S&P: Αναβάθμισε την ελληνική οικονομία σε ΒΒΒ με σταθερές προοπτικές

Στην αναβάθμιση του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας από BBB- σε ΒΒΒ προχώρησε το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής ο οίκος αξιολόγησης S&P Global.

Παράλληλα, έθεσε τις προοπτικές σε ουδέτερες από θετικές.

Στην ανακοίνωσή του ο S&P επισημαίνει τις προσπάθειες για τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, σε συνδυασμό με την ανθεκτική οικονομική ανάπτυξη, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα στην Ελλάδα να συνεχίσει να υπεραποδίδει τους δημοσιονομικούς στόχους.

Παράλληλα, παρά το δύσκολο εξωτερικό περιβάλλον, στα περισσότερα σενάρια, η Ελλάδα θα δει περαιτέρω σταθερές μειώσεις του καθαρού χρέους προς το ΑΕΠ. Στο κεντρικό του σενάριο, ο οίκος, αναμένουμε ότι ο λόγος αυτός θα μειωθεί κατά μέσο όρο 6 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Επίσης, η ταμειακή θέση του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους  παρέχει στην Ελλάδα ένα πρόσθετο απόθεμα ασφαλείας, το οποίο εκτιμάται ότι στο 15% του ΑΕΠ καλύπτει σχεδόν τρία χρόνια επερχόμενων λήξεων χρέους.

Ως εκ τούτου, ο οίκος αύξησε τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας σε «BBB/A-2» από «BBB-/A-3». Οι προοπτικές είναι σταθερές.

Οι σταθερές προοπτικές εξισορροπούν τις σταθερές οικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές της Ελλάδας έναντι των υψηλών αποθεμάτων εξωτερικού και δημόσιου χρέους, αναφέρει ο οίκος.

O S&P αναφέρει πως θα  μπορούσε να ανεβάσει εκ νέου τις αξιολογήσεις «εάν οι εξωτερικές ανισορροπίες της Ελλάδας βελτιωνόταν ουσιαστικά. Για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν βλέπαμε μείωση της εξάρτησης της οικονομίας από τις εισαγωγές. Θα μπορούσαμε επίσης να αναβαθμίσουμε την Ελλάδα εάν βλέπαμε σημαντική μείωση του εξωτερικού χρέους, μεγάλο μέρος του οποίου είναι δημόσιο».

Αντίθετα θα μπορούσε να μειώσει τις αξιολογήσεις «εάν η δημοσιονομική απόδοση της Ελλάδας επιδεινωθεί ουσιαστικά».

Αιτιολόγηση

Σύμφωνα με τον S&P:

«Η Ελλάδα ξεπέρασε σημαντικά τους δημοσιονομικούς της στόχους για το 2024. Εκτιμούμε ότι η κυβέρνηση πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 3,5% του ΑΕΠ το 2024, που ισοδυναμεί με άμεσο πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ. Αυτό είναι πολύ πάνω από τον αρχικό προϋπολογισμένο στόχο του 2,1% του ΑΕΠ. Αποδίδουμε μέρος της υπεραπόδοσης στην υποεκτέλεση των προγραμματισμένων επενδύσεων, η οποία είναι πιθανό να αντιστραφεί το 2025. Ωστόσο, η υπεραπόδοση στις προσπάθειες φορολογικής συμμόρφωσης στήριξε και πάλι την υπεραπόδοση και αναμένουμε ότι αυτό θα συνεχίσει να στηρίζει την αύξηση των εσόδων φέτος.

Η δημοσιονομική πορεία είναι καλά εδραιωμένη. Προβλέπουμε ότι η κυβέρνηση θα διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,7% του ΑΕΠ την περίοδο 2025-2028. Μετά τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης, το νέο υπουργικό συμβούλιο παραμένει επικεντρωμένο στη δημοσιονομική σύνεση και την ανασυγκρότηση των αποθεμάτων. Επιπλέον, οι προβλέψεις «χωρίς αλλαγή πολιτικής» εξακολουθούν να δείχνουν θετικά κυκλικά κέρδη για το ελληνικό δημόσιο ταμείο – αυτό δίνει στην κυβέρνηση ουσιαστική δημοσιονομική ευελιξία για τη λήψη διακριτικών μέτρων. Αναμένουμε ότι η κυβέρνηση θα διαθέσει σε μεγάλο βαθμό τα πρόσθετα έκτακτα έσοδα για την ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων σε υποδομές, ιδίως καθώς το NextGenEU αρχίζει να εκκαθαρίζεται από το 2027.

