Η Εποχή του AGI και οι Νέοι Τρόποι Σκέψης

Την περασμένη εβδομάδα, διαβήκαμε τον Ρουβικώνα στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης. Με το λανσάρισμα του GPT-4.5 από την OpenAI, αλλά και του Grok 3 από την xAI, κατά την εκτίμησή μου, έχουμε πλέον μοντέλα που σηματοδοτούν την επίτευξη σε βασικές δραστηριότητες της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης (AGI) – ενός AI ικανού να εκτελεί διανοητικές εργασίες με την ευελιξία και την κατανόηση ενός ανθρώπου.

Η εκθετική εξέλιξη του ΑΙ αποτελεί παράλληλα και τον λόγο της πρόσφατης στροφής προς μια πιο οπορτουνιστική δυτική πολιτική. Η διοίκηση του προέδρου Trump είναι ο κύριος εκφραστής αυτής της μεταστροφής, προτάσσοντας τον πραγματισμό, τη διπλωματία μέσω επιχειρηματικών συμφωνιών, την υποβάθμιση του διεθνούς δικαίου και, σαφώς, την τεχνολογική υπεροχή με καθετοποιημένη εξέλιξη του ΑΙ στις ΗΠΑ (chips και λογισμικό). Σε πρόσφατη συνέντευξή του στον Ezra Klein στους New York Times, ο Ben Buchanan, πρώην κορυφαίος σύμβουλος για την τεχνητή νοημοσύνη στον Λευκό Οίκο επί διοίκησης Biden, προειδοποίησε ότι «εξαιρετικά ικανά συστήματα AI», που πλησιάζουν το επίπεδο του AGI, ενδέχεται να εμφανιστούν μέσα στα επόμενα χρόνια, τονίζοντας την έλλειψη ετοιμότητας των κυβερνήσεων για τις επερχόμενες αλλαγές.
Αυτό που ο παρατηρητικός αναγνώστης θα διακρίνει είναι ότι όλες αυτές οι συγκλίνουσες εξελίξεις δεν περιορίζονται απλώς στα τεχνολογικά επιτεύγματα· ανοίγονται νέοι δρόμοι στη σκέψη μας για την πολιτική, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση. Επειδή λοιπόν σκοπός αυτής της στήλης είναι να δώσει το έναυσμα για μια δημόσια συζήτηση επί των αλλαγών που επιφέρει το AI στην καθημερινότητα, θα συζητήσουμε την Ελλάδα του 2025 και τις δυνατότητες που αναδύονται στον τομέα της διακυβέρνησης.

Οι Παθογένειες της Σημερινής Διακυβέρνησης και το TINA

Η παρούσα κυβέρνηση αντιμετωπίζει πρωτόγνωρες προκλήσεις που αποκαλύπτουν τα όρια του παραδοσιακού μοντέλου διακυβέρνησης. Η αδιαφάνεια σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η διαχείριση της τραγωδίας των Τεμπών, η έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς και η απουσία ενσυναίσθησης απέναντι στους πολίτες που πιέζονται οικονομικά έχουν δημιουργήσει ένα βαθύ χάσμα. Οι επενδύσεις σε ψηφιοποίηση του κράτους, αν και φιλόδοξες, συχνά περιορίζονται στην ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας αντί να μεταρρυθμίσουν πλήρως τον τρόπο παραγωγής ψηφιακών υπηρεσιών, ενσωματώνουν επιφανειακά το AI, ενώ οι μεταρρυθμίσεις παραμένουν αποσπασματικές. Η πρώτη τριετία (2019-2022) του επιτελικού κράτους, με τον αποτελεσματικό Γρηγόρη Δημητριάδη, απέδειξε ότι η κεντρική δομή μπορεί να συντονίσει τη διοίκηση με ταχύτητα, αλλά η μετέπειτα φθορά, η απουσία σοβαρής αντιπολίτευσης και η αλαζονεία επανέφεραν παθογένειες, απομακρύνοντας την κυβέρνηση από τις ανάγκες του λαού. Οι υποστηρικτές επιμένουν στο “There Is No Alternative” (TINA), αλλά αυτό το αφήγημα έχει έρθει η ώρα να αποδομηθεί.

