Η νέα γενιά ασύρματων δικτύων 5G και το πλέγμα νέων δραστηριοτήτων που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με αυτά έχουν τη δυνατότητα να τονώσουν την καινοτομία και να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες πλέον απαιτήσεις της ψηφιακής οικονομίας.

Για τις καινοτόμες νεοφυείς ελληνικές επιχειρήσεις, το 5G δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί μόνο ως η επόμενη κινητή τεχνολογία, αλλά ως μια νέα προσέγγιση για σύνθετα συστήματα επικοινωνιών που θα κάνουν πιο αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων πόρων, ενεργοποιώντας νέες και βελτιωμένες υπηρεσίες και εφαρμογές, αλλά παράλληλα θα δημιουργήσουν ευκαιρίες για την ανάδειξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων.

Αναμφισβήτητα, οι μεγάλες και εδραιωμένες εταιρείες, αναμένεται να διαδραματίζουν σημαντικούς ρόλους στην εδραίωση των δικτύων 5G επόμενης γενιάς. Ωστόσο, σε αυτό το σύνθετο περιβάλλον αλλαγών και μετασχηματισμών, διαφαίνεται και η ευκαιρία να αναλάβουν ουσιαστικούς ρόλους κάποιες νεοφυείς επιχειρήσεις. Άλλωστε, δεν είναι λίγα τα παραδείγματα διεθνώς από startups που εξειδικεύονται με μεγάλη επιτυχία στην ανάπτυξη τεχνολογικών λύσεων για το 5G.

Σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για το ελληνικό οικοσύστημα να βρεθεί στο επίκεντρο αυτής της διαφαινόμενης τάσης, αποτελεί το γεγονός ότι σε αρκετά ελληνικά ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα υπάρχει καταρτισμένο και καλά εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό σε τομείς που θεωρούνται απαραίτητοι για την εφαρμογή του 5G.

50 Εκατομμύρια σε ελληνικούς οργανισμούς

Ποσοτικά στοιχεία της έγκυρης βάσης δεδομένων STEP to RJVs, η οποία δημιουργήθηκε και διατηρείται από το ΕΒΕΟ/ΕΜΠ και περιέχει αναλυτική και εκτεταμένη πληροφορία για το σύνολο των Ερευνητικών Έργων που χρηματοδοτήθηκαν -εν μέρει ή συνολικά- από την ΕΕ για την περίοδο 1984-2020, δείχνουν ότι την τελευταία δεκαετία η Ευρώπη έχει ενισχύσει σημαντικά τις επενδύσεις σε ερευνητικά έργα για το 5G με έμφαση στην ενίσχυση της εισαγωγής νέων εφαρμογών και υπηρεσιών στις συνδεδεμένες μεταφορές, στο IoT και στα ευφυή συστήματα.

Ειδικότερα, κατά το τελευταίο πρόγραμμα Horizon 2020 (2014-2020), έχουν χρηματοδοτηθεί 123 συνεργατικά ερευνητικά έργα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο στον τομέα του 5G, στα 62 εκ των οποίων συμμετέχει τουλάχιστον ένας ελληνικός οργανισμός (4η καλύτερη επίδοση στην ΕΕ28), με συνολική χρηματοδότηση που ξεπερνά τα 50 εκ ευρώ για τους ελληνικούς οργανισμούς, ενώ σε 10 από αυτά τα έργα, ο ελληνικός οργανισμός κατέχει τη θέση του επικεφαλής εταίρου, άρα και σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση, αλλά και στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του έργου. Το γεγονός αυτό αποκτά μεγαλύτερη αξία αν αναλογιστούμε ότι η χρηματοδότηση στα προγράμματα αυτά δεν είναι εξασφαλισμένη για κάθε χώρα, αλλά προκύπτει με ανταγωνιστικούς όρους με κριτήρια επιλογής που βασίζονται στην επιστημονική αριστεία και σε κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.

