Υπάρχει μία πνευματική πρόκληση να παρακολουθεί κάποιος τις οικονομικές εξελίξεις και να είναι ανήμπορος να τις επηρεάσει. Όπως παρατηρεί ο Barry Eichengreen σε πρόσφατο άρθρο του, αν ο Πούτιν διακόψει την ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ως αντίποινο στην απόφαση της Δύσης να πληρώνει με κατάθεση σε δεσμευμένο λογαριασμό, τότε πρώτη-πρώτη η Γερμανία θα αντιμετωπίσει βαθιά ύφεση.

Εναλλακτικά, αν η Ευρώπη προχωρήσει ταχύτατα στην απεξάρτηση από το Ρωσικό φυσικό αέριο, τότε η επιβράδυνση της ανάπτυξης μπορεί να την οδηγήσει ακόμη και σε ύφεση.

Στις ΗΠΑ, όπως υπογραμμίζει ο Economist, ο πληθωρισμός είναι το πρόβλημα. Οι τιμές και οι αμοιβές έχουν μαζί πάρει ανοδική πορεία—γεγονός που θα υποχρεώσει την κεντρική τράπεζα να προχωρήσει σε διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων. Ο στόχος, βέβαια, της FED είναι να στηρίζει και την ανάπτυξη. Η προσπάθεια, όμως, να ελεγχθεί ο πληθωρισμός χωρίς να οδηγηθεί η οικονομία σε ύφεση (αποκαλείται «μαλακή προσγείωση ή soft landing) έχει επιτευχθεί μόνο τρεις φορές από το 1945 και μετά.

Αντίθετα, ο πληθωρισμός στην Ευρώπη προέρχεται από τα λεγόμενα σοκ παραγωγής, δηλαδή κυρίως από την αύξηση του κόστους της ενέργειας και των τροφίμων. Μία αύξηση των επιτοκίων δεν θα είχε την παραμικρή επίπτωση στην αναχαίτιση του πληθωρισμού (αντίθετα θα μπορούσε να ενισχύσει τις ανοδικές πιέσεις στις τιμές) ενώ σίγουρα θα επηρέαζε αρνητικά την παραγωγή, οδηγώντας την Ευρώπη σε στασιμοπληθωρισμό.

Η Κίνα αντιμετωπίζει δύο διαφορετικά προβλήματα: την επανεμφάνιση του κορωνοϊού και την συνεχιζόμενη αναστάτωση στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Η προοπτική, όπως εξηγεί το άρθρο του Economist, μάλλον υποδηλώνει σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης.

Βρισκόμαστε, δηλαδή, σε σημείο όπου οι τρεις μεγάλες μηχανές της παγκόσμιας οικονομίας είναι σχεδόν απόλυτα ετεροσυγχρονισμένες. Και οι τρεις οδηγούνται σε χαμηλότερους από τους αναμενόμενους πριν τον πόλεμο ρυθμούς ανάπτυξης. Και στις τρεις τα αίτια είναι διαφορετικά. Ο πόλεμος αποτελεί μόνο το κοινό έναυσμα.

Το πρόβλημα εστιάζεται στην νομοτέλεια των εξελίξεων. Στις ΗΠΑ η κεντρική τράπεζα δεν φαίνεται να έχει πλέον άλλη λύση εκτός από την αύξηση του κόστους χρήματος. Στην Κίνα, πολλά θα εξαρτηθούν από την πορεία της πανδημίας και από τις ευρύτερες επιπτώσεις που θα έχει ο πόλεμος στις αλυσίδες εφοδιασμού και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας στην παραγωγή. Και στην Ευρώπη, σχεδόν τα πάντα θα εξαρτηθούν από τις αντιδράσεις του Πούτιν.

Το βασικό ερώτημα που υφέρπει όλων των εξελίξεων είναι, όμως, ένα: τι κόστος είναι διατεθειμένες να πληρώσουν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ για την δημοκρατία; Κυρίως η Ευρώπη.

Ότι οι κυρώσεις έχουν κόστος και για τις δύο πλευρές είναι γεγονός. Το θέμα είναι ποιος επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος; Αυτός που τις επιβάλλει ή αυτός που τις δέχεται;

Στην ουσία το θέμα είναι πιο σύνθετο. Πρώτος παράγων που υπεισέρχεται στην εξίσωση είναι ο χρόνος. Είναι σαφές ότι μεσοπρόθεσμα η Ρωσία είναι αυτή που θα υποφέρει περισσότερο. Ήδη, οι κυρώσεις έχουν αρχίσει να επηρεάζουν την ίδια την πολεμικής της μηχανή.

Άμεσα, όμως, οι δημοκρατίες της Ευρώπης είναι αυτές που θα υποφέρουν τα μέγιστα—καθώς το κλείσιμο της Ρωσικής στρόφιγγας αερίου μάλλον θα πρέπει να θεωρείται ως βέβαιο. Αυτό το βαρύ και υψηλό κόστος η Ευρώπη καλείται να το επωμιστεί στο όνομα μίας ιδέας.

Έχουν οι λαοί της Ευρώπης το σθένος και την θέληση να το υπομείνουν; Διότι, ο Πούτιν δεν θα υποχωρήσει. Το ίδιο και ο Ζελένσκι. Ο πόλεμος θα κρατήσει, Τα αντίποινα θα εντείνονται. Μαζί τους και το κόστος. Η Ευρώπη είναι αυτή που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Πιστεύει ακόμη στην Δημοκρατία ή η μαλθακότητα του β΄ μέρους του 20ου αιώνα, έχει υποσκάψει τις αντιστάσεις της στον αυταρχισμό; Η Ουγγαρία, εξάλλου, στην Ευρώπη ανήκει. Και η Λεπέν το κύμα του λαϊκισμού έχει καβαλήσει ώστε να εμφανίζεται ως ισάξια αντίπαλος του Μακρόν.

Η Ευρώπη έζησε δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Από τα ερείπια τους αναδύθηκε η Ε.Ε., το ΝΑΤΟ, ο ΟΗΕ και ένα σύνολο οργανισμών, λειτουργειών και διαδικασιών που συνθέτουν το σύστημα της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Με διορατικότητα και εξυπνάδα, η Κίνα το έχει αμφισβητήσει εκ των έσω. Η Ρωσία κινήθηκε απερίσκεπτα, ως ο νταής της Ευρώπης. Οι λαοί της Γηραιάς Ηπείρου οφείλουν να επαναφέρουν στην μνήμη τους τις εκατόμβες του 20ου αιώνα και με ρεαλισμό να αναγνωρίσουν ότι το κόστος της ειρήνης και της ελευθερίας που καλούνται σήμερα να πληρώσουν είναι πολύ μικρό μπροστά στην εναλλακτική της Ρωσικής Αρκούδας.

Διαβάστε επίσης

Ένας αναίμακτος τρόπος κερδοφορίας