Η αντίδραση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα όσα προέκυψαν κατά το άτυπο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων καταδεικνύει σε μεγάλο βαθμό το θετικό -για Κύπρο και Ελλάδα- αποτέλεσμα του Βερολίνου.

Παράλληλα, καθιστά σαφές προς την τουρκική πλευρά ότι δεν μπορεί με τις προκλήσεις και με τις απειλές να λύνει προβλήματα και ότι θα πρέπει να επιλέξει τον διάλογο. 

Η σύνοδος του ΣΕΥ έδωσε μια διορία μέχρι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 24ης Σεπτεμβρίου για να δουλέψει η διπλωματία, με την ελπίδα ότι τα πράγματα στις επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα κινηθούν με θετικό αποτέλεσμα απ’ ό,τι έως τώρα.

Γι’ αυτό και στο επόμενο διάστημα αναμένεται να γίνουν νέες κινήσεις από τη Γερμανία, αυτή τη φορά σε ανώτατο επίπεδο, από την ίδια την Άνγκελα Μέρκελ.

Μετά την αποτυχία Χάικο Μάας -ο οποίος ταξίδεψε σε Αθήνα και Άγκυρα- είχε λεχθεί ότι θα επικοινωνήσει η Γερμανίδα Καγκελάριος με τον Τούρκο Πρόεδρο. Ωστόσο, η επικοινωνία την περασμένη Παρασκευή δεν έγινε καθώς ο Ερντογάν ήθελε να δει πρώτα το αποτέλεσμα του ΣΕΥ.

Το αποτέλεσμα για τον Ερντογάν, κρίνοντας από το ύφος και την ένταση της αντίδρασης, θεωρείται αρνητικό. Ωστόσο, απέναντί του έχει μια σειρά μέτρα εκ των οποίων οι τομεακές κυρώσεις, εάν υλοποιηθούν, θα είναι ό,τι χειρότερο για την τουρκική οικονομία που πάει από το κακό στο χειρότερο.

Τα μέτρα αυτά λειτουργούν ως μιας μορφής απειλή κατά της Τουρκίας. Η πίεση αυτή προς την Ερντογάν λειτουργεί υποβοηθητικά για τη Μέρκελ, ενόψει της νέας της προσπάθειας.

Παράλληλα, το γεγονός ότι η Λευκωσία κατάφερε να δέσει τις όποιες αποφάσεις για τη Λευκορωσία, μαζί εκείνες που σχετίζονται με τη δράση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι εξίσου σημαντικό.

Επιπρόσθετα, από κυπριακής πλευράς θα πρέπει να αναμένονται και κινήσεις σε σχέση με την καταχώρηση καταγγελιών εναντίον συγκεκριμένων ατόμων, σχετικά με δραστηριότητές τους στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. 

Κοίτα ποιος μιλά…

Η Τουρκία κατέχει το ένα τρίτο τους εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει εισβάλει και κατέχει τμήμα της Συρίας, καθημερινά επιτίθεται εντός του Ιράκ, έστειλε μισθοφόρους στη Λιβύη, αλλά… σύμφωνα με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εισβολέας είναι η Ελλάδα!

Ο Ερντογάν εμφανίστηκε εκ νέου απειλητικός εναντίον των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου και με τα όσα αναφέρει το τελευταίο διάστημα καθίσταται ιδιαίτερα επικίνδυνος για την Κύπρο και την Ελλάδα.

Το τελευταίο σόου απειλών Ερντογάν ήρθε με αφορμή την 98η επέτειο της «Ημέρας της Νίκης» για την ήττα των ελληνικών δυνάμεων από τις τουρκικές δυνάμεις στη Μάχη του Ντουμπλουπινάρ το 1922.  (Η «Ημέρα της Νίκης» είναι μια από τις σημαντικότερες εθνικές εορτές στην Τουρκία με την οποία τιμάται η νίκη του τουρκικού στρατού επί των ελληνικών δυνάμεων, στη μάχη που διεξήχθη στις 30 Αυγούστου του 1922 στο Ντουμπλουπινάρ, κοντά στο Αφιόν Καραχισάρ της Μικράς Ασίας, με ήττα του ελληνικού στρατού.)

