Πριν τις εθνικές εκλογές ανώτατος επιχειρηματικός παράγων – που θεωρείται κατά μία έννοια ηγέτης του κλάδου του – επισκέφτηκε τον αρμόδιο υπουργό και το εξέθεσε τα προβλήματα που υπήρχαν ταυτόχρονα υποδεικνύοντας και λύσεις. Ο υπουργός τον άκουσε προσεκτικά και, στην συνέχεια, ξεστόμισε το εξής αμίμητο: συμφωνώ με όλα όσα μου είπες, αλλά αντί να τα λες σε μένα δεν τα λες στο Μαξίμου.

Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση είναι δυσλειτουργική. Θεωρώ ότι το ελάσσων λάθος (λάθος πάντως) εστιάζεται στο περίφημο rotation.

Ο πολιτικός κόσμος δεν διαθέτει και τόσα πολλά ικανά στελέχη, ώστε να έχει την πολυτέλεια των πολλών εναλλαγών στους ρόλους.

Λειτουργώντας, μάλιστα, σε κράτος με βραχύβια θεσμική μνήμη (όπως έγραψα την 1/9) το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο έντονο, καθώς με τις… μουσικές καρέκλες χάνεται χρόνος, προκύπτουν ανατροπές, εντείνονται οι μικροπολιτικές-κομματικές πιέσεις.

Το μείζων πρόβλημα είναι, στην ουσία διττό. Συνοπτικά:

– Στα υπουργεία δεν υπάρχει μακρόχρονος σχεδιασμός. Παράδειγμα, η βραχύχρονη τοποθέτηση του Χρήστου Σταϊκούρα όταν υποστηρίζει πως το μέγεθος και η ανθεκτικότητα των έργων υποδομής που θα απαιτηθούν μετά τις πλημμύρες θα εξαρτηθούν από τους διαθέσιμους πόρους.

Σωστή, λογική, συντηρητική η προσέγγιση του υπουργού. Σκέφτηκε, όμως, κάποιος μέσα στο υπουργείο τι θα κοστίσει η ανοικοδόμηση σ’ αυτήν την βάση, όταν μετά από μερικά (ελάχιστα) χρόνια θα αντιμετωπίσουμε τα ίδια και χειρότερα φαινόμενα.

Ο υπουργός ήταν άριστος στην οικονομική διαχείριση στο υπουργείο οικονομικών. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, υπάρχει συνολική εκτίμηση για την ποιότητα και ανθεκτικότητα των υποδομών σε όλη την χώρα – δηλαδή, υπάρχει εθνικό μητρώο — έχει αξιολογηθεί και έχουν ληφθεί αποφάσεις ή θα πάμε πάλι σε εμβαλωματικές λύσεις

– Η μεγάλη πλειοψηφία των υπουργών όχι μόνο δεν συνεργάζεται μεταξύ της αλλά περιμένει για τα πάντα οδηγίες από το Μαξίμου. Ναι, η τριανδρία Σκέρτσου-Παπασταύρου-Μπρατάκου πολύ καλά έκανε και ετοίμασε τις βασικές γραμμές πολιτικής που έθεσε ως πρωθυπουργός. Το αντίθετο θα ήταν λάθος.

Από εκεί και πέρα, όμως, ο κάθε υπουργός οφείλει να ενημερωθεί για τα προβλήματα όχι με τις τυπικές διαδικασίες παράδοσης των υπουργείων αλλά με αδιάλειπτη συνεργασία με το προκάτοχο του.

Οφείλει να ακούσει την άποψη των υπηρεσιών. Να ενημερωθεί από ανεξάρτητες πηγές. Και να έχει, τέλος, το θάρρος της γνώμης του, να πράξει ανάλογα κι αν το Μαξίμου θέσει ερωτήματα να είναι έτοιμος να απαντήσει υποστηρίζοντας τις αποφάσεις του.

Όσο για την μεταξύ τους συνεργασία, αναρωτιέται κανείς αν ξεπερνά τα αλληλορουσφέτια; Υπάρχει συνεννόηση Σταϊκούρα με τον υπουργό ενέργειας και κλιματικής αλλαγής Θόδωρο Σκυλακάκη για τις σχετικές προβλέψεις, ώστε μετά μαζί να πάνε στον Κωστή Χατζηδάκη για τα χρήματα που θα απαιτηθούν και οι τρεις στον πρωθυπουργό με τελική αιτιολογημένη πρόταση;

Το επιτελικό κράτος δεν είναι ούτε τυφλοσούρτης ούτε μπαμπούλας για τους υπουργούς. Είναι όργανο που μεταφέρει τις γραμμές πολιτικής και τις προτεραιότητες της κυβέρνησης και προσπαθεί να συντονίσει. Δεν είναι το μπλοκάκι του Κώστα Σημίτη, αλλά μια πιο προηγμένη μορφή συντονισμού. Αν τώρα οι υπουργοί έχουν λουφάξει και δεν κάνουν τίποτα μήπως και πατήσουν την στραβή και τους αδειάσει το Μαξίμου, αυτό αντανακλά περισσότερο τον χαρακτήρα τους και πολύ λιγότερο την φαντασία τους και την ικανότητα τους.

