Ήταν Ιανουάριος του 2019 όταν στο Νταβός συγκεντρώθηκε η crème de la crème των επιχειρηματιών του πλανήτη αλλά και η παγκόσμια πολιτική ελίτ με κεντρικό θέμα: “Παγκοσμιοποιήση 4.0”. Μόνο που, όπως συμβαίνει, συνήθως,  μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, σημαντικές επιστημονικές επισημάνσεις περνούν στα ψιλά.

Έτσι, ένα, ίσως, από τα πιο σημαντικά White Paper, που κατατέθηκαν στο Νταβός το 2019, πέρασε απαρατήρητο και σήμερα, ένα χρόνο μετά, αποδεικνύεται τρομακτικά προφητικό.

Πρόκειται για ένα από τα επίσημα έγγραφα, μια από τις Λευκές Βίβλους, του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, που έγινε σε συνεργασία με το Παγκόσμιο  Ινστιτούτο Υγείας του Χάρβαρντ και έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για τον οικονομικό όλεθρο που θα αντιμετωπίσουν παγκοσμίως οι επιχειρήσεις και συνολικά  η οικονομία εξαιτίας της έκρηξης των μολυσματικών ασθενειών.

Και όλα αυτά, ένα χρόνο πριν από την εμφάνιση του κορωνοϊού, του γνωστού, πλέον ιού SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) που προκαλεί την ασθένεια COVID-19 (coronavirus disease).

Το σύνδρομο του βατράχου

Τον πρόλογο της Λευκής Βίβλου, υπέγραφε ο Πίτερ Σαντς, ερευνητής του Παγκόσμιου  Ιστιντούτου Υγείας του Χάρβαρντ, εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Ταμείου (The Global Fund) για την καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας και πρώην Διευθύνων Σύμβουλος της Standard Chartered PLC, από τις μεγαλύτερες διεθνείς τράπεζες.

Ο κ. Σαντς, περιέγραφε τον κίνδυνο από την έκρηξη των μολυσματιών ασθενειών για την οικονομία και τις επιχειρήσεις παγκοσμίως, κάνοντας έναν παραλληλισμό με τον μύθο του βρασμού του βατράχου, ένα σύνδρομο που περιέγραψε ο Ολιβιέ Κλερκ,  γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος. 

Σύμφωνα με τον Κλερκ, αν βάλουμε ένα βάτραχο σε μια κατσαρόλα με νερό και αρχίσουμε να τη θερμαίνουμε με αργό ρυθμό, ο βάτραχος σταδιακά προσαρμόζει τη θερμοκρασία του σώματός του με αυτή του νερού. 

Μόλις το νερό, όμως, φτάσει στο υψηλότερο σημείο βρασμού,  ο βάτραχος δεν μπορεί πλέον να προσαρμόσει τη θερμοκρασία του και θα προσπαθήσει να πηδήξει έξω από την κατσαρόλα. 

Μόνο που αυτό θα είναι αδύνατο γιατί ήδη θα έχει εξαντληθεί…

Σύμφωνα με τον Σαντς, ο άνθρωπος, αφυπνίζεται από τις έντονες αντιθέσεις και τις ξαφνικές αλλαγές, παραβλέπει, όμως, τις αλλαγές που συντελλούνται με αργό τρόπο στο περιβάλλον μας, και όταν πια αυτό γίνει αντιληπτό, βρίσκεται προ καταστροφικών συνεπειών. 

Και οι αλλαγές που παραβλέπουμε είναι η εξέλιξη του κινδύνου των λοιμωδών νοσημάτων καθώς και η ποικιλομορφία των εκδηλώσεων μολυσματικών ασθενειών που αυξάνεται σταδιακά αλλά αμείλικτα. 

“Καθώς ταξιδεύουμε, ανταλλάσσουμε και επικοινωνούμε σε μια όλο και περισσότερο υπερσυνδεδεμένη παγκόσμια οικονομία, όλο και περισσότερες εταιρείες θα βρεθούν εκτεθειμένες από τις επιπτώσεις μολυσματικών ασθενειών που οι εστίες τους είναι χιλιάδες μίλια μακριά από το κέντρο επιχειρήσεων των εταιρειών”. 

Απώλειες 0,7% του παγκόσμιου ΑΕΠ κάθε χρόνο

Όπως σημείωνε τον Ιανουάριο του 2019 ο Πίτερ Σαντς, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Διευθύνων Σύμβουλος της Standard Chartered, “είδα από πρώτο χέρι τον τρόπο με τον οποίο λοιμώδη νοσήματα όπως ο SARS, MERS και Ebola θα μπορούσαν να προκαλέσουν όλεθρο στις επιχειρήσεις”, ενώ περιέγραφε  καταστάσεις που ζούμε σήμερα και στην Ελλάδα και μάλιστα σε υπερθετικό βαθμό. 