Η οικονομία της Ελλάδας αναμένεται να συνεχίσει να υπεραποδίδει έναντι των ομολόγων της στη ζώνη του ευρώ. Προβλέπουμε ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ θα είναι κατά μέσο όρο 2,3% την περίοδο 2025-2028. Δεδομένων των περιορισμένων άμεσων δεσμών, ο αντίκτυπος στην Ελλάδα από τις αλλαγές στους δασμούς των ΗΠΑ είναι πιθανό να είναι μέτριος. Από την άλλη πλευρά, η αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας που συνδέεται με το NextGenEU κατά την περίοδο 2025-2026 θα προσφέρει σημαντική ώθηση. Μεσοπρόθεσμα, η ανάπτυξη αναμένεται να ενισχυθεί από τη συνεχιζόμενη βελτίωση των επιπέδων απασχόλησης, την άνοδο των πραγματικών μισθών και τις πιθανές θετικές δευτερογενείς επιδράσεις από τις υψηλότερες δαπάνες της Γερμανίας και της ΕΕ.

Ο λόγος του καθαρού δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ παρουσιάζει σαφή και συνεχή βελτίωση. Τα διατηρούμενα πρωτογενή πλεονάσματα, σε συνδυασμό με την ανθεκτική ανάπτυξη, μας οδηγούν στην πρόβλεψη ότι ο λόγος αυτός θα μειωθεί στο 114% το 2028. Αυτό θα είναι 50 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον λόγο στο τέλος του 2019, σηματοδοτώντας μία από τις ισχυρότερες βελτιώσεις παγκοσμίως τον τελευταίο καιρό.»

Θεσμικό και οικονομικό προφίλ: Η οικονομική δραστηριότητα εμφανίζεται ανθεκτική

«Προβλέπουμε ότι η ανάπτυξη θα είναι κατά μέσο όρο 2,4% κατά την περίοδο 2025-2026, με κινητήρια δύναμη τις επενδύσεις και την ιδιωτική κατανάλωση, ενώ η οικονομική επέκταση στη συνέχεια θα αρχίσει να ψυχραίνεται καθώς το NextGenEU αρχίζει να ολοκληρώνεται.

Με ποσοστό λίγο κάτω από το 70% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, οι υπηρεσίες -συμπεριλαμβανομένων του τουρισμού και της ναυτιλίας- κυριαρχούν στην ελληνική οικονομία. Ενώ η ναυτιλία θα μπορούσε να αποδειχθεί ευάλωτη σε έναν επιδεινούμενο εμπορικό πόλεμο, αναμένουμε ότι οι άλλες υπηρεσίες θα είναι λιγότερο ευαίσθητες σε εξωτερικούς οικονομικούς κλυδωνισμούς από ό,τι η μεταποίηση.

Σημαντικές οικονομικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις έχουν καταστήσει την οικονομική πορεία πιο βιώσιμη, αλλά τα σημεία συμφόρησης σε τομείς όπως η δικαιοσύνη εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση.

Οι ευρείας κλίμακας διαμαρτυρίες που σηματοδοτούν τη διετή επέτειο της σιδηροδρομικής καταστροφής στα Τέμπη είναι απίθανο να υπονομεύσουν τη βραχυπρόθεσμη πολιτική σταθερότητα.»

