O Όμιλος De Agostini, μια οικογενειακή επιχείρηση τρίτης έως πέμπτης γενιάς, κατάφερε να μετεξελιχθεί σε μόλις 2 δεκαετίες, από έναν παραδοσιακό εκδοτικό οίκο σε ένα επιτυχημένο πολυσχιδή και κερδοφόρο όμιλο. Αυτό απαιτούσε έναν πλήρη μετασχηματισμό, που συμπεριλάμβανε όχι μόνο την εταιρική αλλά και την οικογενειακή διακυβέρνηση.

Ο Όμιλος De Agostini εδρεύει στη Νοβάρα και το Μιλάνο της Ιταλίας, απασχολεί πάνω από 14.000 άτομα παγκοσμίως και το 2019, πραγματοποίησε κύκλο εργασιών περίπου 4,7 δισ. Ευρώ. Ιδρύθηκε το 1901 από τον χαρτογράφο Giovanni De Agostini. Η εταιρεία εξαγοράστηκε σχεδόν 20 χρόνια αργότερα από τους εταίρους Marco Adolfo Boroli και Cesare Angelo Rossi. Το 1946, οι δύο γιοι του Μάρκο, ο Αχιλλέας και ο Αδόλφος Μπορόλι, ανέλαβαν τον έλεγχο της εταιρείας. Σήμερα η επιχείρηση ανήκει σε περισσότερους από 60 μετόχους, όλοι οι άμεσοι απόγονοι του Μάρκο και Αδόλφο Μπoρόλι.

Επαναπροσδιορισμός της επιχείρησης

Για πάνω από 80 χρόνια, η De Agostini ασχολήθηκε με την χαρτογραφία, τις εκδόσεις, τις γραφικές τέχνες και εκτυπώσεις. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο πρόεδρος της τρίτης γενιάς και ηγέτης της οικογένειας, Marco Drago, επέκτεινε την εταιρεία μέσω διεθνοποίησης και διαφοροποίησης, μετατρέποντάς την σε ένα πολυεθνικό κονγκλομεράτο που επικεντρώθηκε σε τέσσερις μεγάλους επιχειρηματικούς τομείς: εκδόσεις, μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας, τυχερά παίγνια και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

Το ταξίδι της παγκοσμιοποίησης ξεκίνησε με τη διεθνή επέκταση της εκδοτικών δραστηριοτήτων, πρώτα στο Ηνωμένο Βασίλειο και μετά σε περισσότερες από 30 χώρες σε όλο τον κόσμο. Ο όμιλος πραγματοποίησε μια σειρά έξυπνων εξαγορών από τις οποίες εισέπραξε σημαντικές υπεραξίες όταν τις εκποίησε ξανά. Το πρώτο βήμα ήταν η δημόσια προσφορά για την απόκτηση το 2002 της Lottomatica, μιας κορυφαίας ιταλικής εταιρείας τυχερών παιγνίων. Ακολούθησε μια σειρά εξαγορών και σε άλλους τομείς.

Το 2003, η De Agostini αγόρασε, από τη Fiat, την Toro Assicurazioni, η οποία μπήκε στο χρηματιστήριο του Μιλάνου το 2005. Ένα χρόνο αργότερα, η De Agostini πούλησε τις μετοχές της στην Assicurazioni Generali. Αυτό ενίσχυσε σημαντικά την ρευστότητα και τροφοδότησε την ανάπτυξη της. Το 2018, η De Agostini έλεγχε το 50,6% του IGT, της κορυφαίας εταιρείας τυχερών παιχνιδιών παγκοσμίως που είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.

Το ταξίδι στα μέσα ενημέρωσης και στην επικοινωνία ξεκίνησε το 2003 με την απόκτηση πλειοψηφικού μεριδίου στην Antena 3, ένα από τα κορυφαία ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά δίκτυα της Ισπανίας. Μια σειρά εξαγορών και συγχωνεύσεων δημιούργησε τον Όμιλο Banijay, μια από τις μεγαλύτερες ανεξάρτητες εταιρείες παγκοσμίως στην παραγωγή και διανομή περιεχομένου για πλατφόρμες τηλεόρασης και πολυμέσων, η οποία το 2017 δραστηριοποιείτο  σε περισσότερες από 16 χώρες και κατείχε  βιβλιοθήκη άνω των 20.000 ωρών τηλεοπτικού προγράμματος. Από το 2006, η De Agostini πρόσθεσε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στο χαρτοφυλάκιό της μέσω της εξαγοράς της Cdb Web Tech και της δημιουργίας της DeA Capital, που δραστηριοποιείται σε ιδιωτικά κεφάλαια, εναλλακτικές επενδύσεις και ακίνητα. Η ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου της De Agostini είναι μια δυναμική ιστορία συγχωνεύσεων, εξαγορών, συνεργασιών, rebranding και εκποιήσεων.

