Καθώς η Ευρώπη σκέφτεται πώς να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες απέναντι στην απειλή της Ρωσίας, η Ελλάδα προσφέρει μερικά πολύτιμα μαθήματα για το τι χρειάζεται για να ζεις με έναν αντίπαλο δίπλα σου, αναφέρει σε δημοσίευμα του το Bloomberg.

Ζώντας δίπλα στην Τουρκία, η χώρα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων διατηρεί ισχυρές ένοπλες δυνάμεις με οποιοδήποτε κόστος, ενώ δυσκολεύτηκε να αναπτύξει μεγάλη εγχώρια αμυντική βιομηχανία.

1

Η Ελλάδα έχει μια μακρά αντιπαλότητα με την γειτονική χώρα για τα κυριαρχικά δικαιώματα στα νησιωτικά ύδατα που τους χωρίζουν. Παρά το γεγονός ότι είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, οι δυνάμεις τους έφτασαν κοντά σε σύγκρουση το 1996 και η ένταση κλιμακώθηκε ξανά μόλις πριν από πέντε χρόνια, επισημαίνει το δημοσίευμα.

Η Ελλάδα ξεπερνούσε σταθερά τον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, ακόμη και στο αποκορύφωμα της κρίσης δημόσιου χρέους που “γονάτισε” την οικονομία της.

Το 2015, τη χρονιά που η Ελλάδα πάλεψε με τους πιστωτές της για τα εξοντωτικά μέτρα λιτότητας που είχαν στόχο να βελτιώσουν τα οικονομικά της, εξακολουθούσε να υπερβαίνει τις δαπάνες της Γερμανίας, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Παράλληλα, η χώρα συγκαταλέγεται στη μειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και οι δαπάνες για την εθνική ασφάλεια αποτελούν παραδοσιακά μια πολιτική που υποστηρίζεται από τις κυβερνήσεις όλων των χώρων.

«Η αμυντική οργάνωση της Ελλάδας είναι δομημένη κυρίως γύρω από την απόκρουση της Τουρκίας», δήλωσε η Ινώ Αφεντούλη, εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στην Αθήνα και πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. «Δεν υπάρχει άλλη προτεραιότητα».

«Η θέση της Ελλάδας είναι πολύ ιδιαίτερη γεωπολιτικά, θέτοντας πολλές προκλήσεις για την ασφάλεια», δήλωσε ο Σπύρος Μπλαβούκος, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ερευνητής στη δεξαμενή σκέψης ELIAMEP. Η γεωγραφία δείχνει ότι η χώρα «βρίσκεται σε μια συνεχή διαδικασία ετοιμότητας όσον αφορά τις αμυντικές της δαπάνες και τα προγράμματα στρατιωτικού εξοπλισμού».

Ενώ η μεσογειακή χώρα έχει προχωρήσει στην αγορά εξοπλισμού, σε αντίθεση με την Τουρκία, η ίδια κάνει πολύ λίγα για τον εαυτό της. Ένα μεγάλο μέρος των δαπανών της χώρας έχει διατεθεί για το στρατιωτικό προσωπικό και την προμήθεια όπλων από το εξωτερικό, ενώ πολύ λίγα έχουν δαπανηθεί για έρευνα και ανάπτυξη.

Αυτή είναι μια χαμένη ευκαιρία, δήλωσε η Αφεντούλη, μια ευκαιρία που η Ευρώπη θα πρέπει να αποφύγει να επαναλάβει, καθώς οι χώρες ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη αβεβαιότητα σχετικά με τον ρόλο των ΗΠΑ στην ασφάλεια της Ευρώπης υπό την κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

«Εάν έχετε μια 10ετή αμυντική στρατηγική, θα πρέπει να δημιουργήσετε μια εθνική βιομηχανία με βάση αυτά που έχετε και αυτά που θα χρειαστείτε στο μέλλον», είπε. «Θα μπορούσατε να έχετε ένα οικοσύστημα που θα ενισχύει την ανάπτυξη των εγχώριων εταιρειών», πρόσθεσε. «Δεν μιλάμε για βαριά όπλα ή αεροπλάνα, αλλά ίσως για ανταλλακτικά ή αμυντικό λογισμικό».

Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη αναμένεται να παρουσιάσει την επόμενη αμυντική στρατηγική της στις αρχές του επόμενου μήνα. Θα επικεντρωθεί στη μεγαλύτερη εμπλοκή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και στην ενσωμάτωση τοπικών νεοφυών επιχειρήσεων, δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος.