Ανάπτυξη

«Η ελληνική οικονομία συνέχισε να υπερβαίνει την εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδος για δυνητική ανάπτυξη 1,9% που δημοσιεύθηκε. Με κινητήρια δύναμη την ισχυρή επενδυτική δραστηριότητα που τροφοδοτείται από το NextGenEU, την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και την ισχυρή τουριστική ζήτηση, η συνολική αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ έφτασε το 2,3% το 2024. Η οικονομία όχι μόνο ξεπέρασε την εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη δυνητική ανάπτυξη, αλλά και την ανάπτυξη 0,9% που πέτυχε η ζώνη του ευρώ στο σύνολό της πέρυσι. Οι επενδύσεις σε ολόκληρη την οικονομία αυξάνονται, αλλά εξακολουθούν να υπολείπονται των ιστορικών επιπέδων και τροφοδοτούνται από επενδύσεις του δημόσιου και όχι του ιδιωτικού τομέα. Επιπλέον, ένα μεγάλο μέρος της επενδυτικής δραστηριότητας του ιδιωτικού τομέα αφορά την αγορά ακινήτων- αν και πρόκειται για επενδύσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό, δεν συμβάλλουν τόσο εμφανώς στην ενίσχυση της παραγωγικότητας όσο άλλες επενδύσεις στο κεφαλαιακό απόθεμα, όπως τα μηχανήματα.»

 

Αγορά εργασίας

«Οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές για την ελληνική αγορά εργασίας είναι θετικές. Σύμφωνα με τα τελευταία εναρμονισμένα στοιχεία για την ανεργία, το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα μειώθηκε στο 8,6% τον Φεβρουάριο του 2025, καθιστώντας την ανεργία στην Ελλάδα την τέταρτη υψηλότερη στην ΕΕ, αντί για τη δεύτερη υψηλότερη, όπως ήταν στο τέλος του 2024. Ξεχωριστά, ο πληθυσμός έχει γεράσει καθώς οι νέοι εργαζόμενοι έχουν μεταναστεύσει, σε συνδυασμό με την κατάρρευση των ποσοστών γεννήσεων από τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Παρ’ όλα αυτά, αν και ο πληθυσμός της Ελλάδας κλίνει τώρα σημαντικά προς την τρίτη ηλικία, το ποσοστό απασχόλησης της Ελλάδας είναι κοντά στο να ξεπεράσει το πιο πρόσφατο ανώτατο επίπεδό του, το 2008. Αυτό αντανακλά το αυξανόμενο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών εργαζομένων, καθώς και τις μεταρρυθμίσεις που καταργούν τις κυρώσεις που αποθαρρύνουν τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας από το να επανέλθουν στο εργατικό δυναμικό. Σε συνδυασμό με την αύξηση των πραγματικών μισθών, αναμένουμε ότι η αύξηση των επιπέδων απασχόλησης θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομική επέκταση της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια.»

Διαχειρίσιμος ο κίνδυνος από τους δασμούς Τραμπ

«Εκτιμούμε ότι ο κίνδυνος για την Ελλάδα από τους νέους αμερικανικούς δασμούς είναι διαχειρίσιμος. Στις 2 Απριλίου 2025, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλουν δασμούς 20% στα αγαθά που εισέρχονται από την ΕΕ. Αν και ο δασμός αυτός μειώθηκε σε 10% για 90 ημέρες μόλις μια εβδομάδα αργότερα, εξακολουθούμε να θεωρούμε ότι υπάρχει κίνδυνος κλιμάκωσης του εμπορικού πολέμου. Η Ελλάδα έχει μικρή μόνο άμεση έκθεση στις ΗΠΑ- οι άμεσες εξαγωγές αγαθών ανέρχονται σε περίπου 0,8% του ΑΕΠ. Τούτου λεχθέντος, η Γερμανία και η Ιταλία, οι σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι της Ελλάδας, είναι σημαντικά πιο εκτεθειμένες στις επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών. Ο μεταποιητικός τομέας της Ελλάδας, ο οποίος έχει αυξήσει τη σημασία του τα τελευταία χρόνια, εξάγει σημαντικό όγκο ενδιάμεσων αγαθών σε γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Ιταλίας. Επιπλέον, ο ναυτιλιακός τομέας της Ελλάδας θα επηρεαστεί σαφώς αρνητικά από τον μειωμένο όγκο των παγκόσμιων συναλλαγών, αν και οι στρατηγικές επανεξαγωγής και αναδρομολόγησης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον μετριασμό των συνολικών επιπτώσεων. Σε κάθε περίπτωση, δεδομένης της αρκετά χαμηλής συμβολής του στα κρατικά έσοδα, ένα σοκ στον τομέα της ναυτιλίας είναι απίθανο να επηρεάσει σημαντικά τα δημόσια οικονομικά.

