Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (National Recovery and Resiliency Plan) που υπέβαλε η κυβέρνηση στην Ε.Ε. είναι μία καλά οργανωμένη, προσεκτική και αντικειμενική διατύπωση προθέσεων.
Αποκαλύπτει χωρίς υπεκφυγές τις βασικές αγκυλώσεις της οικονομίας, δεν χαρίζεται σε κανένα και επιδιώκει να υλοποιήσει τόσο τις μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν στην εποχή των μνημονίων όσο και πρόσθετες που είναι απαραίτητες στη νέα πραγματικότητα.
Στο στάδιο αυτό, η προσέγγιση είναι ορθή.
Ένα από τα βασικά θέματα που επιδιώκει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση είναι η υστέρηση της χώρας στην παραγωγή (παραγωγικό κενό), στις ιδιωτικές επενδύσεις (επενδυτικό κενό) και στην απασχόληση (χαμηλή απασχόληση).
Μεταξύ άλλων, το σχέδιο περιγράφει το «πως» θα γίνει αυτό.
Με αναφορά στο επενδυτικό κενό, η πρόταση εστιάζεται στην χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (Recovery and Resilience Fund) για την χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων σε συνδυασμό με ίδια (ιδιωτικά) κεφάλαια καθώς και με χρήματα από οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕBRD).
Προφανώς, επειδή η κυβέρνηση προβλέπει αντιρρήσεις από την Ε.Ε. ως προς την συγκεκριμένη χρήση των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και δανείων, σπεύδει να τονίσει ότι οι επενδύσεις αυτές θα πρέπει να έχουν μακρόχρονο ορίζοντα, να προβλέπεται η θετική απόδοσή τους (θετική καθαρή παρούσα αξία), να αυξάνουν την παραγωγικότητα, να βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα σε τομείς εκτός από την τιμή και να προωθούν την ψηφιοποίηση, την καινοτομία, τις εξαγωγές και τις οικονομίες μεγέθους.
Ειδικά για το τελευταίο θέμα, αναφέρεται ότι θα δοθούν κίνητρα για συγχωνεύσεις και εξαγορές και θα ενθαρρυνθεί η συμμετοχή ατομικών επιχειρήσεων σε σχήματα με πολλαπλούς εταίρους.
Επιχειρώντας έτι περαιτέρω να κάμψει τις προβλεπόμενες ευρωπαϊκές αντιδράσεις, η κυβέρνηση πολύ ορθά αναφέρεται στο ευρύτερο οικονομικό πλαίσιο που λειτουργεί ως εμπόδιο στις ιδιωτικές επενδύσεις και καταθέτει τις προτάσεις της για να ξεπεραστούν κι αυτά τα εμπόδια.
Το Σχέδιο προβλέπει έτσι παρεμβάσεις με στόχο την απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα, την βελτίωση της απόδοσης του δικαστικού συστήματος, την υιοθέτηση πιο φιλικού προ του πολίτη φορολογικού συστήματος και την καλύτερη απόδοση των φορολογικών αρχών στο θέμα των ελέγχων και της κάλυψης της φορολογητέας ύλης.
Θα ήταν πολύ δύσκολο να κατατεθεί αντίρρηση στα θέματα αυτά. Είναι σπάνιες οι φορές που ελληνική κυβέρνηση ασκεί κριτική στην χώρα. Και είναι σπάνιες οι φορές που αυτό γίνεται με ειλικρίνεια.
Υπάρχει, όμως, ένα ευρύτερο θέμα. Σε σημαντικό βαθμό η συγκεκριμένη προσέγγιση βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο. Οι χρόνοι δεν ταιριάζουν.
Είναι σαφές ότι επιδιώκεται η άμεση ανάκαμψη των ιδιωτικών επενδύσεων. Αν δεχτούμε, όμως, ότι και το ευρύτερο περιβάλλον ευθύνεται για την καθυστέρηση, τότε θα πρέπει πρώτα να φτιάξουμε το περιβάλλον και μετά να προχωρήσουμε στις επενδύσεις. Πιο το νόημα να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις όταν τα εμπόδια – θεσμικά, διοικητικά και λειτουργικά—δεν θα έχουν αντιμετωπιστεί;
Για παράδειγμα: σε συζητήσεις με ξένους επενδυτές ένα από τα πρώτα και μεγάλα εμπόδια που αναφέρουν είναι η λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης.
Η συγκεκριμένη κυβερνητική προσέγγιση αντανακλά την φιλοσοφική θέση σχεδόν όλων των ελληνικών κυβερνήσεων ως προς τις ιδιωτικές επενδύσεις: το κράτος βλέπει τον εαυτό του να δίνει κίνητρα ώστε να προωθηθούν επενδύσεις που το ίδιο επιδιώκει. Το πρόβλημα είναι ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία γνωρίζει πολύ καλύτερα από το κράτος τι επενδύσεις πρέπει να κάνει. Το πρόβλημα ήταν πάντα το ευρύτερο περιβάλλον.
Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, η χώρα δεν είχε ποτέ αποτελεσματική βιομηχανική και περιφερειακή πολιτική. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο γέμισε με κουφάρια η Βόρεια Ελλάδα.
Η κυβέρνηση με σαφήνεια αναγνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα χρηματοδότησης. Ξεκάθαρα λέει ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα «δεν μπορεί». Αναπόφευκτα αναζητεί διέξοδο. Λογικό το συμπέρασμα της.
Σωστά επισημαίνονται τα ευρύτερα προβλήματα. Σωστά αναφέρονται οι τρόποι αντιμετώπισης τους. Δυστυχώς, όμως, πρέπει πρώτα να διορθωθούν αυτά και μετά να περάσει το κράτος στο θέμα των κινήτρων και της κρατικής χρηματοδότησης.
Διαφορετικά θα έχουμε ως αποτέλεσμα «μία από τα ίδια».
Για να μην αναφέρουμε το γεγονός πως αν αντιμετωπιστούν τα ευρύτερα προβλήματα, οι πηγές χρηματοδότησης θα έρθουν μόνες τους στην Ελλάδα. Σε εποχή παγκόσμιας ρευστότητας και χαμηλών επιτοκίων, το εγχείρημα της χρηματοδότησης ιδιωτικών επενδύσεων θα λυθεί από την αγορά.
Διαβάστε ακόμα:
Αποκαλυπτήρια για το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης – Πώς θα μοιραστούν τα €32 δισ.