Οι πραγματικές προτεραιότητες της Ελλάδας στο Ταμείο Ανάκαμψης

Σε άρθρο της που δημοσίευσε στις 4/6, με τίτλο «European Countries’ Recovery and Resiliency Plans», μία ομάδα ερευνητών της δεξαμενής σκέψης (think tank) Bruegel, αναλύει την κατανομή πόρων στα σχέδια που έχουν υποβάλει τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. για το Ταμείο Ανάκαμψης.

Η ανάλυση αυτή οδηγεί σε ορισμένα σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με τις προτεραιότητες του κάθε κράτους. Καταρχάς, τα στοιχεία προφανώς δεν εμπεριέχουν τις χώρες που μέχρι σήμερα δεν έχουν υποβάλλει τα σχέδια τους: Βουλγαρία, Εσθονία, Μάλτα και Ολλανδία.

Κατά δεύτερο λόγο. όπως παρατηρούν οι εννέα (9) συγγραφείς, σε αρκετές περιπτώσεις η κατανομή των πόρων με βάση τους έξη άξονες που έχει ορίσει η Ε.Ε. είναι συγκεχυμένη καθώς αρκετές δράσεις εμπεριέχουν υπό-δράσεις που αφορούν πολλαπλούς άξονες—οπότε χρειάζεται ανάλυση για να διασφαλιστεί μία «δίκαιη» κατανομή.

Μέσα στο πλαίσιο αυτό είναι σαφές ότι ένα κράτος-μέλος ενδέχεται να μην συμφωνήσει 100% με την ανάλυση. Είναι, όμως, εξίσου σαφές ότι η γνωστή υψηλή ποιότητα των αναλύσεων του Bruegel εξασφαλίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ακρίβεια των συμπερασμάτων του.

Σε πρώτη ανάγνωση, όπως είχαν προβλέψει αρκετοί ειδικοί, οι πιο αναπτυγμένες χώρες δεν ενδιαφέρθηκαν για τα δάνεια που μπορούν να πάρουν. Το μέγιστο που θα μπορούσε να αντληθεί ανέρχεται σε 890 δισ. ευρώ και οι αιτήσεις ανέρχονται μόνο σε 166 δισ. ευρώ.

Οι χώρες που τα αιτούνται είναι οι Ιταλία (122,6 δισ.) Ελλάδα (12,7 δισ.), Κύπρος (0,2 δισ.) Πολωνία (12,1 δισ.), Πορτογαλία (2,7 δισ.) Ρουμανία (15 δισ.) και Σλοβενία (0,7 δισ.). Η Ιταλία παίρνει την μερίδα του λέοντος, σύμφωνα με τον αλγόριθμο κατανομής. Το ενδιαφέρον της ιστορίας είναι ότι μόνο Η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ρουμανία εξαντλούν το σύνολο που μπορούν να αντλήσουν. Η Κύπρος ζητά το 13%, Η Πολωνία το 35%, η Πορτογαλία το 19% και η Σλοβενία λιγότερο από 10%.

Η ομάδα του Bruegel χωρίζει τις δράσεις σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: την μετάβαση στην πράσινη οικονομία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και όλες τις άλλες. Ένα δεύτερο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν πολύ σαφή κατανομή στους δύο πρώτους άξονες– που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων. Σε αντίθεση στις συγκριτικά λιγότερο αναπτυγμένες χώρες η τρίτη κατηγορία συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά.

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει ενδεικτικά τα σχετικά μεγέθη (σε %, υπολογισμοί της στήλης):

Κράτος                      Ψηφιακή Οικονομία                            Πράσινη Οικονομία                             Άλλες Δράσεις

Γερμανία                                   41,5%                                                               52,5%                                                         6%

Γαλλία                                        50%                                                                  25%                                                            25%

Ελλάδα                                       38%                                                                  22%                                                           40%

Πορτογαλία                               38%                                                                  22%                                                           40%

Ε.Ε. (19)                                      43%                                                                  28,5%                                                       28.5%

Οι 6 άξονες που έχει ορίσει η Ε.Ε. είναι οι εξής:

1. Μετάβαση στην πράσινη οικονομία

2. Ψηφιακός Μετασχηματισμός

3. Ανάπτυξη (οικονομική συνοχή, θέσεις εργασίας, παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα, έρευνα & ανάπτυξη, καινοτομία, λειτουργία των αγορών, ισχυρές ΜμΕ.

