Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει το επιχειρηματικό τοπίο με ταχύτητα που αιφνιδιάζει. Νέα εργαλεία, νέες αγορές, νέες απαιτήσεις. Όμως, τι σημαίνει αυτή η τεχνολογική επανάσταση για τη γυναίκα επιχειρηματία στην Ελλάδα και την Ευρώπη; Η τεχνητή νοημοσύνη μπήκε για τα καλά στη ζωή μας, αλλάζοντας δουλειές, κλάδους, ακόμα και τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Μέσα σε όλο αυτό το χάος και τις ευκαιρίες, μια ερώτηση μένει στον αέρα: Ποια είναι η θέση της γυναίκας επιχειρηματία σε αυτή τη νέα εποχή;

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μόνο για μεγάλες εταιρείες ή προγραμματιστές. Είναι εργαλείο. Και για μια γυναίκα που ξεκινά ή τρέχει τη δική της επιχείρηση στην Ελλάδα, μπορεί να είναι καταλύτης προσφέροντας προβλέψεις αγοράς χωρίς αναλυτές, αυτόματη εξυπηρέτηση πελατών ή ακόμα και παραγωγή περιεχομένου για social media μέσα σε λίγα λεπτά.

Πρόκειται για δεδομένα που ήρθαν να αλλάξουν το παιχνίδι και τις ισορροπίες του, ειδικά σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η μικρομεσαία επιχείρηση παλεύει καθημερινά με κόστος, χρόνο και γραφειοκρατία.

Το σύνθημα όμως, προκειμένου να προλάβουμε το τρένο είναι ένα «συμμετοχή τώρα», με την πρόσβαση να αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα εξέλιξης. Αν δεν μπεις στο τραπέζι, δεν θα φας, επομένως οι γυναίκες πρέπει να είναι μέσα στον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, τη χρήση και την κριτική της τεχνητής νοημοσύνης. Χρειαζόμαστε γυναίκες που μαθαίνουν τεχνολογία, απαιτούν ίσες ευκαιρίες, επηρεάζουν πολιτικές και πλατφόρμες, αλλά και στηρίζουν η μία την άλλη.

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι το μέλλον. Είναι το παρόν και κάθε μέρα που περνάει η μία σημαντική αλλαγή διαδέχεται την άλλη: από το πώς πραγματοποιούμε τις αγορές μας, μέχρι το πώς εργαζόμαστε και το πώς επιχειρούμε. Και για τη γυναίκα επιχειρηματία, ειδικά στην Ελλάδα και την Ευρώπη φέρνει ένα ερώτημα που καίει: Θα την ενισχύσει ή θα την αφήσει πίσω;

Οι ευκαιρίες είναι εδώ, είναι μεγάλες και όχι προϊόν επιστημονικής φαντασίας. Αποτελεί ήδη εργαλείο στα χέρια επιχειρηματιών που θέλουν να κάνουν περισσότερα με λιγότερα. Από chatbots εξυπηρέτησης πελατών, μέχρι εργαλεία μάρκετινγκ, ανάλυση δεδομένων, διαχείριση logistics ή αυτοματισμούς στην καθημερινή λειτουργία.Φανταστείτε μια μικρή επιχείρηση σε μία πόλη της ελληνικής περιφέρειας που με εργαλεία ΑΙ μπορεί να: γράψει κείμενα για την ιστοσελίδα και τα social media, να παρακολουθεί τις τάσεις της αγοράς, να απαντά αυτόματα σε ερωτήσεις πελατών, να δημιουργεί προωθητικές καμπάνιες χωρίς διαφημιστικό τμήμα.

Κάτι που κάποτε απαιτούσε ομάδα ανθρώπων και χιλιάδες ευρώ, τώρα γίνεται με μια πλατφόρμα και μερικά clicks. Για τις γυναίκες που ξεκινούν χωρίς υποδομή, χωρίς «γνωριμίες» ή μεγάλα κεφάλαια, αυτό μπορεί να είναι κομβικό.

