Σε ένα κλίμα σκληρών διαπραγματεύσεων, μυστικών συνομιλιών, παρεξηγήσεων και μεγάλης αγωνίας, εντάχθηκε η Ελλάδα στον ευρωπαϊκό μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών στις αρχές του 1998, σύμφωνα με τον τότε υπουργό Οικονομικών και σημερινό Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα.
Όπως είχε υποστηρίζει ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, η συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ, ήταν απαραίτητη και κρίσιμη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της θετικής πορείας της οικονομίας της.
“Είναι βήμα στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής που ακολουθούμε, για την τελική επίτευξη του οικονομικού και πολιτικού μας στόχου, τη συμμετοχή μας στην ΟΝΕ“, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.
Σε συνέντευξή του στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ και τον Φοίβο Καρζή, ο κ. Στουρνάρας μοιράζεται τις αναμνήσεις του από εκείνη την εποχή.
Θυμάται ότι επειδή είχαν αρχίσει να μαζεύονται σύννεφα στην παγκόσμια οικονομία (κρίση στη Νοτιοανατολική Ασία με τα νομίσματα), πολλοί αναλυτές είχαν αρχίσει να λένε ότι αυτό θα μεταφερθεί και στις αδύναμες χώρες της ευρωζώνης.
Έτσι πάρθηκε η απόφαση να επιταχυνθεί η διαδικασία ένταξης.
Όπως αναφέρει ο κ. Στουρνάρας:
“Στη Νομισματική Επιτροπή εκπροσωπούσα εγώ την Ελλάδα ως Πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, εκπροσωπώντας το υπουργείο Οικονομικών, και ο Νίκος Γκαργκάνας Υποδιοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, εκπροσωπώντας την Τράπεζα της Ελλάδος.
Άρα, λοιπόν, ένα κομμάτι της τεχνικής διαπραγμάτευσης θα γινόταν στις Βρυξέλλες, στη Νομισματική Επιτροπή. Ένα άλλο κομμάτι το έκαναν οι κεντρικές τράπεζες.
Δεν υπήρχε τότε Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επομένως υπήρχε ένας συντονισμός των κεντρικών τραπεζών. Να επαναλάβω, λοιπόν, ο Πρωθυπουργός, ο Υπουργός Οικονομικών, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων και ο Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος – θεσμικά και τυπικά εμείς είχαμε την αρμοδιότητα.
Βέβαια στην εικόνα μπήκαν και άλλοι. Μπήκε και ο έτερος υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, ο Τάκης Θωμόπουλος, ο Τάσος Γιαννίτσης, τότε ο οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού και, αν θυμάμαι καλά, εκεί κλείνει η ομάδα διαπραγμάτευσης. Ελπίζω να μην άφησα κανέναν έξω
Υπήρχαν και άλλοι βέβαια που συμμετείχαν: ο Υφυπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης, ο Γιώργος Δρυς. Αυτοί βέβαια δεν συμμετείχαν στην ομάδα διαπραγμάτευσης, ούτε ήξεραν, διότι την υποτίμηση όσοι λιγότεροι τη γνωρίζουν τόσο καλύτερα. Είχαμε εντολές ότι δεν θα το πούμε ούτε στις συζύγους μας. Αυτό μας είχε λεχθεί από την αρχή: ότι εμείς οι πέντε και κανείς άλλος και το τηρήσαμε μέχρι τέλος αυτό.
Έγιναν παρεξηγήσεις μετά, γιατί δεν μας το είπατε, ξέρεις την υποτίμηση δεν τη λες. Είχαμε απόλυτη σιγουριά στις δυνάμεις μας, τεχνοκρατικά είχαμε προετοιμαστεί, είχαμε επιτελείο.
Ξέραμε τι θέλαμε να ζητήσουμε και νομίζω ότι έγινε σωστή διαπραγμάτευση. Διαφορές πάντα υπήρχαν και ακόμα υπάρχουν. Ακόμα ένα μέλος της ομάδας θεωρεί ότι έπρεπε να μπούμε με χαμηλότερη ισοτιμία, δηλαδή με μεγαλύτερη υποτίμηση.
