Ως πρόεδρος ο Τραμπ λειτουργεί με βάση τα βιώματά του—δηλαδή, ως άνθρωπος της αγοράς που κλείνει συμφωνίες ανάλογα με τα χαρτιά που κρατά στα χέρια του.
Στις ΗΠΑ το real estate είναι τομέας σφαγής: ο ισχυρότερος, ο πλέον αδίστακτος είναι αυτός που επικρατεί. Από την παντοδύναμη θέση του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ αδιαφορεί για τις λεπτομέρειες και επιδιώκει πάντα να κλείσει μία επικερδή συμφωνία, ερμηνεύοντας κατά το δοκούν το συμφέρον της Αμερικής και του ίδιου. Αν κάτι δεν εξελίσσεται σύμφωνα με τις προσδοκίες του είναι έτοιμος να επιδοθεί σε ζιγκ-ζαγκ προκειμένου να μην χαθεί το «deal”. Αυτή είναι η πραγματικότητα με την οποία θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε τουλάχιστον για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Έχοντας εδώ και μία δεκαπενταετία αγνοήσει τις προειδοποιήσεις, η Ευρώπη παρακολουθεί ανέτοιμη και σαστισμένη τις ανατρεπτικές εξελίξεις που έχει δρομολογήσει ο Τραμπ, μην μπορώντας να λειτουργήσει βάση σχεδίου. Αντιδρά σπασμωδικά – αναδεικνύοντας για μία ακόμη φορά την εθελοτυφλία της, τον μη ρεαλιστικό αλλά βολικό (μέχρι σήμερα) εφησυχασμό της. Αν η Ευρώπη δεν έπασχε από κορυφαία έλλειψη ηγεσίας δεν θα βρισκόταν σήμερα στην θέση του ικέτη που προσπαθεί να κρύψει την απελπισία του πίσω από μία δήθεν γενναία μάσκα.
Ποια έχει υπάρξει έως τώρα η πορεία-αντίδραση της Ευρώπης στον τυφώνα Τραμπ; Αντί να παρουσιάσει ένα προετοιμασμένο κοινό σχέδιο είδαμε την έλλειψη ομόνοιας να αναδεικνύεται με τις εθνό-προσωπικές πρωτοβουλίες, επαφές και επισκέψεις στην Ουάσιγκτον. Θέλετε αλήθεια να πιστέψουμε πως κανείς στην Ευρώπη δεν γνώριζε τι θα έλεγε και θα έκανε ο Τραμπ; Ότι κανείς δεν ετοίμασε σενάρια αντιδράσεων; Ότι δεν υπήρξε κανένας κοινός σχεδιασμός; Φαίνεται ότι αυτό το απίθανο έχει συμβεί κι αυτό ίσως να εξηγεί γιατί οι αντιδράσεις της Ευρώπης διαβαθμίζονται από το σκανδαλώδες μέχρι το ηλίθιο.
Η αντιγραφή από άλλες εποχές της φράσης «συμμαχία των προθύμων» αποτελεί μία ακόμη απόδειξη ηγετικής ανεπάρκειας – αφήνω κατά μέρος την έλλειψη φαντασίας. Η Ευρώπη δεν έχει ακόμη συνειδητοποιήσει πως είτε στέκεται ενωμένη ή το πείραμα της κηρύσσεται ως αποτυχημένο. Μέσος δρόμος δεν υπάρχει – έστω κι αυτό συνεπάγεται την απομόνωση (ή με κάποιο τρόπο εκδίωξη) των δύο-τριών κρατών που δεν αποδέχονται αυτήν την σκληρή αλήθεια.
Στο πλαίσιο αυτό η Ευρώπη ετοιμάζεται να διαπράξει ένα μεγάλο λάθος. Συγκεκριμένα, αντιμετωπίζει τον Τραμπ με τους ξεπερασμένους όρους του αναλογικού και όχι του κβαντικού κόσμου που ανατέλλει. Βλέπει τον Τραμπ είτε ως «μηδέν» είτε ως «ένα», δεν κατανοεί ότι ο Τραμπ είναι όπως δύο κβαντικά στοιχεία που μπορούν ταυτόχρονα να βρίσκονται και «εδώ» και «εκεί».
Ο Τραμπ μπορεί να λέει ότι η Ε.Ε. φτιάχτηκε για να γ… τις ΗΠΑ. Μπορεί να επιλέγει να την αγνοεί στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, να την φοβερίζει με υψηλούς δασμούς, να αφήνει να εννοηθεί πως μπορεί να φύγει από το ΝΑΤΟ. Όλα αυτά είναι απόρροια της ιδιοσυγκρασίας του, ταυτόχρονα και μέρος της διαπραγματευτικής διαδικασίας που φέρνει στο τραπέζι. Ενώ με πανικό αντιμετωπίζει η Ευρώπη τον Τραμπ, θεωρώντας ότι ipso facto είναι εναντίον της—για τον Τραμπ η Ευρώπη έχει στρατηγικό ρόλο να παίξει. Ειδικότερα, θεωρώ ότι ο Τραμπ δεν θέλει την Ευρώπη αδύναμη, θέλει την Ευρώπη αφενός να πληρώσει για ότι θα της δίνει η Αμερική, αφετέρου να αναλάβει η ίδια τις ευθύνες της – στρατηγικές και μη. Κόστος θα υπάρξει: πιθανώς λόγω της μερκανταλιστικής προσέγγισης του Τραμπ, σίγουρα λόγω της υποχρεωτικής αύξησης των αμυντικών δαπανών.