Διανοητικό Πείραμα: Μια Πολιτεία Όπου το AI Αποφασίζει

Φανταστείτε μια πολιτεία όπου ένα AI, απαλλαγμένο από ιδιοτέλεια, διαφθορά και κομματικές εξαρτήσεις, αναλαμβάνει τη λήψη αποφάσεων. Με πρόσβαση σε τεράστιο όγκο δεδομένων, τις οποίες προσβάσεις θα υλοποιήσει μόνο του με τη χρήση MCP (τα APIs των LLMs), θα μπορούσε να διαχειρίζεται πόρους, να σχεδιάζει υποδομές – π.χ. αποτρέποντας μελλοντικά Τέμπη μέσω προληπτικής συντήρησης – και να προτείνει πολιτικές βασισμένες αποκλειστικά στο μέγιστο κοινό καλό με καθορισμένες και κοινά συμφωνημένες μετρικές ευημερίας. Η άσκηση πολιτικής δεν θα εξαφανιζόταν, αλλά θα μετατοπιζόταν: οι πολίτες θα καθόριζαν τις κατευθύνσεις – π.χ. έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη ή την εθνική ασφάλεια – μέσω ψηφιακών εργαλείων, και το AI θα τις εφάρμοζε με διαφάνεια και ακρίβεια. Σε αντίθεση με τη σημερινή στασιμότητα, όπου η ψηφιοποίηση αναπαράγει γραφειοκρατία, το AI θα έφερνε εξέλιξη, χτίζοντας εμπιστοσύνη με τεκμηριωμένες αποφάσεις.

Σύνδεση με την Πλατωνική και Αριστοτελική Πολιτεία

Η προσέγγιση αυτή έχει καταβολές από την ελληνική φιλοσοφία. Ο Πλάτωνας στην Πολιτεία οραματίστηκε φιλοσόφους-βασιλείς που κυβερνούν με σοφία και λογική, κάτι που το AI προσεγγίζει με την αντικειμενικότητά του, αν και χωρίς τη βαθιά ηθική κατανόηση του “Αγαθού”. Ο Αριστοτέλης, στα Πολιτικά, πρότεινε τη μεσότητα και τη συμμετοχή των πολιτών ως κλειδιά για μια ισορροπημένη πολιτεία, στοιχεία που συνάδουν με ένα AI καθοδηγούμενο από το εκλογικό σώμα. Ωστόσο, η απουσία ανθρώπινης αρετής στο AI μπορεί να δυσκολέψει την “ευδαιμονία”. Το επιτελικό κράτος θυμίζει πλατωνική δομή, αλλά το AI υπόσχεται διαρκή προσαρμοστικότητα χωρίς τις αδυναμίες της φυσικής φθοράς.

Ένα Σύστημα με Πολιτικές Ψηφισμένες από Πολίτες

Προχωρώντας το πείραμα, φανταστείτε οι πολίτες να ψηφίζουν πολιτικές σε θεματικές κατηγορίες – οικονομία, κοινωνία, εθνικά ζητήματα – μέσω ψηφιακών πλατφορμών. Το AI θα αναλάμβανε την υλοποίηση, ως εκτελεστική εξουσία, εξασφαλίζοντας ότι οι αποφάσεις δεν αλλοιώνονται από συμφέροντα. Στην Ελλάδα του 2025, όπου η ρευστοποίηση των κομμάτων αντικατοπτρίζει την επιθυμία για άμεση συμμετοχή, αυτό το μοντέλο θα μπορούσε να επεκτείνει την αρχική επιτυχία του επιτελικού κράτους με ανάλυση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και συμμετοχική βάση, αντί για κεντρική συγκέντρωση εξουσίας.

Αποδόμηση του TINA: Η Φύση Δεν Δέχεται Κενά

Το αφήγημα του TINA υποθέτει ότι το ανθρώπινο μοντέλο διακυβέρνησης είναι η μόνη βιώσιμη επιλογή. Όμως, η πρόοδος του AI – και η στρατηγική του προτεραιότητα από τις κυβερνήσεις, όπως τόνισε ο Buchanan, που ζήτησε προσαρμογή σε έναν κόσμο όπου το AI υπερβαίνει την ανθρώπινη ανάλυση δεδομένων – αποδεικνύει ότι μπορούμε να οραματιστούμε κοινωνίες βγαλμένες από επιστημονική φαντασία. Η φύση δεν δέχεται κενά: όταν η εμπιστοσύνη στους θεσμούς φθίνει και οι πολίτες απομακρύνονται από την εξουσία, κάτι νέο αναδύεται. Το επιτελικό κράτος έδειξε ότι η κεντρική λογική αποδίδει σε κρίσεις, αλλά η AI διακυβέρνηση μπορεί να συνδυάσει αποτελεσματικότητα, συμμετοχή και διαφάνεια. Το TINA δεν είναι θέσφατο· είναι πρόκληση να οραματιστούμε ένα μέλλον όπου η τεχνολογία χτίζει μια πολιτεία που υπηρετεί πραγματικά τους πολίτες.

Διαβάστε επίσης:

ΔΕΗ: Αυξήθηκε σε 5,44% το ποσοστό της Covalis Capital

Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: Έρευνα για ψεύτικο λογαριασμό της Λίνας Μενδώνη στα social media

Kεραμέως: Έρχεται νέα αύξηση του κατώτατου μισθού – Από πότε θα ισχύσει