Αυτό ήταν μεγάλο λάθος, και απερρίφθη και την εποχή εκείνη, και τώρα το λέω με το όφελος της στερνής γνώσης, νομίζω ότι η ισοτιμία που μπήκαμε τότε ήταν η άριστη. Εκεί όπου έπρεπε να συμφωνηθούν οι όροι για την ένταξη της Ελλάδας στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών, τον προθάλαμο του ευρώ”
Ο κ. Στουρνάρας σημειώνει ότι η Γερμανία πάντα έπαιζε έναν σημαντικό ρόλο, ενώ η Γαλλία ήταν πιο φιλική προς εμάς και στις δικές μας θέσεις πάντα.
Όπως εξηγεί, “η Γερμανία ήθελε να κάνουμε τότε μεγαλύτερη υποτίμηση και έπρεπε να πείσουμε τους βασικούς παράγοντες και ειδικά τον ομόλογό μου στη Νομισματική Επιτροπή Γιούργκεν Σταρκ, θυμάμαι ήταν τότε Υφυπουργός Οικονομικών, αλλά και άλλους παράγοντες ότι η ισοτιμία που θέλαμε εμείς ήταν η σωστή, γιατί ήταν μια ισοτιμία η οποία παλαντζάριζε την ανταγωνιστικότητα με τον πληθωρισμό και με την καθαρή θέση των τραπεζών. Εμείς τα είχαμε λάβει και τα τρία αυτά υπόψη. Χρειάστηκαν δυο στις Βρυξέλλες για να γίνει μέχρι την τελική λήψη της απόφασης”.
Ο κ. Στουρνάρας θυμίζει ότι η τελική διαπραγμάτευση γίνεται πάντα Σάββατο για να έχουν κλείσει οι αγορές, να μην υπάρχουν διαρροές.
“Φύγαμε Σάββατο με τον Νίκο Γκαργκάνα και με τους βοηθούς μας και πήγαμε στις Βρυξέλλες και ξεκινάει από το πρωί η διαπραγμάτευση, όπου γίνεται μια επισκόπηση της ελληνικής οικονομίας, αν είναι έτοιμη η ελληνική οικονομία να μπει, όταν καταλήξαμε ότι είναι έτοιμη αρχίσαμε πια να μιλάμε για τα ποσοστά”.
Και συνεχίζει:
“Εκεί η ελληνική πλευρά είχε συγκεκριμένη άποψη για το ποια έπρεπε να είναι η κεντρική ισοτιμία και αυτή διαπραγματευτήκαμε. Φτάσαμε πολύ κοντά.
Το βράδυ, τα μεσάνυχτα περίπου, ο μόνος ο οποίος δεν είχε πειστεί ήταν ο Γερμανός, εάν θυμάμαι καλά, ομόλογός μου, ο Γιούργκεν Σταρκ ο οποίος είπε ναι, αλλά θα πρέπει όμως για να το δεχτούμε αυτό να πάρετε μια σειρά από διαρθρωτικά μέτρα, μεταξύ των οποίων να λύσουμε την ώρα εκείνη και το ασφαλιστικό σύστημα.
Κάτι για το οποίο δεν ήμουν καθόλου προετοιμασμένος. Θα το κάναμε αυτό, αλλά θα το κάναμε μετά και πολύ πιο συστηματικά”.
Ο κ. Στουρνάρας ανακαλεί στη μνήμη του τη συγκεκριμένη νύχτα-ορόσημο για την Ελλάδα:
“Και θυμάμαι βγήκα έξω να πάρω τηλέφωνο. Ο Πρωθυπουργός ήταν μαζί με τον Γιάννο Παπαντωνίου τότε και μου είπαν στα αστεία ότι, εάν στο περάσουν αυτό, καλύτερα μείνε στις Βρυξέλλες. Μην επιστρέψεις. Οπότε καταλάβατε.
Μπήκα μέσα και το είπα έτσι. Τότε ήταν Πρόεδρος της Νομισματικής Επιτροπής ο σερ Νάιτζελ Γουίκς, ένας απίστευτος Βρετανός, ήταν Permanent Undersecretary of the Treasury της Μάργκαρετ Θάτσερ, αλλά άνθρωπος με πολύ μεγάλη ιστορική γνώση, ιστορικός ήταν, ήθελε να πετύχει το ευρώ, παρότι ήταν Βρετανός και είπε την έκφραση ‘κατανοητό‘. Και είπε προχωράμε. Και έτσι έγινε δεκτή η ισοτιμία και βγήκα ενημέρωσα τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Οικονομικών και έτσι ανακοινώθηκε στην Αθήνα μετά”.
Διαβάστε επίσης:
Σολτς: Επιθυμεί ενίσχυση εμπορίου με Καζακστάν χωρίς παράκαμψη των κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία