Το χρηματιστήριο, εν μέσω κρίσης και συνεχιζόμενης ανυπαρξίας του ως θεσμού ανάπτυξης, διαβάζω πως το ΧΑΑ συμμετείχε στην πρωτοβουλία «Ring the bell for Financial Literacy”. 

Άκρως ειρωνικό, καθώς η έννοια του «financial literacy” ευθέως αναδεικνύει την ανάγκη επιμόρφωσης ως προς τις επενδυτικές διεργασίες και τον ρόλο των αγορών γενικότερα. 

Ειρωνικό, καθώς πλέον στην χώρα μας- 22 χρόνια μετά το περιβόητο 1999 – οι έχοντες γνώση των αγορών, ή ακόμα και της χρησιμότητας του χρηματιστηρίου και των κεφαλαιαγορών δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τις μερικές χιλιάδες. 

Όσοι δηλαδή είναι οι ενεργοί κωδικοί πλέον μαζί με τους ελάχιστους επαγγελματίες της αγοράς που έχουν απομείνει.

Αρκεί μία απλή στατιστική ανάλυση δε για  να αναδείξει το γεγονός ότι οι περισσότεροι μη επαγγελματίες που έχουν τα στοιχεία του “financial literacy” είναι συνταξιούχοι με ελλιπή γνώση της λειτουργίας του χρηματιστηρίου. 

Άλλωστε, όσοι συμμετείχαν στην φρενίτιδα εκείνης της περιόδου με τις «εγχαρτες» μετοχές και την εν γένει θεσμική ασυδοσία, περισσότερο θεωρούσαν το χρηματιστήριο ως «παιγνίδι» παρά ως επενδυτική διεργασία.

Αν δε συζητήσεις σήμερα με πολλούς από αυτούς ανά την χώρα, ακόμα θα αναζητήσουν ένα καλό χαρτί για να «παίξουν».

Ο Hemingway και ο χρηματιστήριο 

Δυστυχώς, η σημερινή εικόνα της χρηματιστηρίου, αλλά και εκείνων που κατευθύνουν τις τύχες του, θα πρέπει να παραπέμπει περισσότερο στο γνωστό πολεμικό μυθιστόρημα του Έρνεστ Μίλλερ Χέμινγουεϊ (Ernest Miller Hemingway)   «For whom the bell tolls”, παρά σε καμπάνες και κουδούνια μίας διεργασίας που μόνον κατ΄ ευφημισμό υπάρχει, καθώς κανείς δεν ασχολείται με το να αναδείξει μία νέα επενδυτική κουλτούρα μέσα από την διαπαιδαγώγηση μίας νέας γενιάς επενδυτών.

Θα μπορούσε βέβαια η συμμετοχή του ΧΑΑ στην πρωτοβουλία των 35 χρηματιστηρίων να χαρακτηρισθεί υγιώς ως διεργασία αυτογνωσίας. 

Η δε συμμετοχή στην συγκεκριμένη συνεδρίαση της οργάνωσης φοιτητών «Τhink Biz» ως μία απόδειξη πως διάθεση και ανάγκη υπάρχει. 

Αρκεί να μην χρησιμοποιούνται αυτές οι εμβρυακές πρωτοβουλίες ως παραπέτασμα καπνού της συνολικής αδυναμίας των παραγόντων του χρηματιστηρίου να αντιληφθούν πως οι εξελίξεις τους έχουν ξεπεράσει. 

Όσα κουδούνια και καμπάνες και αν κτυπήσουν.

Μετά τις απρόβλεπτες μεταπτώσεις της τελευταίας περιόδου, καθώς και τις αναμενόμενες αναταράξεις λόγω επιδείνωσης της πανδημίας, θυμηθήκαμε για ακόμα μία φορά πόσο ευάλωτο είναι ένα «ρηχό» χρηματιστήριό σε διεθνείς κινήσεις. 

Μέχρι υπερβολής πολλές φορές. 

Ο λόγος είναι απλός: Μία «ρηχή» αγορά με ελάχιστες δεκάδες εισηγμένες δεν είναι ευάλωτη μόνον σε αντιδραστικές κινήσεις δεδομένων και ειδήσεων από το εξωτερικό, αλλά ταυτόχρονα με σχετική ευκολία σε κάθε μορφής χειραγώγηση. 

Ειδικά όταν το 67% της κεφαλαιοποίησης «ελέγχεται» από ξένους θεσμικούς επενδυτές.

Ακόμα και μία σύσταση αγοράς για ισχυρές εταιρίες ή τράπεζες από σοβαρούς οργανισμούς ή οίκους αξιολόγησης, είναι δυνατόν να προκαλέσει κινήσεις εφάμιλλες της έμμεσης χειραγώγησης.

Η ουσία είναι πως το προϊόν που λέγεται ελληνικό χρηματιστήριο πάσχει. 

Για να θέσω τον χαρακτηρισμό επί τον τύπον των ήλων. 

Απλούστατα δεν αναδεικνύεται πλέον ως προϊόν παρά ως ένας μηχανισμός για λίγους.

Αν επιθυμούμε δε να μιλήσουμε με όρους “fianancial literacy”, θα έπρεπε να έχει μετασχηματισθεί σε ουσιαστικό παράγοντα προώθησης της ανάπτυξης εδώ και πολλά χρόνια. 

