Ίσως να απευθύνθηκα σε λάθος ανθρώπους. Επειδή, όμως, κατά τεκμήριο η κυβέρνηση ξέρει τι κάνει , και επειδή στους περισσότερους από εμάς λείπει η κατάλληλη γνώση, θεωρώ ότι είναι αναγκαίο να βγει η καθόλα άξια, πλην όμως, όχι και τόσο λαλίστατη, Κα Αριστοτέλεια Πελώνη και να μας διαφωτίσει.
Η μετάλλαξη «δέλτα» φαντάζει καλπάζουσα στον ορίζοντα και ακούγεται τώρα η μετάλλαξη «λάμδα». Αδίστακτος ο ιός, πάει να εξαντλήσει το αλφάβητο. Η προοπτική δεν είναι ενθαρρυντική. Η αρνητές των εμβολίων ακούνητοι στην θέση τους. Ακόμη και στην Κρήτη όπου ο τουρισμός καταρρέει, η νοοτροπία δεν αλλάζει.
Προφανώς η κυβέρνηση τα έχει λάβει όλα αυτά υπόψιν της και πράττει ανάλογα. Θα μας ενημερώσει σχετικά; Εύλογα αναρωτιέται ο πολίτης: τον Αύγουστο δεν θα έχουμε πρόβλημα, γι’ αυτό και δίνει διορία έξη εβδομάδων στους υγειονομικούς.
Δηλαδή, από τον Σεπτέμβριο θα τρέχουμε πάλι; Και τι είδος προετοιμασίας είναι αυτή ώστε οι εμβολιασμοί των υγειονομικών να γίνουν τότε, όταν η πανδημία θα έρχεται με το τέταρτο κύμα της; Κι αν έρθει αυτό το «τέταρτο» νωρίτερα, τι γίνεται τότε;
Στην κυβέρνηση φαίνεται ότι επικρατεί αισιοδοξία. Αναρωτιέμαι αν είναι θέμα δημοσίων σχέσεων ή αν το πιστεύουν. Η σχετικά καλή συμπεριφορά της οικονομίας (πήγε καλύτερα από τις κακές προβλέψεις) φαίνεται ότι καλά βαστά και επηρεάζει όλους σχεδόν τους υπουργούς– κι αυτούς που ακούγονται κι αυτούς που δεν ακούγονται.
Δικαιολογείται, όμως; Θεωρώ ότι κάποιος πρέπει να θυμίσει στην κυβέρνηση κανένα-δύο ρητά – θυμοσοφίες, ας πούμε «κάλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρι», «φύλαγε τα ρούχα σου να έχεις τα μισά», «ο λόγος σου με χόρτασε και την μπουκιά σου κράτα».
Οι αρνητικοί παράγοντες είναι πολλοί. Ο τουρισμός, οι εταιρείες που θα κλείνουν, η ανεργία που θα μεγαλώσει, οι τράπεζες που παραπαίουν χωρίς προοπτική ανάσας – καθώς τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα είναι τα μη πωλούμενα ακίνητα.
Οι περίφημοι θεσμοί ωρυόντουσαν να γίνονται foreclosures (δηλαδή κατάσχεση των εγγυήσεων για τα κόκκινα δάνεια) και πλειστηριασμοί. Τελικά, κυβέρνηση και τράπεζες συμφώνησαν με τους θεσμούς. Το αποτέλεσμα; Νέα κατηγορία κόκκινων δανείων.
Σε τι τιμή φέρουν τα ακίνητα στους ισολογισμούς τους οι τράπεζες; Σε τιμή αγοράς – δηλαδή mark-to-market; Στην τιμή του δικού της εκτιμητή; Στην τιμή που δεν πιάνει ο άγονος πλειστηριασμός;
Θα μας διαφωτίσουν;
Ή, πάμε σε νέες πωλήσεις με κούρεμα στους ξένους, ώστε να γεμίσει η Ελλάδα με δικηγορικά γραφεία που έχουν βρει νέο πεδίο δόξης λαμπρό;
Σε όποια τιμή, ένα είναι το γεγονός: δεν υπάρχει περίπτωση η εγχώρια ζήτηση να καλύψει την προσφορά. Όσο για τους ξένους ιδιοκτήτες, πόσοι να έρθουν πιά;
Στην απαισιοδοξία, μπορεί να αντιτάξει κανείς την έντονη επιχειρηματική δραστηριότητα που δείχνει να κυριαρχεί. Αν, όμως, εξεταστούν προσεκτικά οι κινήσεις, τότε προκύπτει ότι μία χούφτα πετυχημένων ανθρώπων δρα και αναπτύσσεται. Μιλάμε για μία ομάδα, μιλάμε για συγκεκριμένο αριθμό επιχειρήσεων, μιλάμε για αρκετά συγκεκριμένες επιχειρηματικές κινήσεις ( deals) σε συγκεκριμένους τομείς.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν αυτή η έντονη επιχειρηματική δράση θα διαχυθεί στην υπόλοιπη οικονομία σε βαθμό που να αποφευχθεί η εμφάνιση μία δυαδικής οικονομίας (dual economy), όπου θύλακες επιτυχίας και πλούτου συνυπάρχουν με εκτεταμένη ανεργία και απραξία.
Σωστά η κυβέρνηση επέλεξε να προωθήσει την ορθή και αναγκαία για την χώρα μεταρρυθμιστική της ατζέντα τώρα.—εν μέσω πανδημίας. Ο κίνδυνος είναι πως η χώρα μπορεί να οδηγηθεί και πάλι σε διχασμό: στην διαμάχη εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων να προστεθεί η κλασσική οικονομική διχαστική των πλουσίων που θα γίνονται πλουσιότεροι και των φτωχών που θα γίνονται φτωχότεροι.
Θεωρεί, πραγματικά, έστω και ένας υπουργός της κυβέρνησης ότι η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει το φάσμα της ανάπτυξης «Κ» (κάπα); Θα το εξαντλήσουμε το αλφάβητο.
Όποιος το πιστεύει ας έχει το θάρρος της γνώμης του. Οι απόψεις του θα είναι τουλάχιστον ενδιαφέρουσες.
Η κυβέρνηση αναβάλει την σύγκρουση με τους υγειονομικούς—βάζοντας τον Σεπτέμβριο ως το όριο για την υποχρέωση εμβολιασμού. Είναι λάθος της και θα το πληρώσει όλη η κοινωνία. Τοίχος ανοσίας με κτίζεται με κατάφορες εξαιρέσεις.
Αν αντιμετωπίσει το θέμα της ανάκαμψης με την ίδια κοντόφθαλμη λογική, τότε θα έχει πρόβλημα μεγάλο. Τα οφέλη από το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει να διαχυθούν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Διαφορετικά, το πολιτικό κόστος θα αποδειχθεί τεράστιο.
Θα ήταν άριστο να θυμηθεί η κυβέρνηση ότι η αποφασιστικότητα είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει. Ολίγον αποφασιστικός και ολίγον αναποφάσιστος σημαίνει μηδέν.