Απέκτησε ο Έλληνας φορολογική συνείδηση;

Η πρόβλεψη του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής για την σοβαρή πιθανότητα να δείξει η δημοσιονομική χρήση πρωτογενές πλεόνασμα ήδη από το 2022, δίνει σημαντικά όπλα στα χέρια της χώρας και της κυβέρνησης. Η πηγή της εκτίμησης, εξάλλου, δεν μπορεί εύκολα να αμφισβητηθεί σε πολιτικό επίπεδο, καθώς του Γραφείου ηγείται τεχνοκράτης διορισμένος από τον ΣΥΡΙΖΑ. Η νυν κυβέρνηση σεβάστηκε τον θεσμό και δεν επιδίωξε την αλλαγή του.

Θα υποστήριζα ότι το πιθανό αυτό αποτέλεσμα οδηγεί σε δύο συμπεράσματα μη απολύτως αναμενόμενα ίσως.

Το πρώτο, πως πιθανώς να δείχνουν την ανάπτυξη φορολογική συνείδησης στον Έλληνα φορολογούμενο. Θεωρητικά, μετά από την δεκαετή περίοδο τραγικής ύφεσης και τις διαδοχικές κρίσεις του κορονοϊού και της ενέργειας ο πολίτης θα είχε την τάση – παραδοσιακά πάγια τάση– να μην πληρώνει τους φόρους του.

Πόσες φορές, αλήθεια, δεν έχει προβληθεί το γεγονός ότι για να μπορέσει ο οικογενειακός προϋπολογισμός να καλύψει τις βασικές ανάγκες επιβίωσης, δεν υπήρχε το περιθώριο να πληρωθούν οι φόροι;

Φαίνεται, όμως, ότι με βάση την συγκεκριμένη πρόβλεψη, ο πολίτης έχει αρχίσει να σέβεται την υποχρέωση του προς το κράτος – δηλαδή την συνεισφορά του στα κοινά. Στην περίοδο των μνημονίων μία συχνά επαναλαμβανόμενη κατηγορία των δανειστών μας ήταν ακριβώς αυτή: ότι δεν έχουμε φορολογική συνείδηση.

Είναι πιθανό πως έχουμε αρχίσει να την αποκτούμε.

Ένα δεύτερο, περισσότερο αναμενόμενο από το πρώτο συμπέρασμα, είναι ότι επιτέλους αποκτήσαμε μία ικανή, επαρκή, διάφανη, αποτελεσματική φορολογική αρχή. Δεν θα έλεγα πως ο Γιώργος Πιτσιλής είναι υποχρεωτικά ο πιο δημοφιλής άνθρωπος στην Ελλάδα. Ο Έλληνας και ο φόρος είναι δύο υγρά που δεν συνδυάζονται.

Είναι, όμως, γεγονός ότι η ΑΑΔΕ αποτελεί σήμερα ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό οργανισμό. Η απομάκρυνση της από την τριβή της καθημερινότητας στην επαφή με τον πολίτη, η οργάνωση της και το πνεύμα που έχει εμφυσήσει ο διοικητής της στο ανθρώπινο δυναμικό της, έχει φέρει αποτελέσματα.

Χωρίς αμφιβολία περιθώριο για βελτίωση υπάρχουν. Πιθανώς, κάποιες πράξεις αδιαφάνειας μπορεί να συμβαίνουν. Η αρχή και ο διοικητής της όμως, δεν αμφισβητούνται. Το γεγονός ότι τα φορολογικά έσοδα έχουν δείξει τέτοια ανθεκτικότητα αποτελεί ένα συν για την αρχή, το προσωπικό της και τον ίδιο το πολίτη που δείχνει πως έχει αρχίσει να την αποδέχεται.

Υπάρχουν δυο αντίλογοι στην πολιτική πλευρά. Ο πρώτος ότι στον υπολογισμό του πλεονάσματος δεν συμπεριλαμβάνονται οι επιστροφές ANFA  (Agreement on Net Financial Assets) και SMP (Securities Markets Program) αν αυτό υπολογιστεί με βάση τις προδιαγραφές του προγράμματος σταθερότητας. Η παρατήρηση είναι σωστή, αλλά δεν αλλάζει την εικόνα ως προς το ύψος των διαθεσίμων κεφαλαίων για την χώρα.

Η δεύτερη παρατήρηση αφορά την επιρροή του πληθωρισμού—κι αυτή ορθή, καθώς βελτιώνει την σχέση του χρέους προς το ΑΕΠ. Ας μην παραβλέπεται, όμως, ότι παρά τις διαφορετικές ελαστικότητες, οι δαπάνες επίσης επηρεάζονται από τον πληθωρισμό – τουλάχιστον ως προς το σκέλος πρωταρχικά των δημοσίων επενδύσεων και δευτερευόντως ως προς τις αμοιβές—οπότε η επιρροή του πληθωρισμού δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο το σκέλος των εσόδων.

Για την κυβέρνηση, ειδικά, η πιθανότητα πρωτογενούς πλεονάσματος μετά από τόσα προβλήματα και τόσο βαθιές κρίσεις αποτελεί επιβεβαίωση της δημοσιονομικής πολιτικής που χάραξε και της ικανότητας του επιτελείου Σταϊκούρα – Σκυλακάκη να την εκτελέσουν. Το εγχείρημα κάθε άλλο παρά εύκολο ήταν και κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την επιτυχία. Ακόμη κι αν η πρόβλεψη δεν επαληθευθεί, το γεγονός ότι χαράχτηκε ορθή δημοσιονομική πολιτική και ότι οι προθέσεις δεν έμειναν στα χαρτιά, οι υποσχέσεις δεν χάθηκαν στον αέρα, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.

Για να μην αναφερθούμε στο γεγονός ότι αυτή η εξέλιξη συνεισφέρει στην αναβάθμιση της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης–  την περίφημη επενδυτική βαθμίδα.

Διαβάστε επίσης

Η απίθανη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ: Θα υπερφορολογήσουμε ΤΩΡΑ τους νέους