Ιστορικές στιγμές και διαλόγους, και όχι διότι ήταν η πρώτη Τούρκου προέδρου μετά από 65 χρόνια, έζησε χθες η χώρα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Ερντογάν στο Προεδρικό Μέγαρο σε μία συνάντηση,  η οποία συνιστά φιάσκο ως προς το αρχικά επιδιωκόμενο αποτέλεσμα εκ μέρους της κυβέρνησης και που σημαδεύτηκε από εκατέρωθεν αιχμές, λεπτή ειρωνεία, αλλά και ένα πρωτοφανές διπλωματικό μπρα-ντε-φερ που έφερε τους παρευρισκόμενους σε τρομερή αμηχανία.

Από την πρώτη στιγμή που κανονίστηκε η επίσκεψη Ερντογάν όλοι γνώριζαν ότι επρόκειτο για επικίνδυνη αποστολή. Η Αθήνα δεν θα υποδεχόταν τον οποιοδήποτε ηγέτη, αλλά έναν πολιτικό με εκρηκτικό ταπεραμέντο ο οποίος μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του έχει καταστεί εντελώς απρόβλεπτος. Όμως η εκτίμηση στο Μαξίμου ήταν ότι αυτή «επικίνδυνη αποστολή» έπρεπε να εκτελεστεί.

Παρά το γεγονός ότι ο κ. Παυλόπουλος φέρεται να είχε ενημερώσει εκ των προτέρων το Μαξίμου για την παρέμβασή του, κατά πληροφορίες η εξέλιξη στο Προεδρικό Μέγαρο αιφνιδίασε το Μαξίμου και προκάλεσε μούδιασμα στα κυβερνητικά στελέχη. Εις εξ αυτών έσπευσε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, σημειώνοντας πως «ο κ. Παυλόπουλος επανέλαβε τις ελληνικές θέσεις και είναι προφανές ότι δεν περιμέναμε η Τουρκία να αλλάξει τις δικές της». Άφησε μάλιστα αιχμές κατά των Τούρκων, λέγοντας: «Τείνουμε χείρα φιλίας στην Τουρκία και είναι στο χέρι της εάν θα αξιοποιήσει την πρωτοβουλία μας. Το τανγκό θέλει πάντα δύο».

Παρόλα αυτά το κακό είχε ήδη γίνει και έτσι μοιραία η συνάντηση Τσίπρα-Έρντογαν έγινε σε αντίστοιχα βαρύ κλίμα, παρά την προσπάθεια του πρωθυπουργού, κατά την επίσημη υποδοχή του Τούρκου προέδρου, να ρίξει τους τόνους.

Η Ελλάδα θέλησε, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές να κρατήσει ανοιχτό τον δίαυλο με την Τουρκία, όταν σχεδόν όλη η υφήλιος του έχει κλείσει την πόρτα. Κι αυτό γιατί εκτίμησε ότι είναι προς το συμφέρον της χώρας να υπάρχουν οι σχέσεις από το να μην υπάρχουν ή να διαταραχθούν.

Σε μια περίοδο κρίσης των ευρωτουρκικών σχέσεων και ανησυχητικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα πρότεινε στην Τουρκία να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που «δεν θα βασίζεται στις προκλήσεις που είναι εύκολες αλλά στην επίπονη προσπάθεια να οικοδομούμε γέφυρες σε στέρεα θεμέλια», σημειώνει το Μέγαρο Μαξίμου.

Το Μέγαρο Μαξίμου επισημαίνει πως ο Πρωθυπουργός τόνισε ότι αναγκαίο για να μπούμε σε νέο κεφάλαιο είναι:

  • Ο απόλυτος σεβασμός της Συνθήκης της Λωζάννης
  • Ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο
  • Η επανέναρξη των συνομιλιών για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση του πλαισίου Gutteres.
  • Παράλληλα, ο κ. Τσίπρας επεσήμανε ότι στην Ελλάδα είναι κράτος-δικαίου, όπου η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και οι αποφάσεις της πρέπει να γίνονται σεβαστές.

Στο πλαίσιο αυτό συμφωνήθηκαν:

  • Η -υπό την υψηλή εποπτεία των δύο ηγετών- επανέναρξη των συνομιλιών ΜΟΕΑ (με ενεργή συμμετοχή της στρατιωτικής ηγεσίας και της υπηρεσιακής ηγεσίας του ΥΠΕΞ) και η επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών για την υφαλοκρηπίδα,
  • Νέα μέτρα για συνεργασία στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, που θα συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση των νησιών,
  • Η πραγματοποίηση του επόμενου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας το συντομότερο δυνατόν και η σύσταση Μικτής Οικονομικής Επιτροπής. Παράλληλα συμφωνήθηκε η προώθηση σειράς έργων υποδομών.

Επιπλέον, τονίστηκε ότι οι μειονότητες στις δύο χώρες πρέπει να μας φέρνουν πιο κοντά, αλλά και ότι οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που αφορούν Έλληνες πολίτες δεν είναι ζήτημα διακρατικής διαπραγμάτευση. Το Μέγαρο Μαξίμου καλωσορίζει τη δήλωση του Τούρκου Προέδρου ότι το μέλλον της μειονότητας στη Θράκη «είναι εσωτερική υπόθεση της Ελλάδας».

