Το γνωρίζαμε, βέβαια, αλλά η συχνή χρήση της συντομογραφίας «γεωπολιτικές συγκρούσεις» υπέθαλπε μία τάση εθελοτυφλίας, μία μορφή άρνησης να βουτήξουμε στα βαθιά και όχι απλά να δούμε το πρόβλημα στην πλήρη θέση του αλλά, κυρίως, να πάρουμε θέση.

Η αναφορά είναι στο γεγονός ότι ο τομέας της εξωτερικής πολιτικής – ή, για να είμαστε ακριβείς το θέμα της θέσης της Ελλάδος στο διεθνές γίγνεσθαι – εξελίσσεται σ’ ένα εξαιρετικά επικίνδυνο ναρκοπέδιο που συγκρίνεται με αυτό στα μέσα της δεκαετίας του 1930 – και πάλι η σύγκριση δεν αποδίδει τον βαθμό του σημερινού ρίσκου. Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία του 2024, οι νάρκες που σταδιακά εκτινάσσουν τους περπατητές στον αέρα, έχουν ευρύτερες επιπτώσεις. Τα κύματα τους σπάνε κάθε ήρεμο νερό, όπως το παρομοιώδες βότσαλο στην λίμνη, μόνο που στις γεωπολιτικές συγκρούσεις του 21ου αιώνα δεν υπάρχει όχθη για την εκτόνωση τους.

Μέρος του προβλήματος είναι η υψηλή πολιτική ρευστότητα που επικρατεί στην Δύση. Από μόνη της επικίνδυνη, έρχεται σε άμεση σύγκρουση με τον αυταρχισμό των αντιπάλων της και η πολυφωνία της που σε εποχή ειρήνη αποτελεί ηθικό πλεονέκτημα μετατρέπεται σε κακοφωνία αδυναμίας. Πιθανώς ουδείς να γνωρίζει σε ποιο βαθμό η Χαμάς είχε εκτιμήσει την ισχύ της βόμβας που έριψε, αλλά παραμένει το γεγονός ότι η κατάσταση την Μέση Ανατολή άλλαξε για πάντα. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα αλλάξουν και άλλες καταστάσεις πέρα από το ανεπίτρεπτο δίλημμα του αν θα υπάρξουν ή όχι δύο κράτη στην περιοχή.

Με κάποια περίσσεια απαισιοδοξία, φαίνεται πως μάλλον ισχύει η ορθή αίσθηση ότι σε παγκόσμιο πλαίσιο βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία σειρά από αδιέξοδα. Το παράδειγμα της Ελληνικό-Τουρκικής διαμάχης είναι χαρακτηριστικό. Με δυσκολία, και ίσως κυρίως επειδή η Τουρκία έχει ανοιχτεί σε πολλά μέτωπα, έχει επέλθει μία κατάσταση ουσιαστικής ακινησίας, χωρίς να επιλύεται κανένα πρόβλημα. Ερώτημα: είναι έστω ορατή μία κάποια λύση που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές;

Το ίδιο ακριβώς ερώτημα τίθεται με την Ουκρανία. Έχοντας ήδη ξεπεράσει την διετία, είναι σαφές ότι έχει μετατραπεί σε σύγκρουση ανάμεσα στην Ρωσία και το ΝΑΤΟ. Αν στις ΗΠΑ εκλεγεί ο Τραμπ, το τέλος θα επέλθει σχεδόν άμεσα με την Ρωσία να κρατά τα εδάφη που κέρδισε και την Ουκρανία οργισμένη από την προδοσία της Δύσης. Αν κερδίσει ο Μπάϊντεν, το θολό τοπίο διευρύνεται, διότι πολλά θα εξαρτηθούν από την ισορροπία δυνάμεων στο Κογκρέσο. Λύση που να ικανοποιεί όλους υπάρχει;

Η αίσθηση του αδιεξόδου επικρατεί και σε εθνικό επίπεδο. ΟΙ Εργατικοί μπορεί να υπερισχύσουν στις επερχόμενες εκλογές, υπάρχει όμως η βεβαιότητα που η Βρετανική κοινωνία είναι έτοιμη να δεχτεί και να αφομοιώσει τις αλλαγές που επαγγέλλονται—πάρτε ως παράδειγμα το θέμα της μετανάστευσης;

Στην Αργεντινή, πόσο θα ανεχθεί η κοινωνία τους θεατρινισμούς του Μιλέι, πολύ περισσότερο το εξαιρετικά σκληρό πρόγραμμα λιτότητας που εφαρμόζει; Κι αν στην Βενεζουέλα επικρατεί τώρα κάποια ηρεμία, όλοι οι παρατηρητές των εξελίξεων στην Λατινική Αμερική, θεωρούν ότι είναι η ηρεμία πριν την καταιγίδα.

Στα Βαλκάνια έχουν αναβιώσει συγκρούσεις εθνοτήτων και θρησκειών που υπήρχαν από το τέλος του 19ου αιώνα. Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία, Κόσοβο, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, θέματα που ούτε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ούτε οι βομβαρδισμοί του 1999 έλυσαν. Στην «μέση» η Ελλάδα, που απεγνωσμένα προσπαθεί να εκσυγχρονίσει και να διευρύνει την αμυντική της ισχύ χωρίς να τινάξει στον αέρα το δημοσιονομικό της ισοζύγιο, ταυτόχρονα κραδαίνοντας το ένα μεγάλο όπλο της — τον έλεγχο της πορείας προς την Ευρώπη. Υπάρχει λύση που καταφέρνει να ικανοποιήσει όλες τις πλευρές;

Τα συγκρουόμενα συμφέροντα, εξάλλου, αδυνατίζουν την ίδια την Δύση. Η Γερμανία δεν έμαθε από τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, ούτε από την κατάρρευση της Ρώσο-Κινέζικης στρατηγικής της, ούτε από τις νάρκες που έχει βάλει στην πορεία της Ευρώπης και τώρα υποθάλπει συγκρούσεις στα Βαλκάνια, κόντρα στις ΗΠΑ και το Η.Β. Τρία κράτη, Νορβηγία, Ισπανία, Ιρλανδία αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη ως κράτος αδιαφορώντας για το γεγονός ότι αν ποτέ υπάρξει ειρήνη στην περιοχή θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να αναγνωρίσει η Παλαιστίνη το Ισραήλ και τανάπαλι—κι ας εντάσσονται στην κατηγορία των άλλων 140 που αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία της.

Όλα αυτά, αγνοώντας επιδεικτικά την εξέλιξη του σύγχρονου επιχειρηματικού μοντέλου σ΄ ένα αδηφάγο σύστημα χωρίς ανθρώπινο πρόσωπο και πραγματική αίσθηση κοινωνικής ευθύνης, όπως και την ταχέως εξελισσόμενη κλιματική κρίση, όπου κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας ότι δήθεν ανταποκρινόμαστε επειδή δήθεν ακολουθούμε τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.

Διαβάστε επίσης:

Φόβοι για 670 νεκρούς από την κατολίσθηση στην Παπούα Νέα Γουινέα

F1 Μονακό: Βασιλιάς ο Λεκλέρκ!

ΕΛ.ΑΣ: Σύλληψη δυο ανηλίκων που αποπειράθηκαν να ληστέψουν δυο συνομήλικούς τους στην περιοχή του Καματερού