Αντώνη, όσα κορόιδευες τα λούστηκες

Πόσες μα πόσες φορές δεν είχα ακούσει αυτή τη φράση από την μητέρα μου…

Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα έκφραση που χωρίς να προσβάλλει και να θίγει κατάφορα, αποτυπώνει μια κατάσταση στην οποία έχουμε οι περισσότεροι βρεθεί όταν κατηγορούσαμε ανθρώπους και σε ανύποπτο χρόνο υποπίπτουμε σε παρόμοια σφάλματα εμείς ή οι οικείοι μας.

Έχουμε εθιστεί στο να σχολιάζουμε και έχουμε ξεχάσει να λέμε μπράβο.

Δεν υπάρχει πιο εύκολη αλλά και συνάμα πιο φυσιολογική διαδικασία από την κριτική, τον σχολιασμό, την αποδοκιμασία και το κουτσομπολιό.

Από την άλλη μεριά τα μπράβο, εκτός από μικρές ζήλειες μπορεί να δημιουργούν και συναισθήματα ανταγωνισμού ή σύγκρισης, ίσως για αυτό συνήθως τα παραλείπουμε.

Είναι τόσο αναπόσπαστο κομμάτι των σκέψεων μας αυτή η  διάθεσή μας να σχολιάζουμε και να κουτσομπολεύουμε που εάν με κάποιο μαγικό τρόπο μας αφαιρούσαν αυτήν την διανοητική δραστηριότητά, οι περισσότεροι δεν θα μπορούσαμε να γεμίσουμε το κενό.

Δεν είμαστε δα και όλοι μας αεροναύτες του πνεύματος, απλοί άνθρωποι είμαστε.

Ο σχολιασμός, ή κοινώς το θάψιμο, είναι  ευχάριστες  κοινωνικές διαδικασίες στις οποίες ορισμένοι διαπρέπουν χρησιμοποιώντας πετυχημένες παρομοιώσεις, τσουχτερά επίθετα και απίθανους συσχετισμούς, προκαλώντας γέλια και διασκεδάσεις.

Η κοινωνική κριτική γεμίζει ατελείωτες ώρες τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού χρόνου και αρκετά μεγάλο ποσοστό του χώρου στον  εναπομείναντα περιοδικό τύπο.

Η θεματολογία, το χιούμορ, αλλά κυρίως το ύφος είναι αυτό που ξεχωρίζει το αισθητικό επίπεδο και την επιτυχία του σχολιασμού των άλλων.

Είναι τελείως διαφορετικό να σχολιάζεις ασύστολα με το ύφος του εκλεκτού  επί της γης , και άλλο πράγμα να κριτικάρεις σαν κοινός θνητός που μπορεί και εσύ κάποια στιγμή να βρεθείς υποκείμενο ή στόχος  της κριτικής.

Επιπρόσθετα εάν η θεματολογία σου εξαντλείται στο να ανακαλύπτεις μόνο τα παθήματα και τις κακοτοπιές των άλλων χωρίς να κάνεις και μια προσπάθεια να διακρίνεις και να αναδεικνύεις και τις θετικές τους πλευρές τότε όσο ευχάριστος και να είναι ο τρόπος σου στο τέλος καταλήγεις  μονότονος κουραστικός και μεμψίμοιρος.

Η ισορροπία μεταξύ θετικών και αρνητικών σχολιασμών είναι κάτι που ελάχιστοι επιτυγχάνουν.

Το βασικότερο όμως πρόβλημα όμως είναι πως ασχολούμαστε σχεδόν αποκλειστικά με το κουτσομπολιό και την κακοπροαίρετη κριτική. Η ανθυποκουλτούρα όπως την ονομάζει εύστοχα ο Δημήτρης Δανίκας , ο εκχυδαϊσμός, η λαϊκότητα, η εκμηδένιση της γλώσσας, η παντελής απουσία λογικής και στοιχειώδους σεβασμού.

Όλα για το εκβιασμένο γέλιο, για την ασυναίσθητη σύγκριση με τους άλλους. Μια κοινωνία που  όλη μέρα έχει ανάγκη να παρακολουθεί πικρόχολους σχολιαστές που διαγωνίζονται για την πιο καυστική αποδοκιμασία.

Πρέπει βέβαια και να παραδεχτούμε πως δεν είναι εύκολο να γεμίζεις τόσο πολύ τηλεοπτικό χρόνο , τόσες εκπομπές χωρίς να υποπίπτεις  σε χονδροειδή αστεία και αισχρές προσβολές που βαφτίζονται σάτιρα.

Ειδικά όταν το μεγαλύτερο μέρος της εκπομπής σου ασχολείται με το να ξεθάβει κωμικά στιγμιότυπα ή άβολες στιγμές από την τηλεοπτική αντικουλτούρα και όχι να παράγεις πρωτότυπο χιουμοριστικό υλικό.

Και ναι μερικές ανακαλύψεις μπορεί να είναι πολύ πετυχημένες , και να τις επιλέγουν για το trailer της εκπομπής. Και όταν πεισθείς  να την παρακολουθήσεις ολόκληρη, τότε καταλαβαίνεις πως ίσως το μόνο ενδιαφέρον σημείο ήταν αυτό που ήδη είχες δει στο διαφημιστικό σποτάκι.

Και έρχεται η στραβή και στην βάρδια σου Αντώνη.

Κανείς μα κανείς δεν μπορεί να σε κατηγορήσει πως γνώριζες ή πως δεν γνώριζες. Απλά γιατί είναι πολύ δύσκολο να αποδειχτεί κάτι τέτοιο.

Και έρχεται και η άμεση αντιμετώπιση από πλευράς σας. Αντανακλαστική αναφορά του προβλήματος χωρίς καμία διάθεση να το  ωραιοποιήσετε ή να μειώσετε την βαρύτητά του. Διαχωρίζετε την θέση σας, καταδικάζετε τον συνεργάτη σας και η ζωή συνεχίζεται με κάποιες εκδορές, με κάποια σημάδια, με κάποια συννεφάκια στον πεντακάθαρο μέχρι πρότινος ουρανό της δημόσιας εικόνας σας.

Έλα όμως που κάποιος θυμήθηκε, κάποιος που δεν ξεχνάει, κάποιος που έθεσε την αξιακή αντιπαράθεση ξανά στο προσκήνιο.

Και μας θύμισε σε όλους όσους δεν παρακολουθούμε την εκπομπή σας, πως εσύ είχες χειριστεί την ατυχέστατη επιλογή της υπουργού πολιτισμού για την θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου.

Μπορεί να μην είχες πολλά θέματα να ασχοληθείς σε εκείνη την εκπομπή, μπορεί να είχατε στερέψει από αστεία, από γκροτέσκο στιγμιότυπα παρόμοιων τηλεοπτικών εκπομπών με την δικά σας για να διακωμωδήσεις.

Πολλά μπορεί να είχαν συμβεί για να πάρεις το ύφος του εισαγγελέα, του καταπέλτη, του τηλεοπτικού Ιαβέρη.

Κούναγες το δάχτυλο για όσα πολύ δύσκολα θα μπορούσε να είχε διαισθανθεί, ή να ανακαλύψει η υπουργός αφού αυτά για τα οποία κατηγορείται ο καλλιτεχνικός διευθυντής είναι χωμένα στον βόρβορο της ανθρώπινης διάστασης, εκεί που σταματάει το ανθρώπινο και ξεκινάει το ακατανόητο.

Εσύ όμως εκεί με το δάχτυλο να πηγαίνει πέρα-δώθε…. Θα έπρεπε να γνωρίζει, να έχει κάνει έρευνες. Δηλαδή να ρωτάει στις πλατείες δίπλα στο Εθνικό εάν κάποιος έχει ακούσει κάτι, ή έτυχε να έχει δει κάτι.

Και παρέβλεψες το γεγονός πως  δεν ήταν φίλοι μεταξύ τους , δεν ήταν κολλητοί και δεν γνωριζόντουσαν 15 χρόνια.

Τώρα όμως που κάποιος άλλος σου κούνησε το δάχτυλο , κυρίως για να σου υπενθυμίσει την Ιαβέρικη συμπεριφορά σου εσύ έχασες την ευκαιρία σου.

Σάτιρα κάνετε, χιούμορ, είστε χαλαροί, είστε άνετοι.

Καμία σχέση.

Ενοχικές άμυνες, αοριστίες, επικλήσεις ελλιπούς νομοθεσίας, ασάφειες.

Δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιμετωπίσουμε την κριτική που στρέφεται καταπάνω μας.

Σε εμάς τους ίδιους. Σε αυτό που μας πληγώνει. Όταν  γνωρίζουμε ότι στα λόγια αυτού που μας επικρίνει υπάρχουν ψήγματα ή κοτρόνες αλήθειας.

Το νιώθουμε πως κάτι μάλλον κάναμε στραβά.

Το μεγαλείο ή το μαρτύριο έγκειται στο πως αντιδρούμε.

Και εσύ όταν δέχθηκες μια βάσιμη κριτική δεν στάθηκες στο ύψος των περιστάσεων που φανταζόσουν πως είχες κατακτήσει με την μέχρι τώρα πορεία σου.

Τώρα ήρθε η ώρα του λουσίματος….