Αντ΄αυτής της συλλογιστικής όμως, έχει επιλεγεί η «ακριβή» λύση διατήρησης ενός φορέα ως μέσου λειτουργικής υποστήριξης, παρά ως προωθητικού μηχανισμού αναπτυξιακής  «διείσδυσης» σε όλη την επικράτεια.

Η νέα εποχή των influencers

Για να μιλήσω στην γλώσσα των νεότερων για το τι ακριβώς σημαίνει χρηματιστήριο και επένδυση στις κεφαλαιαγοράς μέσα από μία προσέγγιση «financial literacy”, θυμίζω πως την είσοδό της στο Χρηματιστήριο εξετάζει η διάσημη Ιταλίδα influencer Κιάρα Φεράνι. 

Για όσους γνωρίζουν τι σημαίνει “influencer”, γίνεται κατανοητό πως σε αυτή την περίπτωση η έννοια της εισαγωγής στο χρηματιστήριο λαμβάνει μία άλλη επενδυτική διάσταση.

Μία τέτοια εξέλιξη απλά καταδεικνύει την ένδεια ιδεών και βούλησης να καινοτομήσουμε στον τομέα αυτό παραμένοντας στο παλαιό, ασφαλές για τους διοικούντες και ξεπερασμένο ως προς την γνώση του διεθνούς επενδυτικού “literacy”.

Έχουμε τους θεσμούς και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει η αναγκαία φιλοσοφία που πολλές φορές έχει επικαλεσθεί η Κυβέρνησης για την ανάδειξη της αναπτυξιακής αυτής διεξόδου για την οποία υφίσταται ένα εξαιρετικό θεσμικό πλαίσιο.

Καλή η προσπάθεια της επιτροπής που συνέστησε ο Υφυπουργός κος Ζαββός για την διαμόρφωση προτάσεων για την ανάπτυξη του χρηματιστηρίου. 

Η αγορά όμως δεν σώζεται μόνον με FTSE/Green και άλλες προωθημένες σκέψεις. Δεν αρκούν προτάσεις επί χάρτου. 

Ειδικά όταν τις προτάσεις αυτές τις έχουν συζητήσει εδώ και χρόνια οι παράγοντες της αγοράς, αλλά η διοίκηση του Χρηματιστηρίου δεν φαινόταν να τις αντιλαμβάνεται.

Όταν η στάση και η φιλοσοφία ανάπτυξης της διοίκησης του ΧΑΑ επί της ουσίας δρα αποτρεπτικά στην δημιουργία μίας νέας διευρυμένης αναπτυξιακής φάσης, για ποιο financial literacy να συζητάμε; 

Όταν εδώ και μία δεκαετία το ΧΑΑ λειτουργεί σε ένα πλαίσιο εσωστρέφειας για ποιο λόγο να εθελοτυφλούν οι σχεδιαστές της επόμενης αναπτυξιακής φάσης της χώρας εκτιμώντας ότι είναι δυνατόν κάτω από τις συνθήκες αυτές να λειτουργήσει ως τροχός ανάπτυξης; 

Με ποια γνώση των πραγματικών δεδομένων η «επιτροπή Πισσαρίδη» με τόση ευκολία προτείνει κίνητρα προς τα νοικοκυριά για να συμμετέχουν στο χρηματιστήριο; 

Φαίνεται δεν είχε προσκληθεί στην ημέρα που κτύπησε το κουδούνι του “financial literacy” στο ΧΑΑ.

Εφόσον η στόχευση της επόμενης ημέρας της κρίσης της πανδημίας ορθώς συμπεριλαμβάνει το χρηματιστήριο στον αναπτυξιακό σχεδιασμό, είναι καιρός ο ίδιος ο Πρωθυπουργός να αναζητήσει τους λόγους για τους οποίους αυτό με τα σημερινά δεδομένο δεν είναι εφικτό – παρά την συνεχιζόμενη επεξεργασία προτάσεων -επιβλέποντας ο ίδιος το δύσκολο έργου του μετασχηματισμού του σε ουσιαστικό αναπτυξιακό πυλώνα. 

Δεν υπάρχει η πολυτέλεια να χαθεί ο χρόνος της επόμενης αναπτυξιακής φάσης.

Την χρονική αυτή στιγμή που μετά την δεύτερη φάση της πανδημίας θα αναζητηθούν άμεσα εργαλεία στήριξης της ανάπτυξης. 

Σε αντίθετη περίπτωση το ΧΑΑ θα παραμείνει μία αγορά για λίγους τα στελέχη της οποίας θα «κοινωνικοποιούνται» συμμετέχοντας σε road shows ξένων θεσμικών επενδυτών που συνεχώς μειώνουν την παρουσία τους στο χρηματιστήριο και θα εκπαιδεύονται στο γεγονός πως το “financial literacy» στην χώρα μας, μόνον μέσα από επετειακά «κουδουνίσματα» επιτυγχάνεται. 

Αλλωστε, αν ρωτηθεί ένας από τους υφιστάμενους εγχώριους επενδυτές τι σημαίνει FTSE/Green δύσκολα θα λάβουμε απάντηση.