Ο κομβικός ρόλος της ακαδημαϊκής κοινότητας

Στο προφίλ των ελληνικών οργανισμών που συμμετέχουν στους τομείς των δικτύων 5G, είναι σαφές ότι πανεπιστήμια (ΕΜΠ, ΑΠΘ) και ερευνητικά ιδρύματα (Δημόκριτος κα) φαίνεται να έχουν κυρίαρχο ρόλο. Παράλληλα, φαίνεται να συμμετέχει πολύ ενεργά ένα ποσοστό μεγάλων ή πολύ μεγάλων εταιρειών (κυρίως τηλεπικοινωνιακοί φορείς, κατασκευαστές υποδομών και ηλεκτρονικού εξοπλισμού κα), γεγονός που αντικατοπτρίζει τον κεντρικό ρόλο κάποιων ελληνικών οργανισμών στο διεθνές οικοσύστημα του 5G που αναδύεται.

Ωστόσο, ακόμη σημαντικότερο κρίνεται το γεγονός ότι κάποιες ερευνητικές ομάδες που συμμετέχουν, καθώς και κάποιες νεοφυείς επιχειρήσεις από την Ελλάδα, φαίνεται να έχουν αποκτήσει έναν ιδιαίτερο ρόλο -στα εν λόγω έργα- ως φορείς που μεταφέρουν εξειδικευμένη εμπειρία και τεχνολογίες εντός των ερευνητικών κοινοπραξιών που δημιουργούνται, ενώ ταυτόχρονα συμμετέχουν ενεργά και στη ανάπτυξη νέων τεχνολογιών αιχμής και λειτουργικών πρωτοτύπων, απολύτως απαραίτητων για την εφαρμογή του 5G.

Όπως γίνεται αντιληπτό, η ευκαιρία των ομάδων αυτών για τη δημιουργία τεχνολογικών εγχειρημάτων εντάσεως γνώσης, που μπορεί να μετασχηματιστεί σε πηγή επιχειρηματικών πρωτοβουλιών υψηλής προστιθέμενης αξίας είτε με τη δημιουργία αυτοτελών νεοφυών επιχειρήσεων είτε για επιχειρηματική ανάπτυξη στο πλαίσιο υφισταμένων επιχειρήσεων, σε μια καινοτόμα και ραγδαία αναπτυσσόμενη περιοχή όπως το 5G, είναι τεράστια.

Συνεπώς, το πλεονέκτημα υφίσταται. Για να ενισχυθεί και να επικρατήσει η προαναφερόμενη ευκαιρία, κρίνεται απολύτως αναγκαία η συστηματική υποστήριξη, η ενσωμάτωση καλών πρακτικών από τη διεθνή πείρα, καθώς και η δημιουργία σταθερών μηχανισμών σύνδεσης της ακαδημαϊκής κοινότητας με τον ιδιωτικό τομέα. Οι μηχανισμοί αυτοί δύνανται να κινητοποιήσουν την ερευνητική κοινότητα προς αυτήν την κατεύθυνση ώστε να κάνουν το βήμα από την ιδέα και τα αποτελέσματα σε επίπεδο έρευνας στην επιχειρηματικότητα και την εμπορική αξιοποίηση.

Στο πλαίσιο αυτό, να σημειωθεί ότι ήδη υπάρχουν κάποιες πρωτοπόρες επιχειρηματικές ομάδες που έχουν ασχοληθεί με το 5G σε επίπεδο έρευνας, οι οποίες έχουν κάνει ήδη τα πρώτα τους βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, μέσω της υποστήριξης του προγράμματος Invent ICT (ΕΠΙ.νοώ ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ, IDGC, ΕΕΚΤ). Το inventICT αποτελεί ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα που υποστηρίζει την ανάπτυξη νέων εγχειρημάτων έντασης γνώσης που αξιοποιούν ερευνητικά αποτελέσματα και παρέχει εξειδικευμένο coaching και mentoring σε ομάδες που προέρχονται από τον ακαδημαϊκό χώρο, σε τομείς αιχμής των ΤΠΕ και άλλους. Ήδη, έχουν εμφανιστεί οι πρώτες θετικές ενδείξεις για την πορεία των ομάδων αυτών, μέσω συνεργασιών που επετεύχθησαν με τον ιδιωτικό τομέα, της άντλησης χρηματοδότησης από διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, καθώς και από τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε διεθνή events και να διασυνδεθούν με επιχειρηματίες, χρηματοδότες και δυνητικούς πελάτες.

*Δρ Μηχανικού ΕΜΠ, Project Manager της θερμοκοιτίδας ΕΠΙ.νοώ ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ και του προγράμματος inventICT