4. Κοινωνική και γεωγραφική συνοχή

5. Υγεία, οικονομική-κοινωνική-θεσμική ανθεκτικότητα, προετοιμασία και ικανότητα ανταπόκρισης σε κρίσεις

6. Πολιτική για τις επόμενες γενεές—παιδεία, δεξιότητες.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, αν εξεταστεί η κατανομή πόρων σε ποσοστά επί του συνόλου των διαθέσιμων πόρων των 31 δισ., αυστηρά με αναφορά στους άξονες αυτούς, η εικόνα που προκύπτει είναι η ακόλουθη:

Άξονας                     Ποσοστό
1                                   6,54
2                                   9,73
3                                  14,13
4                                    2,25
5                                    5,12
6                                    4,45

Με άλλα λόγια οι κατά μία έννοια αμιγείς δράσεις ανέρχονται στο 42% του συνόλου. Αν, όμως, ληφθούν υπόψη οι δράσεις π.χ. του άξονα 1 (πράσινη οικονομία) που εμπεριέχονται και σε άλλους άξονες, τότε η εικόνα είναι η ακόλουθη (σε %, υπολογισμοί στήλης):

Πράσινη Μετάβαση (συν ψηφιακή μεταρρύθμιση, συν ανάπτυξη, συν υγεία): 39,2%

Ψηφιακή Οικονομία (συν ανάπτυξη, συν υγεία, συν επόμενες γενεές): 27,3%

Ανάπτυξη (συν κοιν./γεωγραφική συνοχή, συν υγεία, συν επόμενες γενεές): 18,8%

Κοινωνική & γεωγραφική συνοχή (συν υγεία) : 3,75%

Υγεία: 5,2%

Επόμενες γενεές: 4,45%

Άλλες δράσεις: 1,3%

Με περαιτέρω επεξεργασία βλέπουμε ότι ο κρίσιμος τομέας της υγείας, ανθεκτικότητας και αντιμετώπισης κρίσεων περιλαμβάνεται και σε δράσεις που απορροφούν το 13,8% των συνολικών πόρων. Πρέπει, όμως, να γίνει μία λεπτομερής ανάλυση τους για να επισημανθεί ποιο μέρος του συνόλου έχει άμεση επίπτωση στην υγεία.

Για παράδειγμα, το άρθρο του Bruegel δίνει τα ακόλουθα επιμέρους μεγέθη που καταλήγουν στο 13,8%, χωρίς να διαχωρίζεται ποιο ποσοστό εντάσσεται σε ποιόν άξονα:

Πράσινη ανάπτυξη και υγεία: 8,8%

Ψηφιακός μετασχηματισμός και υγεία: 2,11%

Ανάπτυξη και υγεία: 1,69%

Κοινωνική & γεωγραφική συνοχή και υγεία: 1,5%

Σε γενικές γραμμές φαίνεται ότι με δεδομένο τον βαθμό ανάπτυξης της χώρας, οι προτεραιότητες του ελληνικού σχεδίου είναι ορθές. Το μεγάλο ερώτημα προκύπτει ακριβώς λόγω αφενός της πολυπλοκότητας των σχεδίων και αφετέρου της υποβαθμισμένης ποιότητας της δημόσιας διοίκησης και των δημοσίων λειτουργιών.

Για τον λόγο αυτόν, οι αναφορές Ελλήνων και ξένων επικεντρώνονται σε δύο σημεία: την μοναδικότητα της ευκαιρίας και την αμφισβήτηση της ικανότητας μας να τα βγάλουμε πέρα.

Στην επόμενη διετία τα προγράμματα αυτά θα έχουν προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό και θα είναι υπό τέτοια στενή παρακολούθηση που το κομματικό παιγνίδι και το μικροκομματικό συμφέρον δύσκολα θα τα αγγίζει. Ο δρόμος θα έχει χαραχτεί. Αν αποτύχουμε δεν υπάρχει εναλλακτικό μονοπάτι. Οι πόροι απλά θα στερέψουν. Αυτό κατανοεί πολύ καλά σύσσωμη η αντιπολίτευση και γι’ αυτό πολεμά λυσσαλέα την κυβέρνηση.

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση