Η πυρκαγιά στο Σχίνο φαίνεται πως ξύπνησε τα αντανακλαστικά αρμοδίων. Δεν είναι μόνο οι συσκέψεις που γίνονται για την ενίσχυση της πυροπροστασίας και την επισήμανση των κινδύνων. Είναι ότι, ξαφνικά, στα βόρεια προάστια εμφανίστηκαν μερικά φορτηγά και μαζεύουν τους απειράριθμους όγκους ξερών κλαδιών που είχαν συγκεντρωθεί σε δρόμους, πεζοδρόμια και ακάλυπτους χώρους.

Η ιστορία με τις πυρκαγιές είναι βέβαια παλιά. Εδώ και πενήντα χρόνια δεν θυμάμαι καμία χρονιά όπου να μην ακούστηκαν και γράφτηκαν λέξεις όπως «ανετοιμότητα, έλλειψη σχεδιασμού, έλλειψη μέσων, έλλειμμα γνώσεων και ανθρώπων, μπερδεμένες αρμοδιότητες» και πάει λέγοντας.

Πενήντα χρόνια τα ίδια και τα ίδια. Τι έχεις Γιάννη μου; Τι είχα πάντα!

Αυτή η κυβέρνηση επαίρεται για τον σχεδιασμό της. Η αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας θεωρείται ως ένα από τα επιτεύγματά της. Και η ηγεσία της από τις πλέον αποδεδειγμένα ικανές.

Η πυρκαγιά στο Σχίνο, όμως, ανέδειξε χρόνια προβλήματα που εξακολουθούν να μας ταλαιπωρούν—κι ας έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος από τις ημέρες της καταστροφής στο Μάτι, κι ας έχει αναλάβει πολλές και καλές πρωτοβουλίες η τρέχουσα κυβέρνηση.

Η κατάσταση που έχει τώρα διαμορφωθεί οφείλει να μας οδηγήσει σε ορισμένες διαπιστώσεις και συμπεράσματα.

Καταρχάς, είναι πλέον γεγονός ότι για τουλάχιστον δύο δεκαετίες τώρα όλες οι κυβερνήσεις κορόιδευαν τους πολίτες όταν έλεγαν πως λαμβάνουν μέτρα  πυροπροστασίας.

Διαβάζω για ένα μεγάλο πρόγραμμα απόκτησης εναέριων μέσων πυροπροστασίας. Τόσο μεγάλο που αναδεικνύει συγκριτικά την γύμνια μας.  Σ’ αυτήν την κυβέρνηση έλαχε να πρέπει να αντιμετωπίσει κρίσεις που την υποχρεώνουν να δαπανήσει σε υποδομές. Μετά από απραξία εικοσαετίας, ήρθαν και τα εξοπλιστικά και τα αεροπλάνα και ελικόπτερα για τις πυρκαγιές.

Η αποεπένδυση δεκαετιών τώρα πληρώνεται.

Πυροπροστασία σημαίνει, όμως, και πολλά άλλα: ανθρώπινα μέσα, τεχνογνωσία, διαχείριση του δασικού πλούτου, σχεδιασμός επείγουσας εγκατάλειψης είναι μερικά. Ας ελπίσουμε πως δεν θα ξεχαστούν μέσα στην ευφορία της απόκτησης νέων «παιγνιδιών».

Κατά δεύτερο λόγο, η χρονική στιγμή που ξέσπασε ο Σχίνος οδηγεί σε ένα νέο ερώτημα: μπορούμε πλέον να βασιζόμαστε στο παρελθόν και γραμμικά να προβλέπουμε το μέλλον; «Ήρθε νωρίτερα απ’ ότι περιμέναμε η περίοδος της φωτιάς», είναι μία από τις δικαιολογίες που ακούστηκαν.

Αληθοφανής –σε πρώτη ανάγνωση. Σε απόλυση θα όφειλαν να οδηγηθούν όσοι την εκστόμισαν, είναι η δεύτερη ανάγνωση. Δεν είχαν ακούσει για την κλιματική αλλαγή; Ότι φέρνει τα πάνω-κάτω; Ότι η κανονικότητα είναι πλέον η εξαίρεση;

Η στήλη αυτή έχει υποστηρίξει ότι η χώρα μας δεν πρέπει να εφησυχάσει κτίζοντας αυτοκινητόδρομους. Η δευτερεύουσα υποδομή έχει εξίσου μεγάλη–αν όχι ακόμη μεγαλύτερη – σημασία. Οι επαρχιακοί και κοινοτικοί δρόμοι, τα μικρά γεφύρια, τα τοπικά φράγματα, τα αρδευτικά κανάλια, όλα είναι παλιά,  τα περισσότερα τεχνικά ξεπερασμένα και μόνο λίγα ικανά να ανταπεξέλθουν στις νέες άγριες και απρόβλεπτες συνθήκες που διαμορφώνει η κλιματική αλλαγή.

Αν αύριο δούμε πυρκαγιές μέσα στον χειμώνα, ας μην εκπλαγούμε.

Οφείλουμε, λοιπόν, να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένη με ολοκληρωμένα σχέδια που να συνδέουν λειτουργικά τις πολλές υπηρεσίες που εμπλέκονται στην πυροπροστασία και να τις κρατά σε κατάσταση επιφυλακής όλο τον χρόνο. Μεγάλο μέρος, εξάλλου, των υποδομών είναι κατάλληλο για να αντιμετωπίσει φωτιά και θάλασσα, χιόνι και καύσωνα.

Υπάρχει, όμως, μία διάσταση ακόμη στην ιστορία αυτή.

Μετά από μία δεκαετία ψυχικής και οικονομικής ταλαιπωρίας η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας δεν συμμετέχει στα μεγαλεπήβολα σχέδια των  Ελλήνων και ξένων επενδυτών, στις εξαγορές και συγχωνεύσεις, στις αυξήσεις κεφαλαίων, στις εκδόσεις ομολόγων. Για την μεγάλη πλειοψηφία μετρά η καθημερινότητα.

Εδώ, τα πράγματα δεν είναι ιδιαίτερα καλά. Ήρθε η πανδημία μετά την δεκαετία της ύφεσης και η πολυπόθητη καλυτέρευση καθυστερεί.

Ο πολίτης εδώ θα κρίνει την κυβέρνηση και το κόμμα: στην ικανότητά τους να μοιράσουν τα αγαθά της ανάπτυξης, του εκσυγχρονισμού, των μεταρρυθμίσεων.

Αν δεν το κάνουν, τότε χάνεται την εμπιστοσύνη του πολίτη προς το κράτος. Και η απώλεια εμπιστοσύνης είναι η κερκόπορτα της δημοκρατίας. Ευήκοες είναι τότε οι σειρήνες των ακραίων λύσεων. Στην σημερινή, δε, παγκόσμια κατάσταση, η δημοκρατία εμφανίζεται ως ένα ιδιαίτερα ευάλωτο αγαθό. Τόσο ευάλωτο ώστε να μην διστάζει να την προκαλεί ο δικτάτορας Λουκασένκο.

Ας προσέξει η κυβέρνηση. Εκλογές κερδίζονται και χάνονται με διακύβευμα απλά πράγματα. Και η προοπτική Πολλάκη, Τζανετόπουλου και κομπανίας που θέλουν να ελέγξουν τους αρμούς της εξουσίας (όπως λένε) με ρεβανσιστική διάθεση μάλιστα, δεν είναι και τόσο δημοκρατική.