Ο εορτασμός του 2021 δεν θα απαλύνει, αντίθετα θα επισκιαστεί από τις τεράστιες προκλήσεις της νέας χρονιάς.

Τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, βρίσκουν την Ελλάδα στο κατώφλι μίας νέας πραγματικότητας που προβάλει από το προς το παρόν κάπως ομιχλώδες τοπίο της γέννησης της.

Οι ελπίδες για επιστροφή στην κανονικότητα είναι φρούδες.

Η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει τρεις συν μία μεγάλες προκλήσεις.

Την ψυχική κούραση όλων ανεξαιρέτως των πολιτών από την πανδημία. Η αβεβαιότητα σε συνδυασμό με τον φόβο δημιουργούν μία εκρηκτική ψυχολογική κατάσταση.

Προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις κλονίζονται, συμβατικές συμπεριφορές ανατρέπονται, η κοινωνική συνοχή δοκιμάζεται σκληρά.

Σ’ αυτήν την πρόκληση, η κυβέρνηση μπορεί να ανταποκριθεί ουσιαστικά μόνο επιδεικνύοντας διαχειριστική επάρκεια. Αυτή θα καταλαγιάσει τον φόβο, που φωλιάζει στην πηγή όλων των αρνητικών στερεοτύπων και μη. Επομένως, στον φημολογούμενο ανασχηματισμό το κριτήριο της αποδεδειγμένης ικανότητας οφείλει να κυριαρχήσει – και όχι οι ανάγκες των καθαρά κομματικών κριτηρίων.

Η δεύτερη πρόκληση αφορά την ικανότητα της κυβέρνησης να μοχλεύσει τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης προκειμένου να αλλάξει την δομή της παραγωγής.

Ορισμένες κατευθύνσεις υπαγορεύονται ήδη από την πανδημία: η μείωση της σημασίας του τουρισμού ως την δήθεν βαριά βιομηχανία της χώρας, η ανατροπή στην δομή και μορφή του λιανικού εμπορίου και της εστίασης, η αλλαγή στις συνθήκες που διέπουν τις μεταφορές.

Σ’ αυτήν την πρόκληση, η κυβέρνηση μπορεί να απαντήσει διαφοροποιώντας τα κέντρα βάρους στις μεταρρυθμίσεις και στην οικονομική πολιτική που έχουν υιοθετήσει η Επιτροπή Πισσαρίδη και το ίδιο το δικό της πρώτο σχέδιο δράσεων για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Λαμβάνοντας υπόψη τις παγκόσμιες εξελίξεις και τάσεις, ως  κύριοι άξονες οφείλουν να θεωρηθούν οι ακόλουθοι: (α) η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και πρωταρχικά του συστήματος υγείας και ασφάλισης, (β) η αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος συνολικά, (γ) η ενίσχυση των «σκληρών» υποδομών – δρόμοι, λιμάνια, μεταφορές  σε συνδυασμό και με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής  (δ) η ψηφιοποίηση και, (ε) η θωράκιση του κράτους δικαίου.

Έστω και με καθυστέρηση, η υπουργός παιδείας Νίκη Κεραμέως παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο, αξιέπαινο σχέδιο για να συναντήσει  η ελληνική παιδεία τον 21^ο αιώνα.

Με αποφασιστικότητα, ο υπουργός υποδομών Αχιλλέας Καραμανλής επιταχύνει λιμνάζοντα έργα, προωθεί νέα και βάζει τα σκαριά για να ξεπεραστούν πάγιες αδυναμίες του συστήματος ανάθεσης και εκτέλεσης έργων.

Στην ίδια λογική και μέθοδο κινείται αποτελεσματικά ο υπουργός περιβάλλοντος και ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης.

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης υλοποιεί με ασύλληπτη για τα ελληνικά δεδομένα ταχύτητα και αποτελεσματικότητα την ψηφιοποίηση.

Έστω και με ελλείψεις και ολιγωρίες, ο υπουργός δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας προχωρά στον δρόμο του εκσυγχρονισμού της δικαιοσύνης και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης της κοινωνίας στο αδέκαστο του θεσμού.

