Είναι σαφές ότι μπήκαμε σε μία εποχή, μερικών ίσως ετών, όπου ο χαμηλός πληθωρισμός της τάξης του 2%-3% θα αποτελεί παρελθόν. Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό αλλά βαθύτατα πολιτικό. Κι αυτό επειδή οι οικονομολόγοι οφείλουν να βρουν εκείνη την ισορροπία που αφενός θα διατηρήσει τον πληθωρισμό σε μετριοπαθή επίπεδα (της τάξης του 4$ – 6%) και αφετέρου δεν θα οδηγηθεί η οικονομία σε ύφεση και ανεργία.

Ο πληθωρισμός είναι πλέον παγκόσμιο φαινόμενο. Αφορμή για το ξέσπασμα του ήταν η κατάρρευση πολλών εφοδιαστικών αλυσίδων και η εντυπωσιακή αύξηση του κόστους μεταφορών – πριν ξεσπάσει η ενεργειακή κρίση. Βασικό πρωτογενές αίτιο ήταν η μεγάλη ρευστότητα που δημιουργήθηκε από τις κυβερνήσεις με την συμπαράσταση των κεντρικών τραπεζών, με την μορφή των επιδομάτων για τη αντιμετώπιση της ανεργίας. Από εκεί και πέρα, η κάθε καθεστωτική ενότητα έχει τα δικά της αίτια που εντείνουν την υποθάλπτουσα πληθωριστική πίεση: στις ΗΠΑ η υπερβολική ζήτηση λόγω των νέων μεγάλων πακέτων στήριξης, στην Ευρώπη η ενέργεια, στις φτωχές χώρες η άνοδος του δολαρίου και του κόστους των κεφαλαίων, στην Κίνα τα προβλήματα της κατάρρευσης του κατασκευαστικού τομέα, οι χιλιάδες υπερχρεωμένες κρατικές και τοπικές επιχειρήσεις, η πολιτική μηδέν ανοχής στον κορωνοϊό.

Για σωρεία λόγων οι πληθωριστικές πιέσεις δεν θα μειωθούν. Ο πόλεμος της Ουκρανίας θα συνεχιστεί. Ακόμη κι αν συμβεί το αντίθετο, η δεδομένη απεξάρτηση της Ευρώπης από το φτηνό Ρωσικό φυσικό αέριο κοστίζει – οπότε το κόστος ενέργειας θα παραμείνει υψηλό ίσως για 3- 5 χρόνια. Η αύξηση του οικονομικού εθνικισμού, ως αποτέλεσμα της πανδημίας και της νέας γεωπολιτικής σύγκρουσης επιβραδύνει την παγκοσμιοποίηση – αν δεν έχει αρχίζει να την ανατρέπει. Η Κίνα δεν θα αποτελεί πλέον το φτηνό παγκόσμιο βιομηχανικό κέντρο γιατί τα εργατικά κόστη της αυξάνουν και η εντονότερη παρουσία του ΚΚΚ στην οικονομική καθημερινότητα αποθαρρύνει την κατανάλωση και την ξένη επένδυση. Η μετεγκατάσταση των πολυεθνικών απαιτεί χρόνο. Όλοι αυτοί οι λόγοι οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι αλυσίδες παραγωγής δύσκολα θα ομαλοποιηθούν—εξάλλου δεν θα είναι ξανά όπως πριν, ακριβώς λόγω των εξελίξεων που περιγράψαμε.

Η στήλη αυτή είχε από την αρχή ταχθεί κατά της αντίληψης ότι ο πληθωρισμός πρέπει να συγκρατηθεί με κάθε κόστος στο 2%. Πέρα από την επαναλαμβανόμενη κριτική ότι δεν υπάρχει καμία θεωρητική ή πρακτική βάση που να δικαιολογεί την εμμονή στο συγκεκριμένο νούμερο, το κόστος στην ανάπτυξη και την ανεργία δεν είναι αποδεκτό για μία δημοκρατικό καθεστώς. Η προσπάθεια να συγκρατηθεί πληθωρισμός που δεν προέρχεται από νομισματική επέκταση (με εξαίρεση ως ένα βαθμό τις ΗΠΑ) συνεπάγεται, εξάλλου, την υποχρεωτική σημαντική μείωση του ρυθμού ανάπτυξης (πολύ πιθανόν– αν όχι σίγουρα — την ύφεση) και την άνοδο της ανεργίας. Με τα σημερινά πολιτικά δεδομένα αυτό δεν είναι αποδεκτό.

Ο μέτριος πληθωρισμός βοηθά ποικιλοτρόπως: ενισχύει την ανάπτυξη, οπότε και την απασχόληση και διευκολύνει την αποπληρωμή του χρέους. Το θέμα είναι ότι μετά από 40 χρόνια πλύσης εγκεφάλου από ιδεολόγους οικονομολόγους ότι το 2% είναι το Άγιο Δισκοπότηρο, τώρα οι μεν οικονομολόγοι έχουν πέσει θύμα της δικής τους προπαγάνδας, ο δε πολίτης θα πρέπει να «εκπαιδευτεί» εκ νέου να μην  φοβάται τον πληθωρισμό του 4% ή του 6%. Να μη του δημιουργεί, δηλαδή την προσδοκία ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί εκ νέου, οπότε προσπαθεί να προκαταλάβει την αναμενόμενη απώλεια της αγοραστικής δύναμης του απαιτώντας αύξηση της ονομαστικής αμοιβής του.

Είναι εύκολο να παραδοθεί κανείς στην αντίληψη της αδιεξόδου και της νομοτέλειας: ότι η οικονομία πρέπει να μπει σε ύφεση για να συγκρατηθεί ο πληθωρισμός. Fine tuning, με την έννοια της διαχείρισης της οικονομίας ώστε αυτό να μην συμβεί είναι όνειρο θερινής νυχτός.

Η λύση είναι να χρησιμοποιηθούν όλα τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας ώστε να αρχίσει να αλλάζει η δεδομένη σοφία για την …αγιότητα του 2% και η αποδοχή ότι μία οικονομία και μία κοινωνία μπορεί να βρει την ευτυχία με πληθωρισμό και 4% και 6%. Φτάνει αυτό να γίνει κατανοητό από τους πολίτες.

Διαβάστε επίσης

Γιατί ο Xi Jinping εγκαινίασε παγκόσμια μία νέα εποχή