Η αντίδραση του προέδρου της Bundesbank, Joachim Nagel, στο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να υιοθετήσει μηχανισμό εξομάλυνσης των αδικαιολόγητων διαφορών στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων ήταν αναπόφευκτη. Στο όνομα της γερμανικής οικονομικής ορθοδοξίας, ο Nagel ήταν υποχρεωμένος urbi et orbi να διακηρύξει τον φόβο του για νομισματική χρηματοδότηση σε εποχή αυξανόμενου πληθωρισμού.  Ας σημειωθεί ότι ο Nagel εξέφρασε και την προσωπική του θέση που την ενίσχυσε με την θεσμική του ιδιότητα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το εγχείρημα της ΕΚΤ αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Για παράδειγμα, πώς ταυτοποιούνται και διαχωρίζονται οι δικαιολογημένες από τις μη δικαιολογημένες αποκλίσεις στις αποδόσεις. Με άλλα λόγια πως ξεχωρίζεις αυτές που οφείλονται σε αλλαγές στα διαρθρωτικά οικονομικά δεδομένα από αυτές που έχουν ως κίνητρο την κερδοσκοπία. Σε ορισμένες περιπτώσεις το αίτιο μπορεί να είναι σαφές. Σε άλλες όχι. Είναι η επαναφορά του παλαιού ερωτήματος για τις κινήσεις κεφαλαίων που έκαναν οι περίφημοι gnomes of Zurich.

Όσο αλλάζει, τόσο παραμένει το ίδιο.

Ο φόβος του Νagel είναι σαφής. Παραδέχεται ότι ο πληθωρισμός οφείλεται συντριπτικά στα προβλήματα της παραγωγής αλλά θεωρεί πως «αν η νομισματική πολιτική δεν βγει από το υπόγειο» τότε θα γίνουν εγγενείς οι πληθωριστικές προσδοκίες. Κι αυτό είναι ανάθεμα για την Γερμανία. Περισσότερο από τον Λούθερ στην Καθολική Εκκλησία. Ο Nagel δεν θέλει με κανένα τρόπο να δει τον πληθωρισμό να επηρεάζει τις αμοιβές (τι θα συμβεί τότε στην περίφημη γερμανική ανταγωνιστικότητα;) και σαφώς υποστηρίζει πως μπορεί να χρειαστεί περιοριστική νομισματική και δημοσιονομική πολιτική για να ελεγχθεί ο πληθωρισμός.

Ο ίδιος ανησυχεί να μην επαναληφθεί το φαινόμενο της δεκαετίας του 1980, όπου στις ΗΠΑ το επιτόκιο έφτασε το 19%, απορρίπτει οποιαδήποτε αναλογία με το 2013/2014 όπου η γρήγορη απόσυρση των μέτρων στήριξης έφεραν διπλή ύφεση και ευγενικά λέει πως δεν έχει πολύ πίστη στις προβλέψεις του ευρωσυστήματος ότι το 2023 ο πληθωρισμός θα μειωθεί στο 3,5% και το 2024 λίγο πάνω από 2%.

Οι αντιρρήσεις του Nagel δεν φαίνεται να κάμψουν την απόφαση της Lagarde να θέσει σε ισχύ το λεγόμενο anti-fragmentation εργαλείο. Περπατώντας στα  αχνάρια του Μario Draghi, η Christine Lagarde δείχνει αποφασισμένη να αποφύγει τόσο την ύφεση όσο και τον περαιτέρω διχασμό της Ε.Ε. σε Βορά και Νότο – ή μάλλον σε πλούσιους και φτωχούς.

ΟΙ πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις της αύξησης των επιτοκίων μπορεί να αφήνει αδιάφορη τη διοίκηση της Bundesbank αλλά όχι αυτήν της ΕΚΤ. Η μεν ζει στο παρελθόν, αιχμάλωτη δοξασιών. Η δε στους σύγχρονους καιρούς μας, φέρνοντας ξανά στην επιφάνεια τον τόσο απαραίτητο ρόλο  της πολιτικής οικονομίας.

Πρέπει πραγματικά να υποφέρει κανείς από ιδεολογική και επαγγελματική στρέβλωση για να υποστηρίζει την ανάγκη υιοθέτησης σφιχτής νομισματικής και περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, εν καιρώ πολέμου. Πρέπει να πάσχει από κοινωνική αναλγησία και να μην παίρνει είδηση ότι αυτές ακριβώς οι πολιτικές, τούτη ακριβώς την στιγμή είναι που υποσκάπτουν τα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής, οπότε και της δημοκρατίας.

Διαβάστε επίσης