Παρά το αβέβαιο εξωτερικό περιβάλλον, αναμένουμε ότι η οικονομική δραστηριότητα θα είναι ανθεκτική τα επόμενα χρόνια. Συνολικά, το ΑΕΠ εξακολουθεί να βρίσκεται περίπου 15% κάτω από το ανώτατο επίπεδο πριν από την κρίση χρέους, γεγονός που υποδηλώνει την ικανότητα να συνεχίσει να υπερέχει έναντι των ανταγωνιστών του. Επιπλέον, οι δαπάνες του NextGenEU πρόκειται να αυξηθούν σημαντικά την περίοδο 2025-2026, καθώς πλησιάζει η προθεσμία της 31ης Δεκεμβρίου 2026 για τη δαπάνη της συνιστώσας επιχορήγησης. Τούτου λεχθέντος, υπάρχει κάποια συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με το αν θα επιτραπεί να δαπανηθούν τα κεφάλαια που θα ληφθούν το 2026 το 2027. Τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν με χρέος και συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να εκτελεστούν μέχρι το 2028. Αυτό, σε συνδυασμό με την προσδοκία μας ότι η Ελλάδα θα δίνει όλο και μεγαλύτερη προτεραιότητα στις δημόσιες επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από την εγχώρια αγορά, μειώνει τις ανησυχίες μας για μια ξαφνική και απότομη πτώση της επενδυτικής δραστηριότητας.»

Πολιτική και κοινωνική κατάσταση

«Οι πρόσφατες διαμαρτυρίες υποδηλώνουν δυσαρέσκεια με την κυβέρνηση, αλλά δεν φαίνεται πιθανό να αλλάξουν την βραχυπρόθεσμη πορεία των μεταρρυθμίσεων. Στα τέλη Φεβρουαρίου του 2025, και στην επέτειο των δύο ετών από το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, εκδηλώθηκαν μαζικές διαμαρτυρίες. Η απογοήτευση αυξήθηκε για την αργή πρόοδο της έρευνας του κοινοβουλίου σχετικά με την καταστροφή, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 57 άτομα. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το θέμα έχει πλήξει τη δημοτικότητα του κυβερνώντος κόμματος, αλλά οι εκλογές δεν πρόκειται να διεξαχθούν πριν από το 2027. Αν και η κυβέρνηση είναι πιθανό να δώσει προτεραιότητα στις σιδηροδρομικές επενδύσεις τα επόμενα χρόνια, δεν αναμένουμε να δούμε κάποια άλλη πιστωτικά σημαντική αλλαγή στην κυβερνητική πολιτική.

Οι διαρθρωτικές δυσχέρειες εξακολουθούν να εμποδίζουν το δυναμικό της Ελλάδας. Οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις έχουν θεσπίσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν μετασχηματίσει την οικονομική και δημοσιονομική δυναμική της χώρας, θέτοντας αμφότερες σε μια ουσιαστικά πιο βιώσιμη βάση. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικά εμπόδια στην επίτευξη του πλήρους δυναμικού της. Για παράδειγμα, στον τομέα της δικαιοσύνης, οι μεταρρυθμίσεις φαίνεται μέχρι στιγμής να έχουν σχετικά περιορισμένο αποτέλεσμα και η καθυστέρηση των δικαστηρίων συνεχίζεται. Επιπλέον, η διαδικασία κτηματογράφησης παραμένει ατελής και, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, η Ελλάδα εξακολουθεί να σημειώνει χαμηλές βαθμολογίες σε μέτρα που μετρούν την αντίληψη της διαφθοράς.

Τα καταστροφικά κλιματικά φαινόμενα γίνονται όλο και πιο συχνά στην Ελλάδα, αυξάνοντας τη σημασία των κυβερνητικών σχεδίων μετριασμού. Τα τελευταία χρόνια, η χώρα έχει αντιμετωπίσει πολλαπλά κλιματικά σοκ, όπως πλημμύρες, πυρκαγιές και, πιο πρόσφατα, μικρούς σεισμούς. Πέρα από το πιθανό καταστροφικό τίμημα για την ανθρώπινη ζωή, το ΑΕΠ είναι επίσης υλικά εκτεθειμένο. Για να το μετριάσουν αυτό, οι αρχές καταβάλλουν προσπάθειες για να καλύψουν τα μεγάλα κενά ασφαλιστικής κάλυψης για τα κλιματικά φαινόμενα. Για παράδειγμα, εφάρμοσε μια εντολή για την ασφάλιση αυτοκινήτων, εταιρειών που έχουν πωλήσεις κάτω των 500.000 ευρώ και ορισμένων ακινήτων μεγάλης αξίας, και έχει προσφέρει φορολογικά κίνητρα σε άλλους ιδιοκτήτες κατοικιών. Μια πρόσφατη κυβερνητική εισφορά επί των διανυκτερεύσεων σε ξενοδοχεία δεσμεύεται επίσης για την υποστήριξη έκτακτης ανάγκης, ενώ δαπανώνται περισσότερα για συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης.