Ο Τούρκος πρόεδρος, αλλά και υψηλόβαθμα μέλη της κυβέρνησής του, των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, αλλά και ηγέτες της αντιπολίτευσης κατέθεσαν στεφάνι στο μαυσωλείο του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ στην Άγκυρα.

«Τα σημαντικά επιτεύγματά μας σε διαφορετικούς τομείς, αποτελούν την πιο ξεκάθαρη ένδειξη της θέλησής μας να προστατεύσουμε τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας μας», έγραψε ο Ερντογάν στο βιβλίο μνήμης του μαυσωλείου.

Ο ίδιος πρόσθεσε: «Είμαστε αποφασισμένοι να υποδεχτούμε το 2023, οπότε και θα γιορτάσουμε την 100η επέτειο από την ίδρυση της δημοκρατίας μας, ως μία πιο δυνατή, πιο ανεξάρτητη και με περισσότερη ευημερία, χώρα, σε οικονομικό, στρατιωτικό, πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο».

Ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε επίσης στην κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, σημειώνοντας: «Η Τουρκία ειδικότερα, στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν θα υποκύψει στις απειλές, στον εκφοβισμό και στην εκβιαστική γλώσσα, θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τα δικαιώματά της, που προκύπτουν από το διεθνές δίκαιο αλλά και τις διμερείς συμφωνίες».

Νωρίτερα, ο Ερντογάν είχε προχωρήσει στην έκδοση ανακοίνωσης για την «Ημέρα της Νίκης», τονίζοντας συγκεκριμένα: «Με τη νίκη στις 30 Αυγούστου (1922) διακηρύχθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο, για ακόμη μία φορά, ότι τα εδάφη αυτά είναι η παντοτινή πατρίδα μας.

Δεν είναι σύμπτωση, ότι αυτοί που προσπάθησαν να αποκλείσουν τη χώρα μας από την Ανατολική Μεσόγειο κι αυτοί που προσπάθησαν να εισβάλουν στη χώρα μας πριν από 100 χρόνια, είναι οι ίδιοι εισβολείς».

Απειλές Τσαβούσογλου 

«To “Ορούτς Ρέις” θα παραμείνει στην Ανατολική Μεσόγειο για 90 ημέρες», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σε συνέντευξή του στο τουρκικό δίκτυο «A Haber».

Ανέφερε, επίσης, πως «οι Navtex θα συνεχιστούν. Συνεχίζουμε τη δουλειά και την έρευνά μας και το “Ορούτς Ρέις” θα συνεχίσει να εργάζεται στην περιοχή για άλλες 90 ημέρες».

Ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας χαρακτήρισε αιτία πολέμου την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο. «Η Ελλάδα ενεργεί όπως εκείνη θέλει, όπου έχει τα δικαιώματά της.

Δεν μας αφορά αυτό (για την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο Πέλαγος). Ωστόσο, στο Αιγαίο δεν μπορούν να επεκτείνουν τα σύνορά τους στα 12 μίλια. Αυτό αποτελεί αιτία πολέμου. Δεν πρόκειται να επιτρέψουμε στην Ελλάδα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από 6 σε 12 μίλια. Το λέω πολύ ξεκάθαρα», δήλωσε ο Τσαβούσογλου.

Ο Τσαβούσογλου αναφέρθηκε, επίσης, στις αποφάσεις της ΕΕ, στο Κυπριακό και στην επικοινωνία Τραμπ-Ερντογάν.

Οριοθέτηση εν ευθέτω χρόνω

Εν ευθέτω χρόνω και αφού ωριμάσουν οι συνθήκες, η Ελλάδα θα προχωρήσει σε συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες και με την Κύπρο. Αυτό δήλωσε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, σε συνέντευξή του στην κυριακάτικη εφημερίδα «Real News».

