Το τελευταίο τεύχος του Economist πρέπει να είναι ένα από τα πιο σημαντικά που έχουν δημοσιευτεί σε περίοδο ειρήνης.

Δεν στέκομαι στο εκπληκτικό εξώφυλλο των Don της Μαφίας που πήραν τα ηνία της εξουσίας στις ΗΠΑ—αποδίδει, εξάλλου, με υψηλή γραφικότητα, ειλικρινή σαρκασμό και σκληρό ρεαλισμό την ηθική κατάπτωση της Αμερικής. Αυτό το εξώφυλλο και μόνο δικαιολογεί την προτροπή της αποδέσμευσης της Ε.Ε. από τις ΗΠΑ — το θέμα δεν είναι απλά οικονομικό και αμυντικό αλλά πολυδιάστατο, καθώς στην Αμερική ο πρόεδρος Τραμπ και οι ακόλουθοι του έχουν ήδη ξεπεράσει τις κόκκινες γραμμές που οδηγούν στην ουσιαστική υποβάθμιση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Η αρχή έγινε με την ελέω Τραμπ δραματική επέκταση της ισχύος της εκτελεστικής εξουσίας και την ελέω σιωπής συγκατάβασης του Κογκρέσου.

Θέλω αντίθετα να υπογραμμίσω δύο άλλες εξελίξεις που αναφέρει ο Economist, θεωρώντας μάλιστα ότι συνδέονται. Για την ακρίβεια,, συνδέονται επικίνδυνα.

Η μία εξέλιξη αφορά την υποχώρηση της δημοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο, τουλάχιστον σύμφωνα με την καλά μελετημένη μεθοδολογία που έχει υιοθετήσει η θυγατρική εταιρεία του Economist, η Economist Intelligence Unit από το 2006.  Χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι εξελίξεις στις ΗΠΑ του Τραμπ, όπου οι ΗΠΑ του Biden  παρουσιάζονται έτσι κι αλλιώς ως  δημοκρατία δεύτερης κατηγορίας,  στην περίοδο 2015-2024, ο παγκόσμιος δείκτης της  φιλελεύθερη δημοκρατία ως πολίτευμα  μειώθηκε από το 5,55 στο 5,17.  Δεν χρειάζεται καμία κρυστάλλινη μαντική σφαίρα ως προς την πορεία του δείκτη μέσα στο 2025.

Στην κατάταξη, που είναι από το 1 έως το 10 (με αντίστοιχες χρωματικές αποχρώσεις όπου το βαθύ κόκκινο αντιπροσωπεύει τον αυταρχισμό και το βαθύ μπλε την ώριμη δημοκρατία) λαμβάνονται υπόψη πέντε κατηγορίες κριτήριων: η εκλογική διαδικασία, η κυβερνητική λειτουργία, η λαϊκή συμμετοχή, ο πολιτικός πολιτισμός και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπάρχει, όμως, όπως διαβάζεται σε άλλη σελίδα και ένας έκτος παράγοντας που θα όφειλε πλέον να λαμβάνεται υπόψη. Κι αυτός είναι το μέγεθος του πλούτου που περνά από τη μία γενιά στην άλλη.

Τα μεγέθη που παραθέτει αυτό το δεύτερο άρθρο του περιοδικού είναι εντυπωσιακά. Το 2024 το 10% του ΑΕΠ θα κληροδοτηθεί, όταν πριν από περίπου 60 χρόνια το ποσοστό αυτό ήταν μόλις 5%. Η αναφορά είναι στο ιλιγγιώδες ποσό των $6 τρις. που θα περάσουν από τους γονείς στα τέκνα. Στην ίδια χρονιά αναδείχθηκαν  53 νέοι δισεκατομμυριούχοι, μέσω κληρονομιάς.

Παλαιότερα είχαμε την αξιοκρατία που γρήγορα εξελίχθηκε σε τεχνοκρατία. Παράλληλα αναπτύχθηκε η πλουτοκρατία. Σήμερα, δίπλα στην «τεχνοφεουδαρχία» που εύστοχα έχει επισημάνει ο Γιάννης Βαρουφάκης προστίθεται η «κληρονομοκρατία» — νεολογισμός, μετάφραση του αγγλικού όρου  inheritocracy.

Προϊόν της έξαρσης των ανισοτήτων, της έκρηξης των λογιστικών κερδών και των νέων εργαλείων που έχουν εφευρεθεί για να προφυλαχτεί η συσσώρευση πλούτου από την φορολογία, οι εξελίξεις αυτές αλλάζουν και πάλι την μορφή του καπιταλισμού, δημιουργώντας μία νέα, ανερχόμενη τάξη ραντιέρηδων , υποβαθμίζοντας την επένδυση και συγκεντρώνοντας στα ίδια χέρια πολιτική και οικονομική ισχύ.

ΟΙ ΗΠΑ του Τραμπ και του Έλον Μασκ, των Επτά Τεχνολογικών Κολοσσών (θυμάται κανείς  την αναφορά του Enrico Mattei στις Επτά Αδελφές του πετρελαίου και το βιβλίο του Anthony Sampson “The Seven Sisters: The Great Oil Companies and the World They Shaped”;) αποτελούν τρανή, απτή απόδειξη της ύπαρξης και εγκαθίδρυσης αυτού του νέου φαινομένου, που όχι μόνο περαιτέρω αλλοιώνει τον ήδη διεφθαρμένο καπιταλισμό αλλά βαθύτατα υποσκάπτει την δημοκρατία.

Η γραφή στον τοίχο της συνείδησης είναι ευκρινής. Αν δεν την διαβάσουμε είμαστε άξιοι των συμφορών που θα έρθουν.

Διαβάστε επίσης

Ελλάδα: Η χώρα της επιλεκτικής ενσυναίσθησης