Η συρρίκνωση και η γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας είναι ένα μακροπρόθεσμο πρόβλημα. Ο πληθυσμός έχει συρρικνωθεί πάνω από 6% από την κορύφωσή του το 2011, καθώς η κατάρρευση των γεννήσεων συνδυάστηκε με ένα κύμα μετανάστευσης. Η Ελλάδα είναι σήμερα η τέταρτη γηραιότερη χώρα στην ΕΕ και οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι, έως το 2050, ο πληθυσμός της θα έχει το υψηλότερο ποσοστό ηλικιωμένων (65 ετών και άνω) από οποιοδήποτε άλλο κράτος της ΕΕ. Μια τέτοια στρεβλή αναλογία εξάρτησης είναι πιθανό να επιβαρύνει τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη. Είναι θετικό ότι οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις έχουν ήδη λάβει σημαντικά μέτρα για να περιορίσουν τη δημοσιονομική έκθεση του κράτους σε αυτή τη δημογραφική αλλαγή -συγκεκριμένα, το συνταξιοδοτικό σύστημα υποβλήθηκε σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτό σημαίνει ότι στις βασικές προβλέψεις «χωρίς αλλαγή πολιτικής», το ελληνικό κράτος είναι, στην πραγματικότητα, το λιγότερο εκτεθειμένο στη δημογραφική πίεση από όλα τα κράτη της ΕΕ.»

Δημοσιονομικές επιδόσεις

«Η Ελλάδα πέτυχε ισχυρές δημοσιονομικές επιδόσεις το 2024. Εκτιμούμε ότι το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στο 3,5% του ΑΕΠ, που ισοδυναμεί με ένα άμεσο πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ. Αυτό είναι πολύ πάνω από τον αρχικά προϋπολογισμένο στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ και επιτεύχθηκε, εν μέρει, χάρη στις επιτυχείς προσπάθειες φορολογικής συμμόρφωσης. Ειδικότερα, η χρήση των υποχρεωτικών τερματικών καρτών διευρύνθηκε στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας και εισήχθη το σύστημα ηλεκτρονικής τιμολόγησης MyData, εμποδίζοντας τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να υποδηλώνουν κέρδη. Τούτου λεχθέντος, το θετικό αποτέλεσμα αντανακλά επίσης κάποια υποεκτέλεση των κεφαλαιακών επενδύσεων, η οποία θα πρέπει να αναστραφεί φέτος. Η υπεραπόδοση των εσόδων της Ελλάδας ήταν τόσο ισχυρή που η κυβέρνηση μπόρεσε να ανακοινώσει αρκετά μέτρα διακριτικής ευχέρειας κατά τη διάρκεια του έτους χωρίς να υπονομεύσει τη δημοσιονομική πορεία. Αυτά περιλάμβαναν περαιτέρω μείωση των συντελεστών κοινωνικής ασφάλισης και αύξηση των συντάξεων και των μισθών του δημόσιου τομέα. Η τελική ώθηση προήλθε από τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις, τα οποία εκτιμάται ότι ανήλθαν πέρυσι σε 4,2 δισ. ευρώ (1,8% του ΑΕΠ). Αν και οι εισπράξεις αυτές βρίσκονται εκτός της περιμέτρου του δημοσιονομικού ισοζυγίου, συνέβαλαν στη μείωση της καθαρής θέσης του δημόσιου χρέους της Ελλάδας.