Για να μπορέσει η Ευρώπη να αποτελέσει αυθύπαρκτη απειλή κατά της επεκτατικής Ρωσίας, θα απαιτηθούν τουλάχιστον πέντε (πολλοί λένε δέκα χρόνια), κι ας προτάσσει για λόγους εθνικών δημόσιων σχέσεων η Γαλλία την ανεπαρκή (300 απέναντι σε 3000 κεφαλές) πυρηνική της ισχύ. Η Ευρώπη δεν μπορεί παρά να ξεκινήσει τον απογαλακτισμό της από τις ΗΠΑ αλλά στο μεταξύ θα χρειαστεί να καλλιεργήσει μία άλλης μορφής διατλαντική σχέση. Θα είναι με τους όρους του Τραμπ, αλλά θα είναι σχέση αναγκαία που θα δώσει στην (ελπίζεται) συνειδητοποιημένη Ευρώπη το περιθώριο να σταθεί στα πόδια της. Το λάθος του υπερατλαντικού διαζυγίου θα ήταν ολέθριο.
Το δεύτερο λάθος που ετοιμάζεται να κάνει η Ευρώπη λόγω πανικού αφορά την σχέση της με την Τουρκία. Τι είδους ευρωπαϊκή ισχύ ετοιμάζεται να αναπτύξει η Ευρώπη όταν σκέπτεται να βασιστεί και στην πολεμική βιομηχανία της Τουρκίας; Ξεχνά η Ευρώπη ότι η Τουρκία είναι απροκάλυπτα αναθεωρητική δύναμη; Ότι τάχθηκε με το μέρος της Χαμάς και της Χεζμπολά; Ότι στράφηκε προσωπικά κατά πλείστων όσων ευρωπαίων ηγετών;
Αδιαφορεί η Ευρώπη για το γεγονός ότι ο Ερντογάν θέτει πάνω απ’ όλα το προσωπικό του και το εθνικό του συμφέρον, ότι αλλάζει στρατόπεδα κατά το δοκούν, ότι υπήρξε φίλος και υποστηρικτής της Ρωσίας, ότι δεν βοήθησε την Ουκρανία; Ή, ξεχνά η Ευρώπη ότι για τις ΗΠΑ η κυριότερη συμμαχία είναι με το Ισραήλ—δεδομένο εχθρό του Ερντογκάν, με την Συρία ανοιχτό πεδίο μάχης και την Τουρκία να επιδιώκει περιφερειακή ηγεμονία που δεν συναρτάται υποχρεωτικά με την Ευρωπαϊκή ενότητα;
Ο πανικός είναι κακός σύμβουλος. Ακόμη χειρότερος είναι η εμμονή σε στρατηγικές προσλαμβάνουσες του 19ου και του 20ου αιώνα. Αυτές μπορεί να ερμηνεύουν την παραδοσιακή στήριξη της Τουρκίας από το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά δεν δικαιολογούν την απαράδεκτη Γερμανική υποστήριξη. Είναι σαφές πλέον ότι οι Γερμανοί είναι σαν τους Βουρβώνους μετά την παλινόρθωση τους το 1814: δεν έμαθαν τίποτα και δεν ξέχασαν τίποτα. Κατέστρεψαν την Ευρώπη με δύο Παγκόσμιους Πολέμους, οδήγησαν την Ε.Ε. στο χείλος του γκρεμού για να διατηρήσουν την οικονομική τους υπεροχή και τώρα ετοιμάζονται να την σπρώξουν να πέσει εμμένοντας σε πολιτικά εθνικές στρατηγικές, περιστασιακούς τακτικισμούς, οικονομικά φτηνές λύσεις για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Θέλουν την Τουρκία στην Ευρώπη από την πίσω πόρτα προκειμένου να κρατήσουν ανοιχτούς όλους τους εναλλακτικούς δρόμους – ακόμη κι αυτόν με την αγαπημένη τους Ρωσία που τους προμήθευε την τόσο φτηνή ενέργεια όταν η λοιπή Ευρώπη την πλήρωνε ακριβά.
Όσο για την Τουρκία, θεόσταλτο δώρο πήρε. Μοναδική ευκαιρία να αποκτήσει πρόσθετη ισχύ και μάλιστα κρίσιμη σε μορφή, σε κρίσιμη ώρα και σε κρίσιμη γεωγραφική περιοχή. Την ώρα που η Ευρώπη καλείται να σταθεί στα πόδια της, ο Αγγλο-Γερμανικός άξονας θέλει να της δώσει κι ένα δεκανίκι—που μπορεί, όμως, να αποσυρθεί την οποιαδήποτε στιγμή ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί ως μοχλός εκβιασμού. Ή δεν θέλει ούτε και γι’ αυτήν την πιθανότητα να προετοιμαστεί η Ευρώπη;
Διαβάστε επίσης
Η τυμβωρυχία του πόνου, ο ευτελισμός της διαδικασίας και η στόχευση προσωπικά του πρωθυπουργού
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
