Μέχρι πρόσφατα ήταν η τεχνολογία που μας προβλημάτιζε. Μπορούσε να οδηγήσει σε νέο διχασμό με βάση την γνώση και την διαχείριση της, να εντείνει τις ανισότητες, να δημιουργήσει τεράστια σύγχυση ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα. Με πείσμα βαλθήκαμε να περιορίσουμε τα αρνητικά της και να εκμεταλλευτούμε τα θετικά της.
Στην ίδια μοίρα η κλιματική αλλαγή. Ο δικός μας πλανήτης μας αποκήρυσσε. Παρά τους αρνητές, αρκετοί συμφωνήσαμε πως πράγματι υπάρχει πρόβλημα και ξεκινήσαμε την προσπάθεια να τα ξαναβρούμε με την Φύση.
Μέσα σε όλα αυτά, ξέσπασε η πανδημία. Συνδυασμένη επίθεση. Από άγνωστο ιό που προειδοποιούσε σε επίπεδο επιβίωσης και με εκτεταμένες οικονομικές επιπτώσεις που τις αντιμετωπίσαμε, όμως, με επιπολαιότητα. Θεωρήσαμε ότι έφτανε να ρίξουμε λεφτά και θα…περάσει.
Μετά ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τον είδαμε ως μία γεωπολιτική αναταραχή και την επιστροφή στο παρελθόν, με μία νέα μορφή Ψυχρού Πολέμου.
Από χθες ο πόλεμος αυτός απέκτησε νέα διάσταση, φέρνει νέες επιπτώσεις. Από χθες ο κόσμος δεν είναι πια ο ίδιος.
Δύο είναι, πλέον, τα μεγάλα θέματα.
Πρώτον η παγκοσμιοποίηση του τέλους του 20ου αιώνα και της αρχής του 21ου τελείωσε. Αν η εξέλιξη θυμίζει τον θάνατο της παγκοσμιοποίησης του τέλους του 19ου και της αρχής του 20ου αιώνα, είναι θέμα για τους πολιτικούς να το αφομοιώσουν.
Η Ρωσία εξελίχθηκε σε πραγματική αναθεωρητική δύναμη. Η συγκεκριμένη λέξη δεν αποδίδει τον ουσιαστικό κίνδυνο. Η Ρωσία κυβερνάται από έναν μεγαλομανή και είναι πλέον RogueState. Ο εκβιασμός με την ενέργεια είναι η κορυφή ενός παγόβουνου – θα επεκταθεί σε ότι πολύτιμο για το διεθνές εμπόριο διαθέτει αυτή η χώρα.
Η μερική επιστράτευση και η φοβέρα (ξανά) για χρήση πυρηνικών όπλων μπορεί να υποδηλώνει αδυναμία αλλά ο αδύναμος είναι απελπισμένος και ο απελπισμένος δεν υπολογίζει τίποτα.
Αυτά είναι ειπωμένα, όμως. Το κρίσιμο θέμα είναι ότι με τον εχθρό σου δεν μπορείς να κάνεις δουλειά, πολύ περισσότερο να εξαρτάσαι από αυτόν. Μπορεί η Κίνα να στηρίξει άμεσα ή έμμεσα την Ρωσία. Μπορεί να πάρει αποστάσεις. Ποια κυβέρνηση της φιλελεύθερης δημοκρατικής παράταξης θα τολμά, όμως, να διατηρεί σχέσεις εξάρτησης με χώρα που κυβερνά ο XiJinPing, μετά την εμπειρία της Ρωσίας;
Εκτός κι αν στο όνομα του καπιταλισμού-καζίνο θυσιαστεί η φιλελεύθερη δημοκρατία.
Δεύτερον, με αυτές τις συνθήκες ποια μπορεί να είναι η μορφή της παγκόσμιας διακυβέρνησης που θα πρέπει να υιοθετήσουμε προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα παγκόσμια προβλήματα;
Στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, η τεχνολογία εξελισσόταν με ανεκτούς για το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας ρυθμούς, η κλιματική αλλαγή δεν υπήρχε καν στο λεξιλόγιο, η παγκοσμιοποίηση ήταν απλά ένα ιστορικό γεγονός. Οι συναλλαγές μεταξύ κρατών βασίζονταν πρωταρχικά σε διμερείς σχέσεις, η κληρονομία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ο αγώνας των εξοπλισμών καθόριζαν τις γεωπολιτικές σχέσεις, η οικογένεια και η σκληρή δουλειά τις προσωπικές. Η διεθνής τάξη υπήρχε μόνο για την Δύση.
Σήμερα, επιστροφή στο καθεστώς αυτό δεν μπορεί να υπάρξει. Περνάμε, έτσι, σε μία πρωτόγνωρη περίοδο όπου για τα παγκόσμια προβλήματα δεν θα μπορέσουμε να εφαρμόσουμε τις παγκόσμιες λύσεις που απαιτούνται. Όπου η γεωπολιτική σύγκρουση μπορεί εύκολα να ξεφύγει από την περιοριστική λογική της «αμοιβαίας καταστροφής» (mutualdestruction). Όπου ο οικονομικός ή έστω ο περιφερειακός εθνικισμός θα υπερισχύσει. Όπου η παγκόσμια τάξη που σήμερα ακόμη φανταζόμαστε πως έχουμε θα έχει ανατραπεί στην πράξη και με φανερές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις.
Η άνοδος του Putin ήταν το προμήνυμα. Αυτή του Tramp η αρχή της κατάρρευσης. Το Brexit την τόνωσε. Η νέα δικτατορία του Χι την εγκαθίδρυσε. Ο πόλεμος στην Ουκρανία την επιβεβαίωσε.
Όσο για την Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄; Αυτή πρόλαβε να φύγει.
Διαβάστε επίσης:
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
- Πάνος Λασκαρίδης: Επιστροφή στο «κύτταρο» του Ιδρύματος
- Το θέμα των ανισοτήτων είναι επιτέλους στο ευρωπαϊκό ραντάρ
- Σε αχαρτογράφητα νερά οι εταιρείες τεχνολογίας – Ποιοι λένε «Πρώτα η Ευρώπη»
- Χρηματιστήριο: Tι μπορεί να επαναφέρει ακόμα και σήμερα την αγορά, ποια χαρτιά πλήρωσαν την «μήνιν» των πωλητών