Το δημοσιονομικό καθεστώς της Ελλάδας είναι συνετό και πιθανότατα θα βελτιώσει τα δημόσια οικονομικά. Αναμένουμε ότι η κυβέρνηση θα διατηρήσει ένα σταθερό πρωτογενές πλεόνασμα κατά μέσο όρο 2,7% του ΑΕΠ την περίοδο 2025-2028. Τα δημοσιονομικά αποτελέσματα θα υποστηριχθούν από την υγιή οικονομική δραστηριότητα, τη μείωση της ανεργίας και τις προσπάθειες συμμόρφωσης και ψηφιοποίησης της κυβέρνησης. Είναι σημαντικό ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σχετικά περιορισμένη πίεση δαπανών από την άμυνα -εκταμίευσε περίπου 3% του ΑΕΠ πέρυσι και είναι ένας από τους υψηλότερους αμυντικούς δαπανητές του ΝΑΤΟ. Προβλέπουμε ότι τυχόν περαιτέρω δημοσιονομικά απρόοπτα θα διατεθούν πιθανότατα σε δημόσιες επενδύσεις, ιδίως καθώς το NextGenEU αρχίζει να εκκαθαρίζεται από το 2027.»

Χρέος

«Η βιωσιμότητα του χρέους βελτιώνεται. Το 2026, προβλέπουμε ότι ο δείκτης καθαρού χρέους της Ελλάδας προς το ΑΕΠ θα πέσει κάτω από εκείνον της Ιταλίας και αναμένουμε περαιτέρω ουσιαστικές βελτιώσεις καθ’ όλη την περίοδο πρόβλεψής μας. Μέχρι το 2028, εκτιμούμε ότι ο δείκτης αυτός θα έχει μειωθεί στο 114%, γεγονός που συνεπάγεται βελτίωση κατά 50 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το τέλος του 2019, μια από τις ταχύτερες βελτιώσεις της τελευταίας δεκαετίας παγκοσμίως. Στον υπολογισμό του καθαρού χρέους μας ενσωματώνουμε τα σημαντικά ταμειακά αποθέματα που κατέχει η PDMA. Αυτά ανήλθαν σε 36 δισ. ευρώ (15,3% του ΑΕΠ) στο τέλος του 2024. Το προφίλ χρέους της Ελλάδας, αν και εξακολουθεί να είναι μεγάλο, είναι ένα από τα πιο ευνοϊκά του κρατικού σύμπαντος: Η μέση σταθμισμένη διάρκεια είναι περίπου 18,8 έτη, το μέσο ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης μετά τις ανταλλαγές είναι μόλις 1,3% και είναι καλά καλυμμένο έναντι περαιτέρω μεταβολών των επιτοκίων.»

Ευπάθειες – Έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών

«Οι παρατεινόμενες εξωτερικές ευπάθειες της Ελλάδας υπονομεύουν την κατά τα άλλα ισχυρή βελτίωση των περισσότερων άλλων πιστωτικών δεικτών. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ήταν πάνω από 6% για πέντε συνεχόμενα έτη και επιδεινώθηκε ελαφρώς σε 6,4% το 2024, παρά τα ρεκόρ του τουρισμού. Η επιδείνωση αντανακλά σε μεγάλο βαθμό την αύξηση των εισαγωγών και κάποια εξασθένηση των εξαγωγών αγαθών. Κατά την άποψή μας, ένας βασικός παράγοντας που επηρεάζει τα συνολικά στοιχεία του ελλείμματος είναι η αύξηση των επενδυτικών σχεδίων που συνδέονται με το NextGenEU και είναι βαριά για τις εισαγωγές- αυτό εξηγεί επίσης γιατί αναμένουμε ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα παρουσιάσει περαιτέρω ελαφρά αποδυνάμωση τα επόμενα δύο χρόνια, προτού αρχίσει να βελτιώνεται από το 2027.

