Ελληνοτουρκική ένταση: Το κόστος μιας αμφίβολης εκτόνωσης

Οι επόμενες δέκα ημέρες ενδεχομένως να καθορίσουν νέες εξελίξεις στο μέτωπο της ανατολικής Μεσογείου.

Οι συνεχιζόμενες έρευνες του «Όρουτς Ρέις» στη θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος αναμένεται να ολοκληρωθούν την ερχόμενη Κυριακή. Μετά, όμως, τι; Θα συνεχιστούν οι παράνομες έρευνες από την Τουρκία σε άλλες περιοχές ή διάλογος;

Την ίδια ώρα στην κυπριακή ΑΟΖ η Τουρκία συνεχίζει ακάθεκτη και ανενόχλητη τις παράνομες ενέργειες της.

Σε αυτό το πεδίο δεν φαίνεται να αλλάζει κάτι, ούτε λαμβάνεται υπόψη στις διπλωματικές παρεμβάσεις τρίτων ή υπολογίζεται στην ουρά των θεμάτων. Τούτο, όμως, είναι ένα άλλο ζήτημα. 

Διπλωματικές κινήσεις έγιναν και θα γίνουν. Από τις 23 Αυγούστου, που λήγει η τουρκική παράτυπη NAVTEX μέχρι και την προγραμματισμένη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών (Gymnich) της Ε.Ε., στις 27-28 του μήνα, υπάρχει ένα τετραήμερο, περίπου, που θα δράσει η διπλωματία, η οποία μέχρι τώρα λειτουργεί με τη λογική πως δεν πρέπει να ενοχληθεί η κατοχική Τουρκία.

Η κάθοδος σήμερα στην Κύπρο του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, και της ομάδας των συνεργατών του, πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη περίοδο και ενόψει σημαντικών εξελίξεων.

Η επίσκεψη, που αποφασίστηκε στο παρά πέντε και γίνεται με πρωτοβουλία της Αθήνας, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για να ξεκαθαριστούν πολλά ζητήματα και να διαμορφωθεί κοινή στάση έναντι των επερχόμενων εξελίξεων.

Ενώπιον των δύο κυβερνήσεων βρίσκονται πολλές προκλήσεις και δυσκολίες. Η τουρκική επιθετικότητα αφορά τόσο την Ελλάδα όσο και την Κύπρο και ως εκ τούτου η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι κοινή.

Τι μπορεί να αναμένεται τις επόμενες ημέρες;

Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει δηλώσει προσφάτως ότι μπορεί να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ των χωρών της περιοχής. Γίνεται λόγος για μια περιφερειακή διάσκεψη των κρατών της ανατολικής Μεσογείου.

Η κ. Μέρκελ καλοβλέπει την ιδέα αυτή, ενδεχομένως δε να μην αφήνει ασυγκίνητους κι άλλους παίκτες της περιοχής. Ποια, όμως, θα είναι η σύνθεση; Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να είναι παρούσα ως κρατική οντότητα. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.

Θα δεχθεί τούτο η Άγκυρα, η οποία θεωρεί την Κυπριακή Δημοκρατία «εκλιπούσα»; Ή θα ανακαλύψουν οι εν δυνάμει μεσολαβητές κάποια φόρμουλα για εκπροσώπηση των «δύο κοινοτήτων» για να καλμάρουν την κατοχική Τουρκία, στέλνοντας ωστόσο έτσι την Κυπριακή Δημοκρατία στα αζήτητα;

Και η ατζέντα ποια θα είναι; Η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών. Όσων, όμως, ΑΟΖ δεν έχουν καθοριστεί μέχρι σήμερα. Αυτό θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο.

Η σύγκληση περιφερειακής διάσκεψης ακούγεται ως μια μέθοδος που μπορεί να επιλύσει προβλήματα.

Σε αυτή την περιοχή, όμως, έχοντας την Τουρκία βασικό παίκτη, το ζήτημα δεν είναι τόσο απλό. Γιατί η Άγκυρα θα πρέπει να ξεπεράσει πρωτίστως τις αγκυλώσεις και τα σύνδρομά της, που δεν αφορούν μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία. Όταν ξεκαθαρίσει τούτο, θα πρέπει να συμφωνηθεί και η ατζέντα.

Υπάρχει, βέβαια, το σενάριο να αρχίσουν σε αυτή τη φάση οι λεγόμενες διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Οι συνομιλίες αυτές θα αρχίσουν μετά που η Άγκυρα θα έχει ενώπιον της όλα τα σεισμογραφικά δεδομένα της περιοχής που βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες το «Όρουτς Ρέις».

Και προφανώς αυτή η περιοχή για την Άγκυρα δεν είναι πλέον «γκρίζα» γιατί τη θεωρεί δική της. Ποιος άλλος θα κάνει σεισμογραφικές έρευνες στην ίδια περιοχή μετά από τους Τούρκους; Και ποια η ατζέντα των συνομιλιών; Τα νέα τετελεσμένα της τουρκικής πλευράς;

Η έναρξη των διερευνητικών επαφών θα θεωρηθεί ως βήμα προς την πλήρη εκτόνωση της έντασης. Αυτό θα ανακουφίσει τους μεσολαβούντες Γερμανούς, τους Αμερικανούς, που έχουν ξαναθυμηθεί την περιοχή και όσους στην Αθήνα θεωρούν πως τα προβλήματα επιλύονται είτε ροκανίζοντας το χρόνο είτε προσφέροντας δώρα στον Ερντογάν.

Κι όταν αρχίσουν οι συνομιλίες Ελλάδος και Τουρκίας τι θα γίνει με την κυπριακή ΑΟΖ; Είναι προφανές πως η  συνέχιση των προκλήσεων, παραβιάσεων από μέρους της κατοχικής Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ θα είναι λόγος για να συνεχιστούν οι προσπάθειες για επιβολή κυρώσεων από την Ε.Ε. σε βάρος του καθεστώτος Ερντογάν.

Και μάλιστα τώρα που συζητείται το θέμα των κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας. Τι θα κάνει η Αθήνα όταν θα επιμένει η Λευκωσία;

Όλα αυτά και πολλά άλλα προφανώς και θα συζητηθούν στη διάρκεια των σημερινών συνομιλιών μεταξύ των ΥΠΕΞ Ελλάδος και Κύπρου. Το ζητούμενο, πάντα, είναι ο λογαριασμός από μια δήθεν εκτόνωση της έντασης να μην σταλεί για εξόφληση σε Αθήνα και Λευκωσία.