«Μια χαρά» λοιπόν, θα πούνε πολλοί. Εξάλλου, τι σημαίνουν τα υπερέσοδα; Ή, για να χρησιμοποιήσουμε τον συρμό της εποχής, «ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος;» Πολύ απλά σημαίνουν επιδόματα.
Αυτή ακριβώς είναι η παγίδα στην οποία δεν πρέπει να πέσει η κυβέρνηση: να παρασυρθεί από τις ευνοϊκές δημοσιονομικές εξελίξεις και να ξεφύγει.
Κατανοητή, σεβαστή, ορθή, η απόφαση να εκπληρωθούν οι προεκλογικές υποσχέσεις. Είναι ηθικό θέμα, είναι θέμα εντιμότητας και συνέπειας. Ακόμη περισσότερο σημασία έχει η εισαγωγή νέου πολιτικού ήθους με δραματική απόκλιση από τα τετριμμένα κομματικά τεχνάσματα, η ρήξη με την πρακτική των ανεκπλήρωτων υποσχέσεων.
Είναι προφανές, και αντίθετο με την ισχνή θέση του ΣΥΡΙΖΑ για το ανέφικτο του οικονομικού προγράμματος της Ν.Δ., ότι η κυβέρνηση έχει με ακρίβεια εκτιμήσει τις σχετικές δαπάνες. Θα απαιτηθεί, όμως, μεγάλη πειθαρχία και αυτοσυγκράτηση για να μείνει αποκλειστικά μέσα στο καθορισμένο δημοσιονομικό πλαίσιο.
Στο συγκεκριμένο πεδίο η κυβέρνηση έχει να παλέψει με τον ίδιο τον εαυτό της, με το κόμμα και με μία κοινωνία εθισμένη στις επιχορηγήσεις και στις επιδοτήσεις. Αυτός ο εθισμός λειτούργησε ως ναρκωτικό και νομοτελειακά μας οδήγησε στην οικονομική κατάρρευση του 2010. Το 2009, ο εγχώριος παραγωγικός ιστός παρήγαγε trinkets – όπως θα έλεγαν οι Αγγλοσάξονες—και η ελληνική κοινωνία ζούσε με δανεικά, επιδοτήσεις και επιχορηγήσεις.
Η απεξάρτηση διήρκησε 10 χρόνια. Όπως ο αλκοολικός, όμως, δεν χρειάζεται πάνω από ένα ποτό για να ξανακυλήσει—λίγες επιδοτήσεις για να επανέλθει ο εθισμός. Η τριετία του κορωνοϊού, της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού, ξανάφερε πολύ κοντά το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν. Καταφέραμε να μην πέσουμε στην ίδια παγίδα – τουλάχιστον αυτό θέλουμε να πιστεύουμε.
Στους επόμενους δώδεκα μήνες θα αποδειχθεί αν μας διέπει ο ρεαλισμός ή αυτότύφλωση. Αν έχουμε επαφή με την σκληρή πραγματικότητα ενός περιβάλλοντος που δεν συγχωρεί πλέον τα λάθη ή αν είμαστε αιθεροβάμονες.
Επί τέσσερα χρόνια, η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να δίνει. Και έδωσε, πάνω από 50 δις. με τις ευλογίες της Ε.Ε. και όλων των οργάνων της. Τώρα, όμως, ήρθε η ώρα της περισυλλογής.
Η αύξηση των επιτοκίων θίγει όλους τους δανειστές. Είμαστε τυχεροί που ο πληθωρισμός βελτίωσε την σχέση του χρέους προς το ΑΕΠ, που επιβεβαιώθηκε η εγγύηση της πολιτικής σταθερότητας, δημιουργήθηκε το Ταμείο Ανάκαμψης, υπήρξε χαλαρότητα στην εφαρμογή των όρων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ο τουρισμός αποτέλεσε μοχλό ανάπτυξης, που ήρθαν ξένα κεφάλαια.
Η εικόνα, όμως, ετοιμάζεται να αλλάξει. Η στυγνή, ά-λογη, αβάσιμη, εμμονή στην διατήρηση του πληθωρισμού στο 2% διασφαλίζει την συνέχιση της πολιτικής των υψηλών επιτοκίων. ΟΙ προβλέψεις συγκλίνουν ως προς την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης, την οικονομική συμπίεση των αναδυόμενων (λέγε με «φτωχή») αγορών, την έλευση νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Ποτέ δεν ήταν πιο επίκαιρη η θυμοσοφία «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Το δύσκολο 2024 είναι μπροστά μας. Η εξάντληση του δημοσιονομικού χώρου που δίνει η φετινή χρονιά – αν συνεχιστούν οι καλές επιδόσεις – θα εκφράζει την υιοθέτηση κοντόφθαλμης πολιτικής. Μία πιο αυστηρή λέξη που θα την χαρακτήριζε είναι «επιπόλαια» πολιτική. Μία ακόμη πιο αυστηρή «καταστρεπτική» πολιτική.
Ας μην παρασύρονται οι επαΐοντες, ας μην βιάζονται οι κομματικοί παράγοντες, ας μην φωνασκεί η γαλαρία. Η οικονομία πρέπει να αποκτήσει αποθέματα για την επόμενη κακή ημέρα. Ναι, να εκπληρωθούν οι προεκλογικές υποσχέσεις. Ως εκεί, όμως, και ούτε ένα εκατοστό πιο πέρα.
Ο Κωστής Χατζηδάκης έχει, ίσως, το χειρότερο με την έννοια της επικινδυνότητας υπουργικό χαρτοφυλάκιο. Οι πιέσεις «δώσε» και «δίνε» θα είναι μεγάλες. Η χαιρεκακία της αντιπολίτευσης αν δεν μπορεί, τεράστια.
Η λέξη «όχι» θα πρέπει να είναι η πιο συχνή στο λεξιλόγιο του. Θα συμβούλευα να αντιγράψει τον Harry Truman και να βάλει πάνω στο γραφείο την επιγραφή «the buck stops here», ήγουν εδώ βρίσκεται η ευθύνη για την χρηστή οικονομική διαχείριση.
Διαβάστε επίσης
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πριν τις θερινές διακοπές η ψήφιση του πρώτου οικονομικού νομοσχεδίου
Έκπληξη από Γιάννη Στουρνάρα: Η επενδυτική βαθμίδα είναι θέμα λίγων εβδομάδων αν όχι ημερών
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
