Κυριάκος Μητσοτάκης
Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να βάλει από εδώ και στο εξής ένα μεγάλο στοίχημα. Να δώσει τα 22+10 δισ. ευρώ αποκλειστικά σε ελληνικές επιχειρήσεις.
Παράλληλα με το μεγάλο επίσημο παζάρι στο Eurogroup για τον τρόπο που θα ενισχύσουν την ελληνική οικονομία τα 32 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα άλλο υπόγειο παζάρι, λέγεται οτι πραγματοποιείται για τη συμμετοχή των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην υλοποίηση των ελληνικών έργων. Αυτή την φορά λέγεται ότι οι πιέσεις ασκούνται σε διπλωματικό επίπεδο από ισχυρές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Άπαντες αυτή την στιγμή κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στην κυβέρνηση να μην υποκύψει σε τωρινές η μελλοντικές πιέσεις και να μην καταλήξουν σε έργα που θα αναλάβουν οι Ευρωπαίοι μεγαλοβιομήχανοι και μεγαλοεπιχειρηματίες.
Τα κεφάλαια αυτά προορίζονται να ενισχύσουν την ελληνική αγορά και δεν πρέπει να χαθεί η πολλαπλασιαστική τους αξία, ενισχύοντας επιχειρήσεις του εξωτερικού. Πρέπει να κατευθυνθούν σε έργα που οι ελληνικές επιχειρήσεις θα αναλάβουν και έτσι θα επιστρέψουν πολλαπλάσια τα όποια έσοδά τους στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.
Είναι κρίσιμο για την Ελλάδα, είναι κρίσιμο για την Ευρώπη. Μια Ευρώπη που πρέπει να αποδείξει ότι άφησε πίσω της πολιτικές που οδήγησαν στην ανισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και είναι έτοιμη να αφήσει τις επιχειρήσεις όλων των κρατών μελών να αναπτυχθούν, χωρίς να καπελώνονται από τους μεγάλους του Βορρά.
“Η Ευρώπη πρέπει να αντιληφθεί ότι το προϋπάρχον μοντέλο σύμφωνα με το οποίο κάποιες χώρες και οι επιχειρήσεις τους είχαν κάποια πλεονεκτήματα έναντι των άλλων, δεν μπορεί να συνεχιστεί. Δεν μπορεί η Γερμανία να κάνει όλες τις εξαγωγές”, είπε χθες στο Delphi Forum ο Άντριου Λιβέρης, πρώην πρόεδρος της Dow Chemicals και έδειξε την προοπτική.
Εξάλλου, ιδιοκτησία και ευθύνη για το πρόγραμμα που θα υποβάλει στο πλαίσιο του ταμείου ανάκαμψης θα έχει η ίδια η Ελλάδα όπως επίσης και για την εκταμίευση των 32 δισ. Οπότε δεν πρέπει η κυβέρνηση να υποχωρήσει σε οποιεσδήποτε πιέσεις ασκηθούν τώρα η στο μέλλον, αλλά να επιμείνει ότι ο μόνος στόχος του προγράμματος κάθε χώρας είναι η δική της ανάπτυξη.
Στόχος του κυβερνητικού επιτελείου είναι μέχρι το φθινόπωρο τα βασικά αναπτυξιακά projects να είναι έτοιμα.
Από την κυβέρνηση, το βάρος για την υλοποίηση του προγράμματος έχουν αναλάβει η ομάδα των Άκη Σκέρτσου, Γρηγόρη Δημητριάδη και Γιώργου Γεραπετρίτη από κοινού με την Επιτροπή Σοφών υπό τον νομπελίστα Πισσαρίδη.
Το υπουργείο Οικονομικών θα λειτουργήσει ως project manager, ενώ στην αξιολόγηση θα συνδράμει και η Επιτροπή Πισσαρίδη και τον κεντρικό συντονισμό όλων των δράσεων θα αναλάβει το επιτελείο του πρωθυπουργού με βάση τους στρατηγικούς πυλώνες της κυβερνητικής πολιτικής.
Τα ποσά που αντιστοιχούν στην Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης ουσιαστικά αγγίζουν το 18% του ΑΕΠ της χώρας ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι μαζί με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ μπορούν να φτάσουν μετά το 2021 ακόμα και τα 50 δισεκ. ευρώ που αντιστοιχούν στο ¼ του ελληνικού ΑΕΠ.