Πολύ φοβάμαι ότι αρκετοί υπουργοί έχουν μετατραπεί σε δημόσιους υπαλλήλους και αναζητούν την σιγουριά της καρέκλας  μέσω της τυφλής προσήλωσης στο Μαξίμου. Θα αποτύχουν. Κάποια στιγμή, στο πουθενά που λέμε, η στραβή θα τους κάτσει – όπως μπορεί, δυστυχώς, να βεβαιώσει ο Μίλτος Βαρβιτσιώτης και ο Νότης Μηταράκης.

Κύριοι υπουργοί, ζούμε σε εποχή ανατροπών που απαιτεί μη γραμμική, ανεξάρτητη, ακόμη και ιδιόρρυθμη φαντασία και σκέψη. Πάνω απ’ όλα απαιτεί αυτοπεποίθηση, γνώση και διάθεση ανάληψης ρίσκου. Διότι, από εδώ και μπρος η ζωή θα σας επιφυλάσσει κυρίως απρόβλεπτα ρίσκα.

Δεν μπορώ να υποδείξω πως μπορούν οι πολιτικοί να αποκτήσουν αυτήν τη νοοτροπία. Είναι θέμα γνώσεων αλλά, θα έλεγα, κυρίως κουλτούρας.

Θα πρότεινα όμως να ζητήσουν από τον πρωθυπουργό να ιδρυθεί σε κάθε υπουργείο ένα σοβαρό και με εκτεταμένες αρμοδιότητες γραμματεία μακρόπνοου σχεδιασμού, ενώ το Μαξίμου θα όφειλε να αναβαθμίσει την αντίστοιχη ειδική γραμματεία που επάξια λειτουργεί από την Γιάννη Μαστρογεωργίου δίνοντάς την αρμοδιότητα να συνεργάζεται με αυτές των υπουργείων.

Η στήλη αυτή έχει υποστηρίξει επανειλημμένα ότι τα απρόβλεπτα γεγονότα θα κυριαρχούν. Μια με τα σωστά πρόσωπα στελεχωμένη μονάδα δεν θα προβλέψει τα πάντα αλλά θα μπορέσει να επισημάνει πιθανές εξελίξεις και να διευκολύνει τους υπουργούς να ξεκολλήσουν από το «άμεσο» και το «βραχύχρονο» — θα βοηθούσε να ανοίξουν οι ορίζοντες.

Παράλληλα, είναι απαραίτητο πλέον οι υπουργοί να υποχρεωθούν να ακούνε τους ειδικούς και αναζητούν γνώσεις και απόψεις εκτός υπουργείου. Όχι με τον διορισμό ατέλειωτων στρατιών συμβούλων – που τάχιστα μετατρέπονται σε δημόσιους υπαλλήλους – αλλά απευθυνόμενοι κατά περίπτωση σε ανθρώπους που διαθέτουν φαντασία –κυρίως που μπορούν να σκεφτούν έξω από τα όρια του τετριμμένου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα και πάλι η πολιτική προστασία: αν ο κ. Κικίλιας είχε φροντίσει να ενημερωθεί για τις προβλέψεις των ειδικών σχετικά με την βροχή που εκτιμούσαν ότι θα πέσει, θα μπορούσε να είχε προλάβει κάποιες εκκενώσεις χωριών, να είχαν ενισχυθεί κάποια φράγματα, να είχε προετοιμαστεί το «σπάσιμο» άλλων.

Σωστά είχε επισημανθεί μετά την εκλογική νίκη της Ν.Δ. και του Κυριάκου Μητσοτάκη προσωπικά, ότι εχθρός της νέας κυβέρνησης θα είναι ο ίδιος ο εαυτός της.

Η κρίση είναι ευκαιρία. Λάθη έγιναν ας διορθωθούν – ευτυχώς εναλλακτική πρόταση εξουσίας δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει για καιρό ακόμη.

Οι παραιτήσεις ασήμαντες αφορμές ως προς την ουσία αλλά σοβαρές ως προς τις δημόσιες σχέσεις δεν λύνουν κανένα πρόβλημα, όταν οι πραγματικά ανίκανοι μένουν στην θέση τους.

Κι ας συνειδητοποιήσουν μερικοί από τους υπουργούς ότι το μυαλό είναι όπως το αλεξίπτωτο: δεν δουλεύει αν δεν είναι ανοιχτό.

Διαβάστε επίσης:

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η εποχή των νομοτελειακών πλέον συγκρούσεων

Τριαντόπουλος για στήριξη στη Θεσσαλία: Αποζημιώνεται και η δεύτερη κατοικία

Κακοκαιρία Daniel στη Λιβύη: Τουλάχιστον 2.000 νεκροί και χιλιάδες αγνοούμενοι – Γκρεμίστηκαν δυο φράγματα και «πνίγηκε» η Ντέρνα