Ακόμα και στον τομέα της ασφάλισης, γίνονται τα πρώτα δειλά βήματα για τον εκσυγχρονισμό του και την αποφυγή κατάρρευσης του. Υπάρχει, δηλαδή, εμφανής ελπίδα ότι αυτό το κομμάτι του κοινωνικού κράτους σταδιακά μεταρρυθμίζεται.

Η μεγάλη έλλειψη είναι στον τομέα υγείας.

Άσχετα και πέρα από την πανδημία, όπου η ανταπόκριση του συστήματος οφείλεται πολύ περισσότερο στην αυτοθυσία του υγειονομικού προσωπικού και στις δωρεές του ιδιωτικού τομέα και πολύ λιγότερο σε κρατικό σχέδιο και προετοιμασία, μία ανεξάρτητη επιτροπή όφειλε όλο αυτό το διάστημα να μελετήσει τις κατά τα άλλα πασίγνωστες αδυναμίες και ελλείψεις του συστήματος υγείας και να έχει ήδη υποβάλλει προτάσεις για την σύγχρονη αναμόρφωση του.

Δυστυχώς, ο ρόλος του υπουργού υγείας Βασίλη Κικίλια στην πανδημία ήταν να υποδείξει (ευτυχώς) την αξιοποίηση του Σωτήρη Τσιόδρα και (μετά από μήνες σιωπής) να εμφανιστεί ο ίδιος δημόσια.

Η τρίτη πρόκληση αφορά την διαχείριση του συσσωρευμένου δημόσιου και ιδιωτικού χρέους—οι διαστάσεις του οποίου αυξάνονται δραματικά.

Αντίθετα με πολλά που γράφονται, το δημόσιο χρέος είναι διαχειρίσιμο καθώς υπάρχει το περίφημο απόθεμα, τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά στο άμεσο μέλλον και, επιπλέον, θα υπάρξουν διεθνείς διευθετήσεις ανακούφισης.

Δεν μπορεί να επιδειχθεί η ίδια ψυχραιμία με το ιδιωτικό χρέος.

Οι εκτιμήσεις των τραπεζών ως προς την άνοδο των κόκκινων δανείων είναι σαφώς υποεκτιμημένες.

Η πραγματική εικόνα θα αποκαλυφθεί όταν θα καταρρεύσουν οι εταιρείες ζόμπι που τώρα στηρίζονται, όταν θα αυξηθεί η ανεργία που σήμερα συγκαλύπτεται με τις επιδοτήσεις, όταν θα φανεί η τεράστια ανεπάρκεια του ΟΑΕΔ, που εξακολουθεί να λειτουργεί με συνθήκες του 20^ου αιώνα και νοοτροπία του 19^ου αιώνα.

Στην πρόκληση αυτή η κυβέρνηση μπορεί να απαντήσει προετοιμάζοντας ένα σχέδιο όπου η επιδότηση της θέσης εργασίας (που δεν θα υπάρχει πια) θα καλυφθεί από ένα αναμορφωμένο και σύγχρονο ΟΑΕΔ ως επίδομα ανεργίας.

Και να συνδυάσει αυτήν την εξέλιξη με την επιτάχυνση εκείνου του μέρους της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που αφορά την επαγγελματική εκπαίδευση και μετεκπαίδευση.

Η μεγάλη πολιτική και κοινωνική πρόκληση, η πλέον συστημική πρόκληση, για την κυβέρνηση είναι η αντιμετώπιση της αύξησης των ανισοτήτων κάθε μορφής: από το εισόδημα στον θάνατο και πίσω.

Αυτός ο άξονας, αυτός ο στόχος οφείλει να διαπερνά κάθε δράση και απόφαση—κι αυτό δεν είναι διόλου εμφανές από τις μέχρι σήμερα σχετικές ανακοινώσεις.

Με πολύ απλά λόγια, το μέλλον της παράταξης που εκπροσωπεί η Νέα Δημοκρατία, το μέλλον του συστήματος του φιλελεύθερου καπιταλισμού εξαρτάται από την ικανότητα όλων των δημοκρατικών καθεστώτων να ενσωματώσουν στους στόχους τους και στην λειτουργία τους την ανατροπή των ανισοτήτων που δημιούργησε και ενέτεινε το ίδιο το σύστημα στα τελευταία 30 χρόνια.

Αν δεν συμβεί αυτό, όλα τα υπόλοιπα θα είναι για επικήδειους.