Η κριτική, εποικοδομητική ή όχι, με ελλιπή πληροφόρηση ενέχει προκατάληψη και εμπάθεια. Η κριτική ενάντια στις πράξεις, ενάντια στο παρελθόν, του ασκούντος την κρητική στηρίζεται σε ψέματα και ενέχει απερίγραπτο θράσος. Το νομικό κενό όσον αφορά τους πλειστηριασμούς των διαχειριστών δανείων προέκυψε από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος και δεν τόλμησε ποτέ να στραφεί κατά τους. Η δαμόκλειος σπάθη των δανειστών τον υποχρέωνε να υπακούει στα κελεύσματά τους.

Το ιερό μένος που εκπέμπει τώρα ζητώντας να ψηφιστεί νόμος που θα απαγορεύει τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, φαντάζει ως μία ακόμη προεκλογική πομφόλυγα του ΣΥΡΙΖΑ. Στο ερώτημα γιατί δεν έγινε το βήμα αυτό στην περίοδο της δικής του διακυβέρνησης, η σιωπή είναι η απάντηση του. Τι να παραδεχτεί , εξάλλου; Ότι του είχε επιβληθεί απαγόρευση;

Το θέμα δεν είναι, όμως, ποιος κάνει τον πλειστηριασμό; Στο κάτω-κάτω τι διαφορά υπάρχει αν την πρωτοβουλία την αναλαμβάνει ο διαχειριστής για λογαριασμό του ιδιοκτήτη της απαίτησης ή ο ίδιος ο «ιδιοκτήτης»; Τα όσα λέγονται για την αναλγησία των ξένων διαχειριστών είναι περισσότερο απόρροια προκαταλήψεων σε συνδυασμό με την εν πολλοίς άθλια συμπεριφορά των δικηγορίσκων που αναλαμβάνουν «με το κομμάτι» τις επαφές με τους χρεώστες, παρά αντικειμενική εκτίμηση της στρατηγικής και της συμπεριφοράς των διαχειριστών.

Ανάλγητες, εξάλλου, δεν κατηγορούντο πως ήταν και οι ελληνικές τράπεζες όταν τελείωσε το πάρτι των επιδοτήσεων και των λογιστικών κερδών, των πιστωτικών καρτών που μοιράζονταν αφειδώς, των μικροδανείων που δίνονταν χωρίς εγγυήσεις;

Το θέμα ανάγεται ουσιαστικά σε δύο μέτωπα. Το οικονομικό και το ηθικό. Ως προς το πρώτο, το ερώτημα είναι τι επίπτωση θα έχει στις τιμές των ακινήτων η μαζική εισροή νέων – διότι είναι γεγονός ότι αν η απόφαση του Αρείου Πάγου είναι η αναμενόμενη, οι διαχειριστές θα επισπεύσουν.

Το δεύτερο έχει σχέση με την ηθική της εκπλήρωσης μίας αναληφθείσας υποχρέωσης από την μία πλευρά και της καταστροφής για μία οικογένεια που συνεπάγεται το «ξεσπίτωμά» της από την άλλη.  Απάντηση ξεκάθαρη δεν υπάρχει – διότι ο σύγχρονος καπιταλισμός δεν ασχολείται με την ηθική: μόνο με το γράμμα του νόμου και το κέρδος. Η απάντηση περνά έτσι μέσα από τις πολιτικές συμπληγάδες της οικονομικής πρακτικής και της ανθρώπινης συμπόνοιας. Αλλά αυτήν την θυμόμαστε μόνο στις φυσικές καταστροφές – όπως με τώρα με τους σεισμούς στις Τουρκία και Συρία.

Στην Ελλάδα των μνημονίων, ο ανθρώπινος παράγοντας ερχόταν μετά τον οικονομικό. «Οι ζητιάνοι δεν έχουν επιλογή», όπως λέει ρο αγγλικό ρητό. Αλλά, κανένας φόρος δεν θα αποδώσει τα αναμενόμενα, αν δεν είναι ηθικά αποδεκτός από την κοινωνία των πολιτών. Γι’ αυτό, ορισμένες σκέψεις που δημοσιεύτηκαν και φαίνεται να περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα της Ν.Δ. πρέπει να αντιμετωπιστούν με νέα κριτήρια.

Θα δώσω ένα παράδειγμα, αν και εύκολο με την έννοια πως οι επιλογές δεν είναι περίπλοκες. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ανήθικο από την προκαταβολή φόρου. Οικονομικά δεν στέκει, ιδιαίτερα στην σύγχρονη εξαιρετικά αβέβαιη εποχή μας, όπου τη μία χρονιά με υψηλά κέρδη μπορεί να διαδεχθεί άλλη με μηδενικά. Ηθικά δημιουργεί ένα τεράστιο βάρος σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών κυριολεκτικά δεν γνωρίζει τι επιφυλάσσει το αύριο. Η κατάργηση της δικαιολογείται και ηθικά και πρακτικά.

Σε αντίθεση, οι επιλογές δεν είναι ίσως τόσο σαφείς στην περίπτωση των τεκμηρίων διαβίωσης. Είναι μία μέθοδος προσέγγισης της φοροδιαφυγής που εισήγαγε – με πολλές αντιδράσεις—ο αείμνηστος Θανάσης Κανελλόπουλος το 1979 και έχει έκτοτε λειτουργήσει με ικανοποιητική ακρίβεια και αποτελέσματα. Πρόκειται, δηλαδή για ένα αποδεκτά πρακτικό μέτρο που δεν υποφέρει με αναφορά στην ηθική αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε περιπτώσεις αδικίας.

Η άκριτη κομματική κρητική τύπου ΣΥΡΙΖΑ δεν επιδέχεται διόρθωσης. Η κριτική προς τη Ν.Δ. επιδέχεται στην απαίτηση της κοινωνίας να υιοθετούνται σταδιακά νέα, πιο ανθρώπινα κριτήρια στα οικονομικά θέματα – και όχι να αντιμετωπίζονται ως απλά και μόνο τεχνοκρατικά.

Διαβάστε επίσης

Η παγκοσμιοποίηση είχε ήδη τελειώσει από το 2008