Ο οικογενειακός μετασχηματισμός

Μεταξύ 1997 και 2018, η De Agostini μεταμορφώθηκε από μια παραδοσιακή επιχείρηση που δραστηριοποιείται κυρίως στις εκτυπώσεις σε μια εταιρεία χαρτοφυλακίου επενδύσεων. Σε αυτό το διάστημα είχε πραγματοποιήσει σωρευτικές επενδύσεις 26,3 δισεκατομμυρίων ευρώ και εκποιήσεις 16,8 δισεκατομμυρίων ευρώ. Όμως στο ίδιο διάστημα και παράλληλα πραγματοποιήθηκε ένας ριζικός μετασχηματισμός της οικογενειακής επιχείρησης. Αυτό απαιτούσε εξίσου θεμελιώδεις αλλαγές στην οικογενειακή δομή και τη διακυβέρνηση.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, 15 από τα 19 μέλη τρίτης γενιάς κατείχαν διευθυντικές θέσεις στον όμιλο. Όμως ο όμιλος άλλαζε σταδιακά και σταθερά. Με τις παλαιότερες επιχειρήσεις εκδόσεων και εκτυπώσεων να αντιπροσωπεύουν ένα ολοένα μικρότερο ποσοστό του κύκλου εργασιών του ομίλου, έγινε απαραίτητη η ανάγκη στελέχωσης με εξειδικευμένα στελέχη από την αγορά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, τα μέλη της οικογένειας να παραιτηθούν από διευθυντικές θέσεις, να εκπαιδευτούν για τους νέους ρόλους τους ως υπεύθυνοι ιδιοκτήτες, συχνά χωρίς επιχειρησιακές ευθύνες.

Τα περισσότερα μέλη της οικογένειας τρίτης γενιάς είδαν αυτή την ανάγκη για αλλαγή και τελικά την αποδέχτηκαν. Μόνο δύο μέλη της οικογένειας δεν συμφώνησαν με αυτή την αλλαγή  πούλησαν τις μετοχές τους σε άλλα μέλη της οικογένειας και αποχώρησαν. Δημιουργήθηκε έτσι μια νέα εταιρική διακυβέρνηση για την υποστήριξη του ομίλου. Τα οικογενειακά συμφέροντα εκπροσωπούνται από την B&D Holding, της οποίας το συμβούλιο περιλαμβάνει μέλη της οικογένειας καθώς και ανεξάρτητους εκτελεστικούς διευθυντές.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αυτόνομη διοίκηση των διαφόρων επιχειρήσεων του χαρτοφυλακίου το δε συμβούλιο De Agostini, το οποίο αποτελείται από μέλη της οικογένειας, διευθύνοντα σύμβουλο που δεν είναι μέλος της οικογένειας και ανεξάρτητους διευθυντές, έχει απλά συντονιστικό ρόλο. Το 2006 ο Marco Drago διαχώρισε τον ρόλο του προέδρου από αυτόν του διευθύνοντος συμβούλου, διατηρώντας τον ρόλο του προέδρου και διορίζοντας τον πρώτο Διευθύνοντα Σύμβουλο μη μέλος της οικογενείας.

Ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας για τον οικογενειακό μετασχηματισμό ήταν η εκπαίδευση και η προετοιμασία της επόμενης γενιάς. Αναπτύχθηκε και δημοσιεύτηκε ένας σαφής Χάρτης Αξιών των Μετόχων του Ομίλου De Agostini, και ιδρύθηκε η Ακαδημία De Agostini. Αναπτύχθηκαν ολοκληρωμένα εργαλεία για την αντιμετώπιση των ανησυχιών της επόμενης γενιάς, συμπεριλαμβανομένων σαφών πολιτικών απασχόλησης και υπηρεσιών σταδιοδρομίας. Από τα 44 μέλη τέταρτης γενιάς, μόνο 5 εργάζονταν στην επιχείρηση το 2018, έχοντας επιλεγεί από την Επιτροπή Υλοποίησης Διαδοχής. Με αυτή την προσέγγιση η οικογένεια θωρακίζει την βιωσιμότητα της εταιρείας και την ασφαλή μετάβαση στην επόμενη γενιά.

Αυτά και άλλα θέματα θα συζητηθούν στο 2^nd Family Business Conference, το οποίο θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά στις 16 Δεκεμβρίου 2020.

Γρηγόριος Λεωνίδης, Managing Partner, Palladian Conferences