Υπάκουη στις προβλέψεις των αναλυτών, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ επέλεξε να προφυλάξει την οικονομία από τις τράπεζες παρά από τον πληθωρισμό. Ανακοινώνοντας αύξηση του επιτοκίου κατά μόλις 0,25 ποσοστιαίες μονάδες και ταυτόχρονα δηλώνοντας ότι η εποχή των αυξήσεων έφτασε στο τέλος, ο διοικητής της Jerome Powell διέσωσε ότι είχε απομείνει από την αξιοπιστία του.

Η στήλη αυτή έχει πολλές φορές συμφωνήσει με την κατά πολλούς αιρετική θέση ότι στην τρέχουσα περίοδο, ο πληθωρισμός δεν προέρχεται πρωταρχικά από υψηλή ζήτηση αλλά από τα γνωστά προβλήματα στην πλευρά της παραγωγής. Όλοι οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι σύμβουλοι τους και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού επέλεξαν να αγνοήσουν αυτήν την κοινή επισήμανση. Δεν πείσθηκαν με την λογική, πείστηκαν όμως με την τραπεζική κρίση.

Η υποχώρηση της FED θα μείνει στην ιστορία: άργησε να αυξήσει τα επιτόκια, σύμφωνα με το αποδεκτό οικονομικό δόγμα, άργησε να τα μειώσει «σύμφωνα» με τις εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα. Οι ΗΠΑ δείχνουν πως τώρα θα ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τι θα πράξουν η ευρωζώνη, το Η.Β., ο Καναδάς, η Αυστραλία;

Στην ευρωζώνη η κατάσταση είναι συγκεχυμένη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βρίσκεται κάτω από την επήρεια της Γερμανίας, οπότε ο χορός της ανόδου των επιτοκίων θα συνεχιστεί – όπως, εξάλλου, έχει δηλώσει η Christine Lagarde. Έκπληξη προξενεί λοιπόν, η υπόθεση ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα παρόμοια με αυτά των αμερικανικών.  Είναι υπόθεση που μάλλον θα αποδειχθεί επιζήμια, αν όχι επικίνδυνη.

Από τότε που απελευθερώθηκε το χρηματοπιστωτικό σύστημα, όλες οι τράπεζες έχουν αναγάγει σε υψηλή τέχνη την χρήση βραχυχρόνιων κεφαλαίων (καταθέσεων δηλαδή) για μακροχρόνιες επενδύσεις. Στο παρελθόν, όταν η λιανική τραπεζική ήταν αυστηρά διαχωρισμένη από την επενδυτική, οι εποπτικές αρχές επέβαλλαν αυστηρά όρια στην πρακτική αυτή, και αυστηρές ποινές στους παραβάτες. Αυτό δεν ισχύει πιά.

Μπορεί η ΕΚΤ να μας διαβεβαιώσει ότι τέτοιος κίνδυνος, όπως αυτός που συνέτριψε την SVB,την Credit Suisse, την First Republic, δεν υφίσταται στην ευρωζώνη; Ή, ότι αν ακολουθούνται παρόμοιες τακτικές εκτός του εποπτικού ελέγχου της ΕΚΤ στις άλλες τράπεζες της Ε.Ε. δεν υπάρχει ο κίνδυνος της μετάδοσης της ασθένειας;

Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ακόμη πιο σύνθετο. Ένας από τους τομείς που συνεισφέρει στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη είναι αυτός του real estate. Όχι γενικά αλλά εξειδικευμένα της επαγγελματικής στέγης και του τουρισμού. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους έχει μείνει πίσω ο τομέας της κατοικίας, με αποτέλεσμα τα υψηλά ενοίκια. Η αύξηση των επιτοκίων δημιουργεί έτσι δύο κινδύνους: (α) να σκάσει η φούσκα των επαγγελματικών ακινήτων και, (β) να επιταχυνθεί ο πληθωρισμός από την άνοδο των ενοικίων.

Για την Ελλάδα, που έχει υπερβολική εξάρτηση και από τον τουρισμό και από το επαγγελματικό real estate, ο κίνδυνος είναι εμφανής.

Πολλά θα ακουστούν αντικρούοντας αυτή την θέση, καθώς εξίσου πολλά λέγονται για τον πληθωρισμό που καταστρέφει οικογένειες! Εκτός από τις υπερβολές, πληθωρισμός στα τρόφιμα υπάρχει. Αυτό ήταν πάντα ένα από τα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Ξεχνάμε, βέβαια, τον πληθωρισμό της περιόδου 1975-1995, παραβλέπουμε ότι το 5% δεν καταστρέφει, παραγνωρίζουμε τις πρακτικές προσπάθειες που έχουν γίνει για την στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, επιλέγουμε να αγνοήσουμε ότι στο τέλος-τέλος, αν χρειαστεί, αν είναι αναγκαίο, ανακούφιση μπορεί να έρθει από την πλευρά της φορολογίας.

Αύριο οι αγορές θα πανηγυρίζουν. Η διάσταση μεταξύ ΗΠΑ και ευρωζώνης θα υποβαθμιστεί. Τα αντιθετικά προβλήματα θα σαρωθούν κάτω από το χαλί.

Η κρίση, όμως, δεν θα έχει περάσει. Τα προβλήματα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος παραμένουν ζωντανά και επικίνδυνα. Ο πληθωρισμός δεν θα υποχωρήσει διότι δεν αντιμετωπίζονται τα προβλήματα παραγωγής, καθώς πολλά από αυτά συνδέονται πλέον με τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Στο άμεσο μέλλον να περιμένουμε διατήρηση του πληθωρισμού στο 5% – 6%, νέες κρίσεις στον τραπεζικό τομέα, νέες γεωπολιτικές συγκρούσεις.

Διαβάστε επίσης

Ανεξέλεγκτο σύστημα στο έλεος της απληστίας και της εθελοτυφλίας