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Δένδιας τόνισε ότι η ελληνική διπλωματία έχει  εξέλθει από την περίοδο της ακινησίας και στόχος είναι να οριοθετηθούν σταδιακά το σύνολο των θαλάσσιων ζωνών στην περιοχή.

«Ωστόσο, στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και δη σε μια θαλάσσια περιοχή όπως η Ανατολική Μεσόγειος, υπάρχει μια απαραίτητη αλληλουχία ενεργειών που πρέπει να προγραμματιστούν και να εκτελεστούν με ακρίβεια. Τούτο αναδεικνύεται και από την προσεκτική ανάγνωση της συμφωνίας με την Αίγυπτο.

Η ίδια η γεωγραφία της Μεσογείου υπαγορεύει τη συνεργασία και την πολυμερή συνεργασία. Να είστε βέβαιοι ότι, εν ευθέτω χρόνω και αφού ωριμάσουν οι συνθήκες, θα προχωρήσουμε με την Κύπρο προς την κατεύθυνση αυτή», τόνισε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών.

Ο Νίκος Δένδιας τόνισε, παράλληλα, ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να εισέλθει σε διάλογο με την Τουρκία, ξεκαθαρίζοντας όμως ότι δεν μπορεί να υπάρχει διάλογος υπό καθεστώς απειλών, προσβολών και προκλήσεων ή όταν παραβιάζονται τα κυριαρχικά δικαιώματα.

«Μέχρι στιγμής η συστηματική παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας καθιστά κενές και προσχηματικές τις δηλώσεις της περί ετοιμότητας για διάλογο.

Για να υπάρξει διάλογος απαιτείται αποκλιμάκωση και ένα σαφές πλαίσιο αναφοράς που δεν μπορεί να είναι άλλο από το Διεθνές Δίκαιο, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και τους κανόνες καλής γειτονίας.

Διάλογος δεν μπορεί να υπάρξει εκτός του αυτονόητου αυτού πλαισίου», τόνισε και πρόσθεσε ότι διάλογος μπορεί να γίνει μόνο για την επίλυση της μόνης υφιστάμενης διαφοράς που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και, κατ` επέκταση, της υπερκείμενης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δεν απέρριψε το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη για το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, σημειώνοντας ότι  η Ελλάδα έχει εκφράσει διά του Πρωθυπουργού την ετοιμότητά της να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εφόσον δεν καταφέρει μέσω διαλόγου να καταλήξει σε συμφωνία με την Τουρκία.

«Μια κοινή προσφυγή στη Χάγη, βεβαίως, προϋποθέτει ότι αμφότερα τα μέρη δέχονται τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου και ότι έχουν συμφωνήσει επακριβώς σχετικά με το ποια είναι η διαφορά επί της οποίας θα κληθεί αυτό να ετυμηγορήσει.

Η Ελλάδα, βεβαίως, έχει επανειλημμένα, επί όλων των κυβερνήσεων, δηλώσει ότι Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειος συνιστούν έναν γεωγραφικό χώρο και μία διαφορά και άρα μία ενιαία διαδικασία επίλυσης διαφοράς.

Και να μην ξεχνάμε ότι στην ανατολική Μεσόγειο υφίσταται και η Κύπρος. Η Τουρκία όμως, μέχρι στιγμής, δεν δέχεται τη δικαιοδοσία του για προφανείς λόγους.

Σε κάθε περίπτωση, η βέλτιστη λύση είναι πάντοτε εκείνη που έχει συμφωνηθεί, ιδία βουλήσει, μεταξύ των μερών, καθώς θα ήταν δικής τους πατρότητας και όχι προϊόν επιβολής», σημείωσε.

Αναφορικά με την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στο Ιόνιο, ο κ. Δένδιας χαρακτήρισε την απόφαση ιστορικής σημασίας και επανέλαβε ότι η Ελλάδα επιφυλάσσεται να ασκήσει μελλοντικά και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές το ίδιο δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων, με σεβασμό στο Δίκαιο της Θάλασσας και την εφαρμογή της μέσης γραμμής.