Χωρίς περαιτέρω πρόοδο στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ή περισσότερες μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι πιθανό να παραμείνει. Ένα αυξημένο και δυνητικά επίμονο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εκθέτει δυσανάλογα την Ελλάδα σε κινδύνους εξωτερικής χρηματοδότησης. Επιπλέον, δεδομένης της ακόμη σημαντικής εξάρτησης της χώρας από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες για την εγχώρια παραγωγή ενέργειας, η χώρα είναι εκτεθειμένη σε ξαφνικές μεταβολές στις τιμές της ενέργειας. Οι προσπάθειες για την αύξηση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της διασύνδεσης του δικτύου με εκείνα των γειτονικών χωρών, ώστε να επιτρέπεται η εξαγωγή της ευμετάβλητης αιολικής και ηλιακής παραγωγής, αναμένεται να συμβάλουν στην αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, εφόσον εκτελεστούν επιτυχώς. Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας στον εξωτερικό τομέα της Ελλάδας θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στις ανισορροπίες – η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος θα απαιτούσε περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα ενίσχυαν την παραγωγικότητα. Προς το παρόν, αναμένουμε ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα παραμείνει σταθερά ελλειμματικό και πολύ πάνω από τα προ της πανδημίας επίπεδα, κατά μέσο όρο στο 5,9% του ΑΕΠ την περίοδο 2025-2028.

Ναυτιλία

Η Ελλάδα διαθέτει τον μεγαλύτερο στόλο υπό σημαία στον κόσμο και τα πλοία αλληλεπιδρούν με πολύπλοκους τρόπους με τους εξωτερικούς λογαριασμούς της χώρας. Οι πλοιοκτήτες έχουν συνήθως μη ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία που αντιπαραβάλλονται με δανειακές υποχρεώσεις. Δεδομένου του μεγέθους του νηολογίου, αυτά θα μπορούσαν να υπερβάλλουν ως προς την έκταση και τους κινδύνους του εξωτερικού χρέους της ελληνικής οικονομίας στους βασικούς μας δείκτες. Για το λόγο αυτό, εξαιρούμε τους πλοιοκτήτες από την εκτίμησή μας για την εξωτερική θέση της Κύπρου. Ωστόσο, δεν υπάρχει τέτοια ανάλυση των αποθεμάτων για την Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά, οι ροές του ισοζυγίου πληρωμών που αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος υποδηλώνουν ότι η ναυτιλία έχει πολύ μικρή επίπτωση στη συνολική καθαρή θέση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών – το ναυτιλιακό ισοζύγιο ήταν αρνητικό κατά 124 εκατ. ευρώ το 2024, αλλά αυτό συνέβαλε μόλις κατά 0,3% στο συνολικό έλλειμμα του ισοζυγίου εμπορευμάτων.

Τράπεζες

«Θεωρούμε ότι οι κίνδυνοι σε επίπεδο κλάδου στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχουν μειωθεί και οι ελληνικές τράπεζες έχουν εισέλθει σε μια νέα φάση σταθερότητας και ανάπτυξης. Το θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο της Ελλάδας έχει ευθυγραμμιστεί περισσότερο με τα πρότυπα της ευρωζώνης, ενισχυμένο από την προληπτική εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα μακροπροληπτικά μέτρα και την επιτυχή εξυγίανση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) – κυρίως μέσω του προγράμματος προστασίας περιουσιακών στοιχείων Ηρακλής. Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων του τραπεζικού τομέα μειώθηκε στο 4,6% από πάνω από 56% το 2016, υποβοηθούμενος από την εξυγίανση, τον εξορθολογισμό των επιχειρηματικών μοντέλων και τις σταθερές λειτουργικές επιδόσεις. Σύμφωνα με τις νέες κανονιστικές οδηγίες, οι τράπεζες επιταχύνουν επίσης την απόσβεση των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTCs) για τη βελτίωση της ποιότητας των κεφαλαίων. Παρόλο που τα NPEs έχουν σε μεγάλο βαθμό μεταφερθεί πλήρως από τους ισολογισμούς των τραπεζών σε αυτούς των εξειδικευμένων φορέων εξυπηρέτησης πιστώσεων, το συνολικό απόθεμα στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα στο σύνολό του παραμένει επίμονα μεγάλο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι δικαστικές εμπλοκές έχουν καθυστερήσει την επίλυση, εμποδίζοντας τους δανειολήπτες να έχουν πρόσβαση σε νέα χρηματοδότηση και υπονομεύοντας ενδεχομένως την ανάπτυξη του ΑΕΠ.»

Διαβάστε επίσης

Πιερρακάκης για επενδυτική βαθμίδα: Η Ελλάδα επανακάμπτει δυναμικά στον χάρτη

Χατζηδάκης: Απάντηση στην καταστροφολογία η αναβάθμιση από την S&P