Η πανδημία δεν ήταν καν το προμήνυμα.
Τα σημάδια ότι η ανθρώπινη κοινωνία είχε ξεπεράσει κάποια σ’ αυτήν άγνωστα, απροσδιόριστα, ασαφή όρια, είχαν έρθει πυκνά-συχνά στις τελευταίες δεκαετίας.
Ebola, SARS, Marburg, Lassa, η επανεμφάνιση της φυματίωσης, η αναποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών, όφειλαν να μας είχαν προβληματίσει.
Επιλέξαμε να τα αγνοήσουμε. Αισίως μπήκαμε στον 3ο χρόνο του covid-19. Όσοι πιστεύουν ότι τελειώσαμε, σφάλλουν.
Οικονομική κρίση το 1987, ξανά το 1994, στην συνέχεια το 2008/9, το 2012 και τώρα το 2022.
Σοκ ενέργειας το 1973/4, ξανά το 1978/9, τώρα το 2022.
Για την κλιματική κρίση, ας μην μιλήσουμε. Πάνε 25 χρόνια που τη συζητάμε και παρά τα ακραία καιρικά φαινόμενα που μας έρχονται με ολοένα μεγαλύτερη ένταση και ολοένα πιο συχνά, εθελοτυφλούμε.
Με όλα αυτά και συνεχίζουμε σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Αδιαφορία ή υπερβολική αισιοδοξία; Θα επέλεγα ότι το πρόβλημα είναι η ματαιοδοξία μας. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε ότι κι αν συμβεί.
Σήμερα, η πίστη αυτή αρχίζει να κλονίζεται.
Σήμερα, αναλογιζόμαστε τα 30 χρόνια της περιόδου 1945-1975, αυτά που οι Γάλλοι αποκάλεσαν les trente glorieuses, με νοσταλγία. Η ισορροπία του πυρηνικού τρόμου πρόσφερε μία αίσθηση σιγουριάς. Αυτή είναι η στρέβλωση αλλά και η σοφία της ανθρώπινης φύσης.
Σήμερα, μπροστά στην αβεβαιότητα του πολέμου στην Ουκρανία, την απρόβλεπτη συμπεριφορά του Putin, την υποψία ότι ένας ψυχοπαθής έχει το χέρι του πάνω στο κουμπί εκτόξευσης των πυραύλων, ο πανικός δείχνει να καταλαμβάνει έδαφος.
Έχουμε περάσει σε νέα εποχή.
Ήδη, πολλοί υποστηρίξαμε ότι ο κορωνοϊός αποτελούσε ορόσημα και δεν υπήρχε επιστροφή στην κανονικότητα που γνωρίζαμε.
Η κρίση στην Ουκρανία το επιβεβαίωσε.
Οι αλλαγές που έχουν ήδη δρομολογηθεί, όπως αυτές που θα φανούν στο άμεσο μέλλον, το εγγυόνται.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν έχουμε αποκτήσει αρκετή γνώση και εμπειρία για να πλεύσουμε στα νέα αχαρτογράφητα νερά.
Το παρελθόν δεν προσφέρεται για αισιοδοξία.
Γνωρίζαμε από τις μελέτες που έχουν γίνει τι συμβαίνει στην οικονομία και την κοινωνία σε περίοδο τεχνολογικής επανάστασης. Οφείλαμε να είχαμε προετοιμαστεί όταν είδαμε την ψηφιακή να έρχεται. Ως κοινωνία δεν το κάναμε. Πρόκειται για μία κολοσσιαία αποτυχία σε θεσμικό επίπεδο.
Ο πόλεμος φέρνει μόνο φτώχεια και δυστυχία. Πέρασαν μόνο 20 χρόνια πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος μετά τον Α΄. Το σύντομο του χρονικού διαστήματος δεν είναι ενθαρρυντικό.
Στις φρικαλεότητες του Γ΄ Ράιχ προστέθηκαν οι φρικαλεότητες της ΕΕΣΔ. Και στην επικράτηση του Δυτικού μοντέλου οικονομικής και κοινωνικής ζωής κυριάρχησε η ματαιοδοξία του νικητή, ή έπαρση της νίκης, η τυφλή πίστη στην πληροφόρηση που αντλείται από τα δεδομένα, η άνοδος της αξιοκρατίας που βασίζεται στην ανισότητα.
Η ελευθερία και η δημοκρατία έχουν κόστος. Παραμείναμε βολεμένοι. Τώρα ήρθε η στιγμή να δείξουμε αν είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε το κόστος. Οι λεπτομέρειες δεν έχουν σημασία. Ένα είναι σίγουρο: θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με λιγότερα. Θα πρέπει να δεχτούμε ένα κράτος πιο παρεμβατικό. Ταυτόχρονα θα οφείλουμε να φροντίσουμε τους ευάλωτους και να διαφυλάξουμε την δημοκρατία.
Τα πραγματικά δύσκολα τώρα αρχίζουν.
Διαβάστε επίσης
Γιατί ο Πούτιν φοβέρισε με τα πυρηνικά