ESG: Ουραγός όπως πάντα η χώρα μας ή πρωτοπόρος;

Διαβάζω στο mononews ότι η Βασιλική Λαζαράκου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ετοιμάζεται να ελέγξει επιχειρήσεις σχετικά με την μη συμμόρφωση τους με τα ESG – ουσιαστικά δεν λένε τι κάνουνε. Βλέπετε, η Ε.Ε. έχει αναγάγει το …reporting σε θεμελιώδη αξία. Δεν έχει σημασία τι πράττεις. Σημασία έχει τι ισχυρίζεσαι.

Διαβάζω, επίσης, ότι το υπουργείο οικονομίας και οικονομικών του Κωστή Χατζηδάκη ετοιμάζεται να εκσυγχρονίσει τη νομοθεσία για την εταιρική διακυβέρνηση.

Και η Λαζαράκου και ο Χατζηδάκης έχουν μπροστά τους μία χρυσή ευκαιρία: αντί να επιχειρούν τον εκσυγχρονισμό κυνηγώντας τους πρωτοπόρους, να συνεισφέρουν να βλέπουν οι άλλοι την Ελληνική πλάτη.

Έτσι όπως εφαρμόζονται σήμερα, τα ESG είναι πλέον ξεπερασμένα. Κατ’ αρχάς κοντεύουν να κλείσουν την δεκαετία – μεγάλο χρονικό διάστημα αν ληφθεί υπόψη η ταχύτητα αλλαγής του πολιτικοοικονομικού και του φυσικού περιβάλλοντος. Ήταν ήδη μερικώς εκτός τόπου και χρόνου, καθώς η προετοιμασία του είχε απαιτήσει διάρκεια και κόπο , επειδή όφειλαν να συγκεράσουν πολλές αντίρροπες δυνάμεις, να παλέψουν με ισχυρότατα συμφέροντα, να αντιμετωπίσουν αβελτηρίες σε επίπεδο κυβερνήσεων. Αυτή η διαδικασία νομοτελειακά κατέληξε στην υιοθέτηση 17 δεικτών – αρκετοί από τους οποίους εξακολουθούν να μην …υπάρχουν, με την έννοια ότι η κατασκευή τους σχεδόν να μην είναι εφικτή. Πρωταθλητές στο θέμα αυτό είναι οι κοινωνικοί δείκτες (social indicators).

Το αποτέλεσμα είναι η ελλιπής εφαρμογή των ΕSG και, ακόμη περισσότερο, η ελλιπής παρακολούθηση της συμμόρφωσής των επιχειρήσεων και οργανισμών.

Μείζον πρόβλημα αποτελεί το αποκαλούμενο greenwashing, όπου μία επιχείρηση εμφανίζεται να συμμορφώνεται με τους δείκτες για την εκπομπή άνθρακα, ενώ παράλληλα μία θυγατρική της να κάνει ακριβώς το αντίθετο. Πολλές, μάλιστα έχουν ορθά κατηγορηθεί πως δημοσιεύουν μόνο τα ευνοϊκά στοιχεία τους και κρύβουν άλλες δράσεις που καθιστούν το συνολικό ισοζύγιο τους αρνητικό.

Στα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει αλλάξει προς το χειρότερο, κι αυτήν την φορά δεν υπάρχει Ban Ki Moon για να επέμβει. Συγκεκριμένα, η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων έχει στηρίξει την κοινωνική προσφορά της στις εκπομπές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, και έχει ουσιαστικά αγνοήσει την αντίστοιχα μεγάλη πλειοψηφία των άλλων ESG. Δυστυχώς, όμως, η μεν κλιματική αλλαγή έχει σήμερα εξελιχθεί σε κλιματική κλίση – οπότε η επικέντρωση στις εκπομπές δεν επαρκεί – η δε αδιαφορία για τα υπόλοιπα ESG έχει συνεισφέρει στην τεράστια αύξηση των ανισοτήτων.