Σε απάντηση σχολίων για τη θρησκευτική ελευθερία στην Ελλάδα, υπογραμμίστηκαν όλες οι ανακατασκευές τζαμιών που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα και τονίστηκε ότι στην Ελλάδα ουδέποτε «σκεφτήκαμε να κάνουμε μια θρησκευτική λειτουργία όπως εσείς –κακώς– κάνατε επανειλημμένα στην Αγία Σοφία».

Τέλος, επισημάνθηκε πως η Ελλάδα στηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και τη Δημοκρατία στη γείτονα – με επιστροφή στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.

Οι επιδιώξεις Ερντογάν

Όλοι όσοι έχουν παρακολουθήσει την πολιτική πορεία του Ταγίπ Ερντογάν σίγουρα δεν εξεπλάγησαν από την προκλητική στάση που υιοθέτησε στην κοινή συνέντευξη τύπου με τον Αλέξη Τσίπρα. Ο Ερντογάν αρέσκεται στο να παρουσιάζεται ως ο ισχυρός ηγέτης που διατυπώνει ευθαρσώς τις αξιώσεις της Τουρκίας.

Στο πλαίσιο αυτό έθεσε λοιπόν με επιτακτικό και προκλητικό τρόπο τη δική του ατζέντα και άνοιξε νέα ζητήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, σύροντας και την κυβέρνηση σε μια επικίνδυνη οδό. Ήγειρε αξιώσεις για τη Θράκη, μιλώντας για «τουρκική» μειονότητα, το Αιγαίο και την Κύπρο, επαναλαμβάνοντας μονότονα πως η Συνθήκη της Λωζάννης είναι ξεπερασμένη και ότι «υπάρχουν εκκρεμότητες και θέματα που δεν κατανοούνται σωστά».

Συγκεκριμένα ο Ερντογάν ήρθε στην Ελλάδα με τρεις κύριες επιδιώξεις τις οποίες δεν έκρυψε στις δημόσιες τοποθετήσεις του:

– Πρώτον, να επιβεβαιώσει τη βούληση της Τουρκίας να μείνει σε ισχύ η συμφωνία με την ΕΕ για το προσφυγικό.

– Δεύτερον, να πιέσει τόσο την Ελλάδα όσο και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες να μη δίνουν άσυλο στους εμπλεκόμενους στο πραξικόπημα –η ανηλεής τιμωρία των πραξικοπηματιών έχει γίνει έμμονη ιδέα των Τούρκων ιθυνόντων.

– Τρίτον και κυριότερο, να αμφισβητήσει επισήμως τη Συνθήκη της Λωζάννης. Η συνθήκη της Λωζάννης υπογράφτηκε στις 24 Ιουλίου 1923 και καθόρισε τα σύνορα της Τουρκίας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η Συνθήκη χαρακτηρίζει τις μειονότητες της Δυτικής Θράκης και της Κωνσταντινούπολης μουσουλμανική και χριστιανική αντιστοίχως.

Ερώτημα παραμένει το τι θα συμβεί στην σημερινή του επίσκεψη στη Θράκη. Τον «Σουλτάνο» θα «συνοδεύουν» εκεί οι δηλώσεις του, την Πέμπτη το μεσημέρι στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου χαρακτήρισε «τουρκική» τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης και κατήγγειλε διακρίσεις σε βάρος των μουσουλμάνων της περιοχής.

Οι δηλώσεις αυτές, αλλά και το απρόβλεπτο του χαρακτήρα του Τούρκου προέδρου αυξάνουν την αγωνία για το τι ακριβώς θα πει ο Τούρκος πρόεδρος και βέβαια το πώς θα αντιδράσει σε τυχόν νέες προκλήσεις η Αθήνα.

Εν κατά κλείδι σημασία έχει πως η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου δημιούργησε μεγάλα ερωτηματικά ως προς την ετοιμότητα και τις πολιτικές σκοπιμότητες της ελληνικής πλευράς.

Δεν υπάρχει, δηλαδή, συγκεκριμένος στόχος που να υπηρετήθηκε, καθώς ο Έρντογαν όχι μόνο δεν σεβάστηκε την προτροπή για χαμηλούς τόνους αλλά επιπλέον άνοιξε νέες πληγές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Κοινώς, η ίδια η κυβέρνηση αποδέχθηκε να γίνει συζήτηση ακόμη και για την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης, η οποία μέχρι σήμερα ήταν αδιαπραγμάτευτη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Προεδρικό μέγαρο: Σε φιλικό κλίμα μετά την πρωινή «θύελλα» το δείπνο προς τιμή του Ερντογάν

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αγωνία για την επίσκεψη Ερντογάν στη Θράκη – Τι περιλαμβάνει το σημερινό πρόγραμμα

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Γεμάτες «χαμόγελα» και «καρφιά» οι κοινές δηλώσεις Τσίπρα-Ερντογάν