Άρθρο Στ. Μάνος: Δεν υπάρχει πουθενά δωρεάν γεύμα

Για να γνωρίζουν οι νεώτεροι και να ντρέπονται οι παλαιότεροι, αντιγράφω από τη δεύτερη έκδοση του περίφημου βιβλίου του Μάρκου Δραγούμη “Πορεία προς το Φιλελευθερισμό”. Σελίδες 337-338:

“Στην Ελλάδα, το σύστημα των κοινωνικών ασφαλίσεων οδηγήθηκε κατά τη δεκαετία του ’80στα πρόθυρα της χρεωκοπίας, διότι το κράτος πολλαπλασίασε τους «δικαιούχους» και εξανέμισε τους πόρους. Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης ανέπτυξε στις 22.7.90 στη συζήτηση του με τους αρχηγούς της αντιπολίτευσης Α. Παπανδρέου και Χ. Φλωράκη το πρόβλημα του ελλείμματος των ασφαλιστικών ταμείων που το 1990 έφθανε τα 980 δισ. δραχμών από 44 δισ. που ήταν το 1981 («Ελ. Τύπος», 23.7.90).

Εάν τα τεράστια ποσά που διαχειρίζονται οι κρατικοί οργανισμοί κοινωνικών ασφαλίσεων ήσαν σε ιδιωτικά χέρια η «εξυγίανση» για την οποία όλοι κόπτονται θα γινόταν αυτομάτως και απλούστατα.

Η ιδιωτική εταιρεία δεν θα έβγαζε αναπήρους το 25% των αγροτών και το 40% των συνταξιούχων του ΙΚΑ, όπως κατήγγειλε στη Βουλή ο Στέφανος Μάνος ήδη από το καλοκαίρι του 1987, και δεν θα χορηγούσε αγροτικές συντάξεις «μαϊμούδες» που κοστίζουν στο δημόσιο 2,1 δισ. το μήνα, όπως δήλωσε ο υπουργός Γεωργίας Μ. Παπακωνσταντίνου (εφημερίδες 8.1.91) ούτε θα έδινε «συντάξεις» σε 300 χιλιάδες επιζώντες «αντιστασιακούς», πράγμα που καθιστά ιστορικώς ανεξήγητο πώς άντεξαν οι δυνάμεις κατοχής τόσα χρόνια σε αυτόν τον τόπο.

Μια ιδιωτική εταιρεία δεν θα άφηνε ποτέ τα «συναλλαγματικά αποθέματα του NAT κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος με επιτόκιο 0.75%» όπως κατήγγειλε ο Α. Πεπελάσης με άρθρο του στο «Βήμα» της 21.7.90, ούτε θα ίδρυε ταμεία που λειτουργούν για τους υπαλλήλους τους. Έτσι, π.χ. το Ταμείο Ασφάλισης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, όπως απεκάλυψε το «Βήμα» (15.9.90) «εξυπηρετεί» 12 συνταξιούχους αλλά στελεχώνεται από 32 διοικητικούς υπαλλήλους.

Το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Προνοίας Λιμενεργατών έχει 21 ασφαλισμένους και 25 συνταξιούχους. Ανάλογοι παραλογισμοί υπάρχουν σε όλα τα ταμεία. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν θα άντεχαν σε τέτοιες σπατάλες. Θα έκλειναν. Όσες επιζούσαν θα προσέφεραν ασφάλιση με όρους της αγοράς.

Η αιτία του κακού είναι ότι το κράτος με την παρέμβασή του νοθεύει τον σκοπό του συστήματος που είναι η αρίστη δυνατή κοινωνική ασφάλιση εκείνων που τη δικαιούνται με το μικρότερο δυνατό κόστους για αυτούς που πληρώνουν τις εισφορές.

Όταν ως δικαιούχοι βαφτίζονται οι ημέτεροι και ως υπάλληλοι στα Ταμεία διορίζονται σμήνη κηφήνων, κάθε αναλογιστικός υπολογισμός, δηλαδή κάθε στατιστικός υπολογισμός των ασφαλίστρων που είναι απαραίτητα για την κάλυψη του ασφαλιστικού κινδύνου, καταργείται αυτομάτως.

Τι εισφορές πρέπει να ζητήσει ο ασφαλιστικός οργανισμός από εργαζομένους και εργοδότες που να καλύπτουν, όχι απλώς τον κίνδυνο αναπηρίας αλλά την βεβαιότητα του ρουσφετιού; Η πλήρης καταστροφή της έννοιας της ανταποδοτικότητας, της εξάρτησης δηλαδή των παροχών από εισφορές, καταργεί την ίδια την κοινωνική ασφάλιση.

Είναι όντως εκπληκτικό ότι μπροστά σε ένα τέτοιο χείμαρρο αποδεικτικών στοιχείων ο Ζαχαρέας βρίσκει το θάρρος να γράψει ότι: «Το ανταποδοτικό σύστημα των ασφαλίσεων… προσβάλλει τον άνθρωπο και υποβαθμίζει την κοινωνική προστασία…» (Αναζητώντας την Αριστερά, σελ. 146). Δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα όπως διεκήρυξε ο Φρήντμαν, όλα πληρώνονται στον τομέα των κοινωνικών ασφαλίσεων όπως και παντού αλλού.

Τα ταμεία είναι στην ουσία οργανισμοί διαχειρίσεως πόρων που εξαρτώνται από τις εισφορές των ασφαλισμένων. Λόγος υπάρξεώς τους είναι να συντονίζουν την αλληλεγγύη με το μικρότερο δυνατό κόστος.

Όταν μετατρέπονται σε πρυτανεία ημετέρων καταργούν την αλληλεγγύη στη θεωρία, στην πράξη και στη λειτουργία τους. Το επίδομα ανεργίας είναι βοήθεια για ανακατάρτιση και απόκτηση προσόντων που απαιτεί η αγορά. Εάν δίδεται χαριστικώς σε ανθρώπους που εργάζονται κρυφά αλλού ή παραοικονομούν μετατρέπεται απλώς σε λεία και νοθεύει το σύστημα υπονομεύοντας το.”