Όμως δεν ξεκινούν όλες και όλοι από το ίδιο σημείο και εδώ ξεκινά το δύσκολο. Γιατί παρά την τεχνολογία, η ανισότητα παραμένει. Σύμφωνα με μελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μόνο το 15% των startup founders στην Ευρώπη είναι γυναίκες. Στην Ελλάδα, τα ποσοστά είναι ακόμη χαμηλότερα. Όσο ανεβαίνεις σε επίπεδο χρηματοδότησης, τόσο λιγότερες γυναίκες βλέπεις. Οι γυναίκες επιχειρηματίες εξακολουθούν να έχουν δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση, μικρότερα δίκτυα στήριξης, χαμηλότερη εκπροσώπηση σε τεχνολογικούς κλάδους καθώς και μεγαλύτερη έκθεση σε κοινωνικές και οικογενειακές ευθύνες.

Και ενώ η ΑΙ υπόσχεται «εκδημοκρατισμό της γνώσης και της καινοτομίας», στην πράξη πολλοί μένουν απέξω, είτε γιατί δεν έχουν πρόσβαση στην πληροφορία, είτε γιατί δεν θεωρούνται «κατάλληλοι χρήστες». Ας μην γελιόμαστε: η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι αντικειμενική. Οι αλγόριθμοι εκπαιδεύονται με δεδομένα. Αν αυτά τα δεδομένα αντανακλούν προκαταλήψεις, τότε η ΑΙ τις ενισχύει.

Για παράδειγμα, έρευνες έχουν δείξει ότι τα συστήματα πρόσληψης που βασίζονται σε ΑΙ έχουν αποκλείσει υποψήφιες επειδή «δεν ταίριαζαν» σε προφίλ ανδρικής επιτυχίας ή οι εικόνες που παράγουν μοντέλα όταν ζητάς «CEO» ή «επιχειρηματίας» δείχνουν κυρίως άνδρες. Ακόμη τα recommendation engines συχνά υποτιμούν γυναικεία projects ή μικρές επιχειρήσεις με διαφορετικό ύφος. Άρα, το θέμα δεν είναι μόνο ποιος χρησιμοποιεί την ΑΙ, αλλά και ποιος τη φτιάχνει.

Η λύση σε όλα αυτά περιστρέφεται γύρω από δύο σημαντικές λέξεις: συμμετοχή και επιρροή. Δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι η αλλαγή θα έρθει από μόνη της. Οι γυναίκες πρέπει να διεκδικήσουν χώρο, όχι μόνο ως χρήστριες της τεχνολογίας, αλλά ως συνδιαμορφώτριες μέσω της εκπαίδευσης, της πρόσβασης στη χρηματοδότηση αλλά και της συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων.  Νέα προγράμματα τεχνολογικής επιμόρφωσης ειδικά για γυναίκες επιχειρηματίες, ώστε να κατανοούν και να αξιοποιούν ΑΙ εργαλεία, ισχυρότερα γυναικεία επιχειρηματικά δίκτυα σε Ελλάδα και Ευρώπη, πρόσβαση στις νέες πρωτοβουλίες από το κράτος και την Ε.Ε. για gender-inclusive επενδυτικά σχήματα και φυσικά συμμετοχή γυναικείων φωνών σε επιτροπές τεχνολογίας και ρυθμιστικά όργανα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκινήσει σημαντικές πρωτοβουλίες όπως το Women TechEU, που προσφέρει επιχορηγήσεις και mentoring σε γυναίκες που ηγούνται deep tech startups. Υπάρχουν επίσης χρηματοδοτήσεις μέσα από το Horizon Europe με προτεραιότητα στη γυναικεία επιχειρηματικότητα.

Η Ελλάδα, από την άλλη, κάνει βήματα και παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για θέματα ισότητας. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ και της ΕΛΣΤΑΤ, οι γυναίκες εκπροσωπούν περίπου το 30% των επιχειρηματιών στην Ελλάδα. Στον τομέα της τεχνολογίας, το ποσοστό είναι μικρότερο, αλλά αυξανόμενο και στην πλειοψηφία τους οι περισσότερες γυναίκες που επιχειρούν με χρήση τεχνολογίας βασίζονται στις δικές τους δυνάμεις ή σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο όμως  από ευχές, άρθρα και ημερίδες: χρειαζόμαστε συστηματική πολιτική, προσβάσιμες πλατφόρμες και πρακτική στήριξη, καθώς εν προκειμένω δεν πρόκειται για θέμα φύλου, αλλά για θέμα ανθρώπινου μέλλοντος. Κάθε φορά που μια γυναίκα αποκλείεται ή περιορίζεται, ο κόσμος χάνει μια ιδέα, μια λύση, μία καινοτομία, ένα άλμα στο μέλλον και μια επιχείρηση που θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά!