Πριν από τρία χρόνια οι ΗΠΑ του Biden πίεσαν την Ευρώπη να ενωθεί ανταποκρινόμενη στην Ρωσική εισβολή της  Ουκρανίας.

Σύμφωνα με υπολογισμούς των NYT η ευρωπαϊκή βοήθεια προς την Ουκρανία έχει φτάσει τα $140 δισ. και ίσως να ξεπερνά την αντίστοιχη των ΗΠΑ—τουλάχιστον με βάση τα επίσημα στοιχεία. Σήμερα,  οι ΗΠΑ ωθούν την Ευρώπη σε διχασμό, με την Ευρώπη να τον αποδέχεται ασθμαίνως.

Φοβάμαι ότι η εικόνα των επιλεγμένων ηγετών που βιαστικά μάζεψε ο Μακρόν στο Παρίσι, επιπόλαια επιχειρώντας να προβάλει την εικόνα μίας ενωμένης και αποφασιστικής Ευρώπη, δείχνει ακριβώς το αντίθετο: ευρωπαϊκή μικρόνοια , ξεπεσμένο εθνικισμό, γεωπολιτική τύφλωση, ιδεολογική στρέβλωση.

Για ποια Ευρώπη μιλάμε, εξάλλου;

Την τεράστια γραφειοκρατία των Βρυξελλών, που έδωσε την ευκαιρία στην Alice Widel του AfD να μετατρέψει το σνίτσελ σε πολιτική ιδεολογία;

Τα εσωτερικά εμπόδια στην Ενιαία Αγορά που ισοδυναμούν με δασμούς 110% στην διακίνηση αγαθών και 140% των υπηρεσιών, όπως επισήμανε ο Draghi;

Την πρόεδρο της Επιτροπής Ursula von der Leyen να μην ξέρει που να καθίσει μπροστά στον Erdogan;

Την Ουγγαρία του Orban που έχει καταλύσει τα όρια μεταξύ των εξουσιών; ‘

Ή την Πολωνία του Tusk (πόσο μεγάλη είναι η απογοήτευση) που τόσο έχει υποφέρει στα χέρια των Ρώσων και των Γερμανών και τώρα φοβάται να στείλει στρατεύματά της στην Ουκρανία ώστε να συμβάλλουν σε μία επίφοβη πλην αναγκαία εκεχειρία;

Αν οι ΗΠΑ του Trump αγνοούν αυτήν την Ευρώπη, μάλλον δικαιολογούνται. Πρόκειται για μία σχιζοφρενική Ευρώπη που θέλει την προστασία των ΗΠΑ αλλά μόνο με τους δικούς της όρους και χωρίς κόστος. Ίσως αυτή η γραμμή να ήταν η ενδεδειγμένη μετά τον Πόλεμο. Στον 21^ο αιώνα, όμως, η γραφή ήταν στον τοίχο. Η Ευρώπη επέλεξε να μην την διαβάσει. Αμφότεροι οι πρόεδροι Bush χρησιμοποίησαν την Ευρώπη όταν και όπως του βόλευε, ενώ η Γηραιά Ήπειρος συνέχισε να κάνει την γκρινιάρα γεροντοκόρη—χωρίς αποτέλεσμα πάντως.  Οι Clinton και Obama ουσιαστικά την αγνόησαν.

Στην πρώτη θητεία του ο Trump προειδοποίησε. Στην δεύτερη έπραξε.

Ας μην διαμαρτύρονται οι Ευρωπαίοι. Θεωρούν την δημοκρατία ως ύψιστο αγαθό; Ας πολεμήσουν για να την διατηρήσουν—όπως τονίζουν τα αθάνατα λόγια του Benjamin Franklin. Τα αναφέρω για πολλοστή φορά γιατί σε έξη λέξεις συνοψίζει την ουσία και την αναγκαία θυσία για την δημοκρατία: democracy – if you can keep it.

Στα πρώτα βήματα της κρίσης που όλοι βλέπαμε ότι έρχεται, η Ευρώπη αποδεικνύεται αμυντικά ανύπαρκτη, οικονομικά πάντα βραδυπορούσα, εγκεφαλικά ανέτοιμη. Φαίνεται να μην κατανοεί τις γεωπολιτικές εξελίξεις ή πως δεν θέλει να εμπλακεί—λες και η εμπλοκή μόνο μέσω τρίτων προσφέρεται ακόμη ως ρεαλιστική λύση.

Δεν μπορώ παρά να επαναλάβω και τα λόγια του Jean Monnet στα οποία προσέφυγα πριν από δύο ημέρες: Η Ευρώπη θα σφυρηλατηθεί μέσα από κρίσεις και (το αποτέλεσμα) θα αντιπροσωπεύει το σύνολο των λύσεων που υιοθέτησε (για ν αντιμετωπίσει τις κρίσεις). Με τα λόγια αυτά ο Monnet ήθελε να υπογραμμίσει την πίστη του ότι η Ευρώπη θα εξελιχθεί μέσα από τις κρίσεις αποκτώντας βαθύτερη ενότητα και ισχυρότερους θεσμούς.

Αυτή τουλάχιστον είναι η ερμηνεία που τους έχει αποδοθεί. Διαβάζοντας ξανά, σήμερα, τα ίδια λόγια αναρωτιέμαι αν ο Monnet δεν προειδοποιούσε— ακριβώς ως να είχε διαβλέψει τις εξελίξεις. Στα Γαλλικά η φράση αποδίδεται ως  “L’Europe se fera dans les crises et sera la somme des solutions apportées à ces crises.”  Με ψυχρό μάτι και εξίσου ψυχρή λογική δεν υπάρχει τίποτα το υποχρεωτικά θετικό στα διορατικά λόγια του Monnet—ότι δηλαδή η Ευρώπη θα γίνεται όλο και πιο ενωμένη, όλο και πιο ισχυρή. Ο Monnet απλώς μας προειδοποιεί πως η Ευρώπη θα πάρει την μορφή που θα καθορίσουν οι λύσεις που αυτή θα επιλέξει να υιοθετήσει για να αντιμετωπίσει τις κρίσεις. Αν οι λύσεις είναι δειλές και ανεπαρκείς, τότε και η Ευρώπη θα καταλήξει ως ένα δειλό και ανεπαρκές σύνολο. Ίσως ούτε καν ως σύνολο.

Φοβόμαστε να  μιλήσουμε τα λόγια της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας. Επιπόλαια μιλάμε για τη νέα Γιάλτα, διότι δεν συνειδητοποιούμε τι σήμαινε «Γιάλτα»: τρεις ηγέτες  προσδιόρισαν τις σφαίρες της παγκόσμιας επιρροής τους και ελέγχου. Η νέα Γιάλτα αυτό ακριβώς κάνει –με την διαφορά ότι οι συγκρούσεις έχουν ήδη αρχίσει – σε αντιπαράθεση με την Γιάλτα του 1945 όπου ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος έβαινε προς τον τέλος του.

Σήμερα στην υφήλιο υπάρχουν  δύο μεγάλες δυνάμεις οι ΗΠΑ και η Κίνα, μία που επανέρχεται– η Ρωσία, και τέσσερις ανερχόμενες—οι Ινδίες, Τουρκία, Βραζιλία και Ινδονησία.  Αν στο πλαίσιο αυτό η Ευρώπη δεν βρει τον λόγο ύπαρξης της και τον ρόλο της, κι αν δεν είναι διατεθειμένη να κάνει τις απαραίτητες θυσίες για να τον υποστηρίξει και να τον επιβάλει, τότε ο θάνατός της θα είναι νομοτελειακός. Ή θα ακολουθήσει την λεωφόρο της ανερχόμενης δύναμης ή θα καταλήξει στα σοκάκια της ιστορίας, άλλο ένα άχρηστο μέλος του συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης  που ήδη καταρρέει.