Οφείλουμε σύντομα, όχι όταν θα είναι πολύ αργά, να συνειδητοποιήσουμε ότι η πανδημία του κορονοϊού θα αποτελεί κομμάτι της ζωής μας για αρκετό καιρό ακόμη.

Είναι αλήθεια ότι τα πρωτόκολλα θεραπείας έχουν γίνει πιο αποτελεσματικά και ότι υπάρχουν ακόμη ελπίδες για ένα εμβόλιο διαθέσιμο στο σχετικά άμεσο μέλλον – ας πούμε σε 3-6 μήνες. Όμως, τα προβλήματα δεν θα σταματήσουν ως δια μαγείας. Η διασπορά του ιού θα συνεχίζεται, οι θάνατοι θα εξακολουθούν να σκορπίζουν ωδίνη, το εμβόλιο θα αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη επειδή δεν θα έχει υποστεί τις δοκιμές που επιβάλει η επιστήμη, η ισχύς του θα είναι μάλλον περιορισμένη, ο εμβολιασμός του πληθυσμού αναπόφευκτα θα καθυστερεί—τα νούμερα είναι πολύ μεγάλα.

Η οικονομία αντιμετωπίζει, έτσι, μία νέα κανονικότητα. Το παλιό έφυγε. Είναι πολλοί οι διανοούμενοι που πιστεύουν ότι η αποδημία του είναι μόνιμη. Για παράδειγμα, ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών έχει αλλάξει – έχουν μετατραπεί σε προέκταση των κυβερνήσεων, χρηματοδοτώντας χωρίς περιορισμό τα μεγάλα ελλείμματα που δημιουργούν οι πολιτικές στήριξης. Τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και η προοπτική ανόδου τους δεν είναι στα χαρτιά: θα επέβαλε υψηλά κόστη στις κεντρικές τράπεζες. Οι πολίτες φοβούνται και στρέφονται από την κατανάλωση στην αποταμίευση.

Η κατάσταση αυτή σε σχέση με την προοπτική του κορονοϊού, δημιουργεί ένα σοβαρό πρόβλημα: τις εταιρείες που σήμερα επιβιώνουν με την κρατική βοήθεια αλλά, διαφορετικά θα είχαν κλείσει. Από κοντά, ο τραπεζικός τομέας κάνει τα στραβά μάτια: είναι πιο εύκολο λειτουργικά και καλύτερο για τους ισολογισμούς λογιστικά να μην εμφανίζονται οι μελλοντικές ζημιές. Όταν, όμως, το κράτος σταματήσει να είναι αρωγός, το μοιραίο θα συμβεί. Οι χρεοκοπίες θα έρχονται καταιγιστικά, η ανεργία θα εκτιναχτεί υψηλά, τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών θα αυξάνονται δραματικά.

Το χειρότερο; Η διατήρηση των ζωντανών-νεκρών σημαίνει ότι εμποδίζεται η μεταφορά ανθρώπινων και υλικών πόρων σε πιο βιώσιμες εταιρείες, σε πιο δυναμικούς τομείς.

Σήμερα, 1,5 δις. ευρώ θα μοιραστεί σε περίπου 175.000 εταιρείες, με κύριο κριτήριο την μείωση του τζίρου τους κατά 10% στο διάστημα Μαρτίου- Αυγούστου 2020 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019. Είναι ο λεγόμενος τρίτος κύκλος της επιστρεπτέας προκαταβολής. Πόσες από τις εταιρείες αυτές δεν είναι ήδη καταδικασμένες; Πόσες θα αντέξουν την μακρόχρονη κρίση; Πόσες φροντίζουν τα προσαρμοστούν στη νέα κανονικότητα;

Κανείς δεν γνωρίζει, διότι κανείς δεν ρωτά.

Αντίθετα με την πολιτική στήριξης των ΗΠΑ, η Ευρώπη έχει επιλέξει να στηρίξει τις θέσεις εργασίας. Διαιωνίζεται έτσι η ύπαρξη των ζωντανών-νεκρών. Η οικονομική πολιτική θα όφειλε ήδη να προετοιμάζεται για τις ημέρες όπου νομοτελειακά η κρατική στήριξη θα αρχίσει – έστω σταδιακά—να αποσύρεται. Η διατήρηση στην ζωή καταδικασμένων εταιρειών επιβραδύνει στην ανάκαμψη και υπονομεύει τον ανταγωνισμό.

Η λελογισμένη στροφή στην επιδότηση της ανεργίας και η απόφαση να αφεθούν στην τύχη τους όσες εταιρείες δεν έχουν αρκετά κέρδη για να πληρώσουν τους τόκους των δανείων τους, είναι δύο βήματα σωστής προετοιμασίας για το αύριο. Και είναι βήματα που θα οφείλαμε να εγκαινιάσουμε χωρίς ιδιαίτερη καθυστέρηση. Αν περιμένουμε να ελεγχθεί η πανδημία για να δράσουμε, τότε θα είναι πολύ αργά.