταται και η συνεργασία μεταξύ των δύο μερών, εργοδότη και εργαζόμενου καθώς  δεν θα υπάρχει πλέον η αναγκαία  εμπιστοσύνη μεταξύ τους.

Το  αναμενόμενο είναι πως  η ψηφιακή κάρτα θα υλοποιηθεί  σε εργασιακούς χώρους που δεν είναι αναγκαίο, δηλαδή στις μεγάλες επιχειρήσεις  όπου υπάρχουν σχέσεις  αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού με τους εργαζόμενους  και οι τυχόν  υπερωρίες  αποφασίζονται  από κοινού και  πληρώνονται στο ακέραιο.

Τι όμως θα μπορούσε να γίνει πρακτικά  για να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των εργαζομένων;

Χρειάζονται  πολλές ιδέες και κυρίως πολύ θάρρος για να καταπολεμηθεί η μαύρη και αδήλωτη εργασία.

Η τεχνολογία είναι αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια με τις πολλαπλές δυνατότητες που δίνει η διασταύρωση στοιχείων από διαφορετικές πηγές  δεδομένων, η χρήση καμερών, ακόμα και  βιομετρικών εφαρμογών .

Το εστιατόριο

Για παράδειγμα σε ένα εστιατόριο όταν αποτυπώνεται από τις ταμειακές μηχανές και τις πιστωτικές κάρτες μια συγκεκριμένη δραστηριότητα δηλαδή 10 τραπέζια με 50 κουβέρ, και την ίδια στιγμή  εμφανίζονται να εργάζονται σε αυτό το εστιατόριο μόνο  3-4  εργαζόμενοι  και οι δύο εξ’ αυτών μέσα  στην κουζίνα.

Άλλο παράδειγμα θα μπορούσε να ήταν η σύνδεση  κάθε ποσότητας γεωργικής συγκομιδής  με συγκεκριμένη σχέση απασχολούμενων εργαζομένων. Δεν μπορούν να μαζευτούν 10 τόννοι ροδάκινα εάν δεν απασχολήσεις κάποιους εργαζόμενους στα χωράφια.

Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν χρειάζεται υψηλή τεχνολογία παρά μόνο βούληση και πολιτική ευτολμία, γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις οι ωφελούμενοι δεν είναι ακόμα εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους.

Μια ακόμα ενδιαφέρουσα παράμετρος του νομοσχεδίου που προστατεύει τους εργαζομένους  είναι η αλλαγή του φορέα που θα κάνει τους ελέγχους και  θα προστατεύει τους εργαζομένους από τις αυθαιρεσίες των εργοδοτών.

Αυτός ο έλεγχος  ανατίθεται σε μια καινούργια ανεξάρτητη αρχή.

Δηλαδή το κράτος παραδέχεται πως δεν μπορεί ή δεν θέλει να ελέγχει και έτσι μεταφέρει την αρμοδιότητα σε μια άλλη αρχή που έχει χαρακτηριστικά ανεξαρτησίας.

Έχει όμως και χαρακτηριστικά ικανότητας; Έχει χαρακτηριστικά στοχοθεσίας και λογοδοσίας; Τί θα συμβεί εάν η ανεξάρτητη αρχή  δεν τα καταφέρνει και απλά παίζουν έναν διακοσμητικό ρόλο πολυτελείας;

Μήπως έτσι μετατίθεται μια σοβαρή και υπεύθυνη εργασία της προστασίας των εργαζομένων από τις πλάτες  της κυβέρνησης σε κάποιον ανεξάρτητο φορέα χωρίς όμως εχέγγυα ουσιαστικού αποτελέσματος;

Η εργασία αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς και  θα μιλάμε συνεχώς για αυτές τις αλλαγές.

Σίγουρο είναι πως ο εργαζόμενος που νιώθει ανασφαλής πολύ δύσκολα θα εναντιωθεί και θα διεκδικήσει τα δικαιώματα του από μόνος του, εκεί χρειάζεται υποστήριξη από το κράτος και τους συνδικαλιστικούς συμμάχους του.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως το πιο σημαντικό πως  η ενδιαφέρουσα επαγγελματική απασχόληση είναι εργασία και χαρά όπως έλεγαν και οι παλαιότεροι, και τείνουμε όλο και περισσότερο να το ξεχνάμε.