Σε κάθε περίπτωση η διοχέτευση των χρημάτων θα γίνουν μέσω των καναλιών του ΕΣΠΑ και αρκετά υπουργεία ετοιμάζουν τις προτάσεις τους.
Προς αυτή την κατεύθυνση ήδη ετοιμάζονται τα σχετικά projects για τον κλάδο της υγείας και της φαρμακοβιομηχανίας, της πράσινης ενέργειας και της δρομολόγησης ψηφιακών έργων για τον μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης.
Η διαδικασία
Σύμφωνα με τη διαδικασία το πρόγραμμα που θα υποβάλλει τον Οκτώβριο και θα εγκριθεί μετά από διαπραγμάτευση με την ΕΕ υπόψιν και τις παρατηρήσεις του ευρωπαϊκού εξαμήνου θα είναι δεσμευτικό και συμβατό με τους στόχους του ταμείου. Και οι προδιαγραφές που έχουν τεθεί από την Κομισιόν είναι το σχέδιο να δίνει έμφαση στο σκέλος των δημοσίων επενδύσεων και να διασφαλίζει τη μετάβαση σε μία πράσινη και ψηφιακή οικονομία.
Το ελληνικό, όπως και τα σχέδια των κρατών μελών, θα πρέπει να είναι συμβατά με την πράσινη, ψηφιακή ατζέντα της ΕΕ και στόχος είναι να αποτελέσει ένα συνεκτικό εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.
Όσον αφορά στους κανόνες που υφίστανται, το ποσό της κατανομής προτείνεται να είναι «κλειδωμένο» για κάθε κράτος μέλος, και για τα πρώτα μόνο έτη, δηλαδή έως το 2022.
Μετά, για τα επόμενα 2 χρόνια (το σχέδιο ανάκαμψης λήγει το 2024) μπορεί να κάνει αίτηση για χρηματοδότηση ένα κράτος μόνο αν «περισσεύουν» λεφτά, στο πλαίσιο των προκηρύξεων της Επιτροπής, από τα κεφάλαια που έμεινα αδιάθετα.
Ουσιαστικά τα κράτη θα έχουν δύο χρόνια να καταθέσουν τα σχέδιά τους και να επωφεληθούν από το μέγιστο του ποσού που τους αναλογεί. Μετά το 2022 τα διαθέσιμα ποσά θα γνωστοποιούνται από προσκλήσεις της Κομισιόν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.
Όμως η αξιοποίηση των 32 δισ. θα είναι ένας δύσκολος αγώνας δρόμου για την ελληνική κυβέρνηση γιατί ακόμα και αν η πρόταση της Επιτροπής χαρακτηρίζεται «γενναιόδωρη» προτείνεται ένα σχήμα διαχείρισης που μοιάζει με ασφυκτικό ΕΣΠΑ σε συνδυασμό με αξιολογήσεις μνημονίου.
Το Eurogroup της Πέμπτης
Αν και η κυβέρνηση προετοιμάζεται ώστε να είναι σε θέση να απορροφήσει τα κονδύλια όταν θα έρθει η στιγμή της εκταμίευσης, το τελικό ποσό και οι λεπτομέρειες του Ταμείου Ανάκαμψης δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί -κάτι που αναμένεται στην σύνοδο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις 19 Ιουνίου.
Την Πέμπτη ξεκινά το άλλο κρίσιμο μπρα ντε φερ Βορείων-Νοτίων στο πλαίσιο του Eurogroup για το πόσα από τα κεφάλαια θα είναι δάνεια και πόσα επιχορηγήσεις.
Η ομάδα χωρών της Βόρειας Ευρώπης αναμένεται να θέσει τις αντιρρήσεις της και για την διαδικασίες χορήγησης των χρημάτων που θεωρούν πολύ χαλαρές και – το σπουδαιότερο για την Ελλάδα – για την αναλογία δανείων και επιχορηγήσεων που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλαδή 500 δις σε επιχορηγήσεις και 250 δις ευρώ σε δάνεια.
Η πρόταση Ολλανδίας, Αυστρίας, Δανίας και Σουηδίας, είναι ότι θα πρέπει όλα τα χρήματα να είναι δάνεια με τους ποιο αισιόδοξους να πιστεύουν ότι μπορεί να έχουμε συμφωνία κοντά στο 50/50.
