Είναι ξεκάθαρη η πρόθεση και η προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη με το πακέτο μέτρων και την παρέμβαση στο μεγάλο πρόβλημα της ενέργειας, να στηρίξει τη μεσαία και μικρομεσαία τάξη και να διατηρήσει την κοινωνική συνοχή που απειλείται από τους εξωφρενικούς λογαριασμούς ρεύματος και αερίου.

Το πολύ σοβαρό εξωγενές στοιχείο της κρίσης είναι η εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία, ο συνεχιζόμενος σφοδρός πόλεμος και οι απειλές του Ρώσου Προέδρου για χρήση πυρηνικών (απαράδεκτο για τη δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη του πλανήτη), παράγοντες που δημιουργούν τοπίο «ανατίναξης» των ευρωπαϊκών οικονομιών και φυσικά της ελληνικής.

Σε μία οικονομία μάλιστα όπως η ελληνική όπου πολλά χρόνια τώρα οι στρεβλώσεις, οι δυσλειτουργίες, η κερδοσκοπία και ο επιλεκτικός φαβοριτισμός δίνουν βαρύ στίγμα σε μία ιστορική συγκυρία ευθείας απειλής για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αυτή η δραστική παρέμβαση ήταν κάτι παραπάνω από απαραίτητη.

Προσεγγίσεις του τύπου «δεν πληρώνω» και «ανυπακοή σε όλα» δεν έχουν θέση στην κοινωνία μας, δοκιμάστηκαν άλλωστε το 2015 με τα γνωστά καταστρεπτικά αποτελέσματα.

Φυσικά το τελευταίο οκτάμηνο υπήρξαν βαριές αδικίες στις χρεώσεις λογαριασμών σε βάρος της μεσαίας και μικρομεσαίας τάξης, το παραδέχτηκε άλλωστε και ο Πρωθυπουργός.

Πρόσθεσε μάλιστα πως «είναι αποφασισμένος να διορθώσει τις αδικίες, τόσο αυτές που δημιουργήθηκαν το προηγούμενο διάστημα προχωρώντας σε στήριξη των αδύναμων κοινωνικών ομάδων σε σχέση και με τη μεσαία τάξη όσο και αυτές που αφορούν στα υπερκέρδη που έχουν σημειώσει οι εταιρείες παραγωγής-προμήθειας».

Αλλά ξεκαθάρισε και κάτι άλλο πολύ σημαντικό ο Μητσοτάκης: ότι πλέον η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει την ΕΕ. «Η Ευρώπη εμφανίζεται κατώτερη των περιστάσεων» είπε χαρακτηριστικά σημειώνοντας ότι «η λύση της αργεί» για να καταλήξει λέγοντας πως «δεν θα περιμένουμε την Ευρώπη, οι δυσκολίες δεν μπορούν να περιμένουν».

Παράλληλα προειδοποίησε για τους κινδύνους από την αναβίωση λαϊκίστικών φαινομένων ανάλογων με την περίοδο των μνημονίων αλλά και της πανδημίας.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και το διπλό πακέτο μέτρων, ένα μέχρι 30 Ιουνίου και ένα από 1η Ιουλίου που εξήγγειλε, το οποίο βρίσκεται σε απόλυτα θετική κατεύθυνση και σε κάθε περίπτωση μόλις εφαρμοστεί στην πράξη μέρα με την ημέρα, θα φανεί. Προφανώς εάν και εδώ προκύψουν αδυναμίες ή παραλείψεις θα διορθωθούν.

Οι 4 βασικές κατευθύνσεις του πακέτου

Ας δούμε τις τέσσερις βασικές κατευθύνσεις του πακέτου Μητσοτάκη.

Η πρώτη κατεύθυνση αφορά στην συνέχιση και επέκταση του σημερινού σχήματος επιδοτήσεων και για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, στο οποίο σχήμα εντάσσονται πλέον και οι οικιακές καταναλώσεις πάνω από 300 Κιλοβατώρες το μήνα, καθώς και οι μη πρώτες κατοικίες.

Η δεύτερη κατεύθυνση σχετίζεται με την επιστροφή στους οικιακούς καταναλωτές του 60% της αύξησης που είδαν στους λογαριασμούς ρεύματος από τον Δεκέμβριο του 2021 έως τον Μάιο του 2022 για χρεώσεις της κύριας κατοικίας τους που δεν έχουν καλυφθεί από τις εκπτώσεις που έχουν εκδοθεί μέσα από τους λογαριασμούς ρεύματος.

Η τρίτη κατεύθυνση είναι η απαραίτητη επιβολή τέλους 90% στα επιπλέον έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών που έχουν προκύψει, σύμφωνα με τη μελέτη που πραγματοποίησε η ΡΑΕ κατά τους τελευταίους μήνες της κρίσης.

Η τέταρτη (και χρονικά τελευταία) κατεύθυνση η οποία ουσιαστικά είναι το δεύτερο μέρος του πακέτου ξεκινά από την 1η Ιουλίου.

Θα δημιουργηθεί νέος μηχανισμός εκκαθάρισης της χρηματιστηριακής αγοράς ρεύματος, σύμφωνα με τον οποίο οι ηλεκτροπαραγωγοί θα αμείβονται με το πραγματικό τους κόστος και όχι με την Οριακή Τιμή Συστήματος.

Συνεπώς ο μηχανισμός αυτός θα απορροφά στο ξεκίνημα της διαδικασίας τα υπερέσοδα των ηλεκτροπαραγωγών, άρα δεν θα τα υπολογίζει εκ των υστέρων ώστε να βάζει ειδικό τέλος 90% όπως γίνεται σήμερα για την προηγούμενη περίοδο.