Σε όλη την Ευρώπη, οι κυβερνήσεις καλούνται τώρα να διασφαλίσουν ότι οι ψηφοφόροι συμφωνούν με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες, καθώς τα χρήματα μεταφέρονται από αλλού. Οι κοινωνικές δαπάνες θα μπορούσαν να περικοπούν, οι φόροι θα μπορούσαν να αυξηθούν.

Η ώθηση για την επέκταση των δυνατοτήτων ασφαλείας στο πλαίσιο του σχεδίου ReArm Europe της ΕΕ θα μπορούσε επίσης να δώσει ώθηση στην Ελλάδα.

Η χώρα διαθέτει δύο κύριες αμυντικές εταιρείες: την Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ), η οποία παράγει διάφορους τύπους πυρομαχικών, και την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), η οποία υποστηρίζει μαχητικά αεροσκάφη και κατασκευάζει εξαρτήματα για αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων των F-16.

Με έδρα την Τανάγρα δίπλα στην αεροπορική βάση, η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία βρίσκεται στη διαδικασία παραγωγής των δικών της μη επανδρωμένων αεροσκαφών καθώς και ενός συστήματος αντι-drone, μια πρώιμη έκδοση του οποίου αναπτύχθηκε σε ελληνικά πολεμικά πλοία που συμμετείχαν στην πρόσφατη ναυτική επιχείρηση Aspides της ΕΕ,  στην Ερυθρά Θάλασσα.

«Οι σύγχρονοι πόλεμοι έχουν αποδείξει ότι η ύπαρξη εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να έχουμε αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις σε βάθος χρόνου», δήλωσε ο Αλέξανδρος Διακόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. «Πρέπει να είσαι σε θέση να κατασκευάζεις κάποια συστήματα αυτόνομα, ώστε να μπορείς να τα υποστηρίζεις χωρίς να χρειάζεται να τα παίρνεις από το εξωτερικό.»

Η Ελλάδα εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1952 μαζί με την πολύ μεγαλύτερη γειτονική της Τουρκία, καθώς η συμμαχία επεδίωκε να ενισχύσει τη νοτιοανατολική πλευρά της Ευρώπης κατά τα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Ενώ έφερε δύο παλιούς εχθρούς στο ίδιο στρατόπεδο, έμπλεξε επίσης την Ελλάδα πιο στενά με τη Δύση. Η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΕΕ το 1981.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Ελλάδα αγόρασε μαχητικά αεροσκάφη Rafale και φρεγάτες από τη Γαλλία και έχει επίσης παραγγείλει έως και 40 F-35 από τις ΗΠΑ.

Η Ελλάδα και η Γαλλία υπέγραψαν αμυντικό σύμφωνο το 2021. Οι ΗΠΑ διαθέτουν ναυτική βάση στο νησί της Κρήτης και χρησιμοποιούν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης στη βορειοανατολική γωνία της Ελλάδας για πολυεθνικές ασκήσεις και στρατιωτικές μετακινήσεις.

Οι αμυντικές δαπάνες είναι ένα πολιτικό εργαλείο, σύμφωνα με τον Μπλαβούκο στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Εξασφαλίζουν «κάποιο είδος πολιτικής προστασίας ή κάποιου είδους ειδική σχέση με τρίτες χώρες, μεγάλες δυνάμεις που έχουν συγκεκριμένα συμφέροντα και ρόλους στην ευρύτερη γεωπολιτική περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου», είπε.

Πράγματι, η κλίμακα των δαπανών της Ελλάδας ως ποσοστό της παραγωγής της είναι συγκρίσιμη μόνο με εκείνη των ΗΠΑ ή των χωρών της ΕΕ που βρίσκονται άμεσα στην τροχιά της Ρωσίας, όπως η Πολωνία ή οι χώρες της Βαλτικής.

Περισσότερο από το 1% του πληθυσμού της χώρας απασχολείται στις ένοπλες δυνάμεις, σε σύγκριση με το 0,6% στην Τουρκία, το 0,4% στις ΗΠΑ και το 0,2% στη Γερμανία.

Διαβάστε επίσης:

O Ντόναλντ Τραμπ απειλεί Καναδά και ΕΕ: Αν συνεργαστείτε για να μας βλάψετε, έρχονται μεγαλύτεροι δασμοί

Τουρκία: Κάλεσμα της αντιπολίτευσης για γενίκευση των μαζικών κινητοποιήσεων

Βουτιά για τις μετοχές Toyota, Nissan, Honda, Hyundai μετά τους δασμούς του Τραμπ