Σε δημόσια διαβούλευση έχει τεθεί σχέδιο νόμου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου με τον τίτλο «Κώδικας Μετανάστευσης», με το οποίο παρέχεται η δυνατότητα στους ψηφιακούς νομάδες (digital nomads) να εργαστούν νόμιμα στην Ελλάδα ως και ένα χρόνο με εθνική θεώρηση εισόδου.

Το σχέδιο νόμου αποσκοπεί στην αναμόρφωση του Κώδικα Μετανάστευσης και στη συμπερίληψη σε αυτόν του συνόλου των αδειών διαμονής που χορηγούνται από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές σε πολίτες τρίτων χωρών, κατά τρόπο ώστε αφενός να ανταποκρίνεται η μεταναστευτική πολιτική στις σύγχρονες ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, αφετέρου δε να καθίστανται οι σχετικές διαδικασίες χορήγησης αδειών διαμονής όσο το δυνατόν πιο διαφανείς, αποτελεσματικές και ταχείες.

Ειδικότερα, το άρθρο 68 του σχεδίου νόμου προβλέπει τη χορήγηση από την αρμόδια προξενική αρχή εθνική θεώρηση εισόδου για χρονική περίοδο έως δώδεκα μηνών στους αποκαλούμενους ψηφιακούς νομάδες. Ως τέτοιοι ορίζονται εκ του νομοσχεδίου οι πολίτες τρίτων χωρών είτε είναι αυτοαπασχολούμενοι είτε ελεύθεροι επαγγελματίες είτε μισθωτοί, οι οποίοι δύναται να παρέχουν την εργασία τους στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας ή παροχής υπηρεσιών ή έργου εξ αποστάσεως, με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, σε εργοδότες ή πελάτες εκτός Ελλάδας.

Η εθνική θεώρηση θα χορηγείται στους ενδιαφερόμενους, εφόσον οι αιτούντες προσκομίζουν αυτοπροσώπως ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή με συστημένη επιστολή στην αρμόδια ελληνική προξενική αρχή ορισμένα δικαιολογητικά -πλέον των γενικών που προβλέπει ο νόμος-, όπως αναλυτικώς ορίζονται από το σχετικό άρθρο (π.χ. υπεύθυνη δήλωση με την οποία θα δηλώνουν την πρόθεσή τους να διαμείνουν στη χώρα με την εθνική θεώρηση εισόδου για την παροχή εργασίας εξ αποστάσεως και θα δεσμεύονται ότι δεν θα παρέχουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο εργασία ή υπηρεσίες ή έργο σε εργοδότη με έδρα στην Ελλάδα, σχετικές συμβάσεις εργασίας ή έργου, αποδεικτικά στοιχεία ότι διαθέτει επαρκείς πόρους, σε επίπεδο σταθερού εισοδήματος, για την κάλυψη των εξόδων διαβίωσής του κλπ.).

Η αρμόδια ελληνική προξενική αρχή υποχρεούται να απαντά εντός δέκα (10) ημερών από το σχετικό αίτημα του ενδιαφερόμενου και να ολοκληρώνει άμεσα τη διαδικασία χορήγησης της θεώρησης (σε «μία στάση του ενδιαφερομένου» όπως ορίζει το άρθρο).

Μάλιστα, το εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα να μπορούν οι ανωτέρω πολίτες τρίτων χώρων να συνοδεύονται από τα μέλη της οικογένειάς τους, στα οποία και θα χορηγείται, ύστερα από αίτησή τους, ατομική θεώρηση που θα λήγει ταυτόχρονα με τη θεώρηση του εργαζομένου. Σημειώνεται δε ότι κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στην Ελλάδα, δεν επιτρέπεται οι σύζυγοι/συμβιούντες και τα μέλη της οικογένειας του εργαζομένου να παρέχουν εξαρτημένη εργασία ή να ασκούν οποιασδήποτε μορφής οικονομική δραστηριότητα στη χώρα.

Εφόσον εξακολουθούν να ισχύουν οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο για τη χορήγηση εθνικής θεώρησης, είναι δυνατόν να χορηγείται, με απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στους πολίτες τρίτων χωρών και στα μέλη της οικογένειάς τους άδεια διαμονής πολιτών τρίτων χωρών με επαρκείς πόρους διαβίωσης (της παρ. 8 του άρθρου 163 του σχεδίου νόμου), διετούς διάρκειας, κατόπιν αίτησης που θα υποβάλλεται πριν από τη λήξη της ισχύος της εθνικής θεώρησης. Η σχετική αίτηση θα υποβάλλεται στη Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του τόπου διαμονής του αιτούντος.

Αναφορικά με τους τη μετακίνησης των εργαζομένων εντός της ΕΕ, υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της ευελιξίας που διέπει τις σύγχρονες εργασιακές σχέσεις, είναι ιδιαίτερα σύνηθες να απασχολούνται οι εργαζόμενοι σε μία εταιρεία που έχει έδρα σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα αλλά εργάζεται εξ αποστάσεως από άλλη χώρα της ΕΕ. Σε αυτήν την περίπτωση δεν τίθεται ζήτημα άδειας διαμονής, δεδομένης της ελευθερίας μετακίνησης των Ευρωπαίων εργαζομένων εντός της ΕΕ, η οποία συνιστά ιδρυτική αρχή της ΕΕ από τη δημιουργία της και ορίζεται στο άρθρο 45 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ.

Αντίθετα, οι συνηθέστεροι προβληματισμοί που ανακύπτουν σχετίζονται με το ερώτημα ποιο είναι σε κάθε περίπτωση το εφαρμοστέο δίκαιο. Στο ερώτημα αυτό, δίνει απάντηση ο Κανονισμός Ρώμη Ι (αριθ. 593/2008) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Ειδικότερα, ο Κανονισμός ορίζει ότι προτεραιότητα έχει το δίκαιο που επιλέγουν τα μέρη και ελλείψει τούτου, το δίκαιο της χώρας στην οποία ή από την οποία, ο εργαζόμενος παρέχει συνήθως την εργασία του. Αν δεν καθορίζεται ο τόπος συνήθους παροχής της εργασίας τότε εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας όπου βρίσκεται η εγκατάσταση της επιχείρησης που προσέλαβε τον εργαζόμενο. Εκτός αν προκύπτει από το σύνολο των περιστάσεων ότι η σύμβαση συνδέεται στενότερα με χώρα άλλη, οπότε και εφαρμόζεται το δίκαιο της άλλης αυτής χώρας.