Στις συνειδητοποιημένες κοινωνίες που έχουν οργανωμένα κράτη, έχει ξεκινήσει η συζήτηση για την σημασία αυτών των ιερών τεράτων που αποβλέπουν στην παγίωση της βιώσιμης ανάπτυξης. Η πρωτοπόρα σκέψη έχει στραφεί προς δύο κατευθύνσεις. Η μία στην ανάγκη να ιεραρχηθεί η σημασία του κάθε δείκτη και η δεύτερη στην αναμόρφωση των δεικτών που αφορούν το περιβάλλον.

Ως προς την ιεράρχηση, κρίσιμα θεωρούνται τα ESG που προωθούν την μείωση των ανισοτήτων κάθε μορφής, με έμφαση στην οικονομική και την φυλετική (gender) ανισότητα. Η λογική είναι πως με την διαρκή διεύρυνση των ανισοτήτων τίθεται σε ορατό κίνδυνο η πολιτική σταθερότητα και η κοινωνική συνοχή. Στο τέλος-τέλος αμφισβητείται η ίδια η φιλελεύθερη δημοκρατία ως επιθυμητό καθεστώς.

Ως προς το περιβάλλον, η μορφή των δεικτών, η μακρά περίοδος προσαρμογής που δίνεται στις επιχειρήσεις για την συμμόρφωση τους και η επικέντρωση των επιχειρήσεων σε απλούς δείκτες – όπως στις εκπομπές αερίων –δεν συνάδουν ούτε με την πολυπλοκότητα της κλιματικής κρίσης, ούτε και με την ταχύτητα με την οποία επέρχεται. Το θέμα της ανακύκλωσης, για παράδειγμα, όπου στην Ελλάδα είμαστε τραγικά πίσω, ήδη θεωρείται ήδη ξεπερασμένο, καθώς η πιο προωθημένη σκέψη υπογραμμίζει την ανάγκη η κάθε παραγωγή που απορροφά πόρους να είναι υποχρεωμένη να επιστρέψει αντίστοιχους στην Φύση, ώστε να ξεκινήσει η διατήρηση ενός ισοζυγίου.

Η εταιρική διακυβέρνηση, εξάλλου, κοντεύει να εξευτελιστεί με οικογενειακούς διορισμούς στα διοικητικά συμβούλια, με χαμηλές ποσοστώσεις ως προς την προσαρμογή στην ισότητα των φύλων, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο στο θέμα της ισότητας των αμοιβών, χωρίς πραγματικά προγράμματα επιμόρφωσης, χωρίς προσπάθεια να καλυφθεί το άνοιγμα γενεών ή και η αντιμετώπιση άλλων διακρίσεων.

Η εισαγωγή των πιο προηγμένων προτύπων από το εξωτερικό και η άσκηση ουσιαστικού ελέγχου μετά την ριζική αναμόρφωση των αρχών της εταιρικής διακυβέρνησης που θα πρέπει να ακολουθήσει, θα όφειλε να αποτελέσει μία από τις προτεραιότητες του Κωστή Χατζηδάκη.

Η προτεραιοποίηση των ESG με έμφαση στην ανισότητα και ο σκληρός έλεγχος ως προς την συμμόρφωση των διοικήσεων με αυτό θα όφειλε να είναι στις προτεραιότητες της Βασιλικής Λαζαράκου. Το χαλινάρι των επιχειρήσεων έχει αφεθεί πολύ χαλαρό στα τελευταία, κι αυτό δεν συμφέρει την χώρα μας. Η ελκυστικότητά της πρέπει να στηρίζεται στην αριστεία και όχι στην ύπαρξη ελάχιστου κοινού παρονομαστή στην λούφα.

Διαβάστε επίσης

Β. Λαζαράκου: Με κριτήρια ESG το «κοινωνικό συμβόλαιο» που θα φέρει βιωσιμότητα

Ερνέστος Παναγιώτου (Εθνική Τράπεζα): Κρίσιμο για την ΕΤΕ το πρόγραμμα μετασχηματισμού

Alpha Services & Holdings: Πρωτιά μεταξύ 100 ελληνικών εταιρειών σε θέματα διαφάνειας ESG