Έτσι ακριβώς θα επιτευχθεί και η αναστολή της περιβόητης ρήτρας αναπροσαρμογής, για όλο το διάστημα της κρίσης. Επιπλέον, θα συνεχίσουν να δίνονται στοχευμένες επιδοτήσεις.

Τελικά λοιπόν, το ποσοστό επιδότησης στη λιανική αγορά θα διαμορφώνεται έτσι ώστε οι τιμές μεσοσταθμικά να παραμένουν σταθερές σε συγκεκριμένα επίπεδα.

Για την περίοδο Δεκεμβρίου 2021-Μαίου 2022, είναι θετικό που υπάρχει η αναδρομική επιστροφή ως 600 ευρώ για τις καταναλώσεις από τον Δεκέμβριο ως τον Μάιο, που μεταφράζονται σε 280 εκατομμύρια.

Η επιστροφή ισχύει για πρώτη κατοικία και για νοικοκυριά με οικογενειακό εισόδημα ως 45.000 ευρώ.

Υπάρχει η ένσταση πολλών πως «επιχειρήσεις, καταναλωτές με πάνω από 45.000 εισόδημα και τα δεύτερα ή εξοχικά σπίτια δεν θα πάρουν αναδρομικά».

Σωστό αλλά έτσι ο συνολικός λογαριασμός θα ξεπερνούσε τα 7 δις και θα τίναζε τη μπάνκα στον αέρα.

Εκείνο που πρέπει να δει το ΥΠΟΙΚ είναι η πάγια απόκρυψη εισοδημάτων σε πολλές κατηγορίες ελεύθερων επαγγελματιών. Υπάρχουν πολλές χιλιάδες επαγγελματίες- έμποροι- βιοτέχνες που δηλώνουν εισόδημα 5-15.000 και αποκρύπτουν 40 και 50 χιλιάδες, τα οποία εισπράττουν σε «μαύρα».

Αυτοί θα μπορούσαν να εντοπιστούν από τις καταναλωτικές δαπάνες τους όπως αγορές κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων ή πιστωτικές κάρτες και απλώς να μην λάβουν το επίδομα, ώστε οι πραγματικά έχοντες ανάγκη να εισπράξουν ακόμη περισσότερη αναδρομική επιστροφή.

Προσθετικά, οι επιδοτήσεις για τον Μάιο που υπολογίζονται σε 200 εκατομμύρια ευρώ θα μπορούσαν να είναι υψηλότερες και να ακολουθήσει ανάλογη πορεία ο Ιούνιος.

Επίσης η εξειδίκευση των μέτρων από τον ΥΠΕΝ κ. Κώστα Σκρέκα που μίλησε για «δραστική θεσμική παρέμβαση στην αγορά ενέργειας με εφαρμογή νέου μηχανισμού αποζημίωσης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, βάσει του πραγματικού κόστους λειτουργίας τους» είναι και μία αναφορά σε αυτό που γνωρίζουμε ήδη, ότι ένα μέρος της αγοράς και κυρίως ορισμένοι (όχι όλοι) καθετοποιημένοι παραγωγοί-προμηθευτές λειτούργησαν με βάση την συνεχόμενη υπερκερδοφορία σε βαθμό αισχροκέρδειας, κάτι που σήμερα διορθώνεται πλέον.

Συμπεράσματα και κρίσεις

Σε ότι αφορά στο δεύτερο μέρος του πακέτου από 1η Ιουλίου δηλαδή, θα πρέπει να εγκριθεί μετά από διαπραγματεύσεις, από την Κομισιόν. Εδώ η κυβέρνηση πρέπει να τηρήσει σκληρή στάση απέναντι στις βραδυκίνητες και εν πολλοίς μεροληπτούσες υπέρ του Βορρά, Βρυξέλλες. Άλλωστε ο Μητσοτάκης το υπαινίχθηκε ήδη στο διάγγελμά του.

Σκληρή στάση τήρησαν Ισπανοί και οι Πορτογάλοι ακριβώς για το ίδιο θέμα, πρέπει να είναι ένα προοίμιο και για μας.

Οι δύο χώρες του Νότου πέτυχαν τελικά να έχουν μισή τιμή από τα ισχύοντα με βάση τη χονδρική τιμή, όπως διαμορφώνεται στην Ευρώπη, άσχετα αν ήθελαν περισσότερα, στις διαπραγματεύσεις δεν τα κερδίζεις όλα γι αυτό και η Ελλάδα πρέπει να βάλει τον πήχη ψηλά.

Συνολικά το πακέτο μέτρων του Μητσοτάκη βρίσκεται σε απόλυτα θετική κατεύθυνση και αφορά στην πλειονότητα της κοινωνίας άσχετα εάν επιδέχεται και βελτιώσεων, η ανάγκη των οποίων θα φανεί στην πράξη. Η αρχή είναι πολύ ελπιδοφόρα και οι πιθανές διορθώσεις μπορούν να έρθουν στην πορεία.

Για τους αντιρρησίες, καλή θα ήταν η εποικοδομητική κριτική με επιχειρήματα και βελτιωτικές προτάσεις. Δεν χρειάζεται η διολίσθηση στην παλαιά και ξεπερασμένη πολεμική λογική της περιόδου των μνημονίων και αντιμνημονίων, μας κόστισε ακριβά στο πρόσφατο παρελθόν…