“Οι πελάτες απέφευγαν δημόσιους χώρους όπως εστιατόρια, καταστήματα και κινηματογράφους. Το προσωπικό προσπαθούσε να φτάσει στη δουλειά, φοβούμενο τις δημόσιες συγκοινωνίες αφού πρώτα έπρεπε να βρει με ποιο τρόπο  θα φροντίσει τα παιδιά του μετά το κλείσιμο των σχολείων.  

Οι αλυσίδες εφοδιασμού και οι βασικές υπηρεσίες παρέπεαν”. 

Όπως σημείωνε στον πρόλογο του White Paper ο ερευνητής του Παγκόσμιου  Ιστιντούτου Υγείας του Χάρβαρντ, οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι, τις επόμενες δεκαετίες, οι πανδημίες θα προκαλούν κάθε χρόνο μέσες ετήσιες οικονομικές απώλειες 0,7% του παγκόσμιου ΑΕΠ, μια απειλή παρόμοια σε κλίμακα με εκείνη που εκτιμάται για την κλιματική αλλαγή. 

Παράλληλα επισημαίνεται ότι παρόλο που σπάνια δίνεται έμφαση από τις επιχειρήσεις στην εκτίμηση των κινδύνων, οι πιθανές οικονομικές απώλειες από εστίες μολυσματικών ασθενειών είναι τεράστιες, όπως υποδηλώνουν οι πρόσφατες έρευνες για τις πανδημίες. 

Χρησιμοποιώντας στοιχεία από τις πανδημίες της γρίπης του 20ού αιώνα, η έκθεση της Επιτροπής Global Health Risk Framework for the Future, εκτιμά ότι οι ετήσιες επιπτώσεις μόνο από τις πανδημίες της γρίπης θα έχουν κόστος, περίπου, 60 δισεκατομμύρια δολάρια, κόστος υπερδιπλάσιο από τις εκτιμήσεις πορηγούμενων ετών.  

Και οι εκτιμήσεις αυτές υπογραμμίζουμε ότι έχουν γίνει ένα χρόνο πριν και δεν περιλαμβάνουν τις ολέθριες επιπτώσεις στον άνθρωπο και την οικονομία από τον νέο κορωνοϊό που έχει εξελιχθεί σε πανδημία, χωρίς, μάλιστα, μέχρι στιγμής, να έχει βρεθεί εμβόλιο ή αποτελεσματικό φάρμακο για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στον άνθρωπο.

Η ευθύνη των επιχειρήσεων

Ο κ. Σαντς, σαφώς επισημαίνει ότι η έξαρση των μολυσματικών ασθενειών είναι ένας απτός κίνδυνος που οι επιχειρήσεις δεν μπορούν πλέον να αγνοούν.

Και αυτό γιατί η κατανόηση του κινδύνου και η ανάληψη πρωτοβουλιών για τη διαχείρισή του έχει σαφή οικονομικά οφέλη. 

Αντίστοιχα για τους πολιτικούς, πρέπει να γίνει σαφές ότι  όσο οι οι επιχειρήσεις κάνουν βήματα για να διαχειριστούν αυτούς τους κινδύνους, τόσο πιο ανθεκτική θα είναι η  οικονομία. 

Στη Λευκή Βίβλο, προτείνονται μέτρα για τη μείωση της έκθεσης των επιχειρήσεων στον κίνδυνο των μολυσματικών ασθενειών, μέτρα που πρέπει να είναι γνωστά σε όλους τους εργαζομένους και να μπορούν να εφαρμοστούν από την πρώτη στιγμή της εκδήλωσης μιας μολυσματικής ασθένειας χωρίς πανικό με κατά το δυνατόν αυτοματοποιημένο τρόπο. 

Για παράδειγμα, μεταξύ άλλων προτείνεται:

-Η συστηματική παρακολούθηση των κινδύνων από μολυσματικές ασθένειες και η ενσωμάτωση των δεδομένων αυτών στο  risk management των εταιρειών. 

-Η εκπόνηση σχεδίου αντίδρασης με μέτρα που θα ελαχιστοποιούν τις απώλειες και θα τίθενται σε εφαρμογή πριν από τη ραγδαία εκδήλωση μιας μολυσματικής ασθένειας. 

-Η εκπόνηση σχεδίων για τηλεργασία σε όσους τομείς είναι αυτό εφικτό με στόχο την προστασία των εργαζομένων αλλά και της παραγωγικότητας της εταιρείας. 

Για περισσότερες πληροφορίες http://www3.weforum.org/docs/WEF%20HGHI_Outbreak_Readiness_Business_Impact.pdf