Έως και 5 χρόνια νωρίτερα μπορούν να βγουν στη σύνταξη οι ασφαλισμένοι, κάνοντας χρήση πλασματικών ετών, όπως τον χρόνο για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης αλλά και τη στρατιωτική θητεία.

H αίτηση αναγνώρισης και εξαγοράς πλασματικών ετών μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης καθώς, όπως συμβουλεύουν οι ειδικοί, μόνο το τελευταίο διάστημα πριν από την αποχώρηση μπορεί ο ασφαλισμένος να είναι απόλυτα σίγουρος για τα έτη που του χρειάζονται να εξαγοράσει.

1

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας:

α) δεν χρειάζεται κανείς ασφαλισμένος να τρέξει τώρα να πληρώσει για την εξαγορά των πλασματικών ετών, εκτός αν απέχει ελάχιστα από την αίτηση συνταξιοδότησης

β) δεν είναι σε καμία περίπτωση στην πρόθεσή του να καταργήσει τώρα ή στο μέλλον το μέτρο της εξαγοράς πλασματικών ετών είτε για θεμελίωση της σύνταξης πριν από τα 62 και τα 67 είτε για προσαύξηση του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης.

Οι ασφαλισμένοι, όσον αφορά την εξαγορά, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στους εργαζομένους στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.

Δημόσιος τομέας

Μπορούν να υποβάλουν αίτηση σήμερα και να πληρώσουν όποτε θέλουν πριν ή μετά τη συνταξιοδότηση. Το κόστος της εξαγοράς εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα. Ωστόσο, το προνόμιο της φθηνότερης εξαγοράς παραμένει για τους δημοσίους υπαλλήλους που είχαν υποβάλει σχετική αίτηση τα προηγούμενα έτη, καθώς αυτοί έχουν κατοχυρώσει την εξαγορά με κόστος που ίσχυε την χρονιά υποβολής της αίτησης.

Τα πλασματικά έτη είναι ιδιαίτερα χρήσιμα έως απαραίτητα για τους δημοσίους υπαλλήλους που επιθυμούν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης σε ηλικίες από 55 μέχρι και 62 με τις διάφορες διατάξεις περί 35ετίας, 25ετίας και 37ετίας στο Δημόσιο. Επίσης σημαντικό όφελος θα έχουν από την εξαγορά και όσοι συνταξιοδοτούνται με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης, καθώς όσο μεγαλύτερο ασφαλιστικό βίο έχει ο υπάλληλος τόσο μεγαλύτερη αύξηση θα λάβει στην προσδοκώμενη σύνταξή του.

Ιδιωτικός τομέας

Η αναγνώριση πλασματικών ετών χρησιμοποιείται και από τους ιδιωτικούς υπαλλήλους, ιδίως στις περιπτώσεις που ο ασφαλισμένος χρειάζεται να προσθέσει 3-4 πλασματικά έτη, προκειμένου να καλύψει το όριο των 40 ετών ασφάλισης για να συνταξιοδοτηθεί στα 62.

Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή, καθώς οι εν λόγω ασφαλισμένοι που θα υποβάλουν σήμερα αίτηση εξαγοράς πλασματικών ετών θα λάβουν πράξη καταλογισμού οφειλής σε 6 μήνες και το ποσό θα πρέπει να το αποπληρώσουν εφάπαξ ή σε δόσεις.

Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση επισημαίνουν ότι «οι εν λόγω ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα δεν χρειάζεται να σπεύσουν τώρα εξαιτίας της ανησυχίας τους να πληρώσουν ποσά -μεγαλύτερα ή μικρότερα- για να εξαγοράσουν πλασματικά χρόνια 10 χρόνια προτού βγουν στη σύνταξη. Το καλύτερο είναι να υπολογίσουν με προσοχή το τελευταίο έτος πριν από τη συνταξιοδότησή τους πόσα χρόνια έχουν πραγματικά ανάγκη να εξαγοράσουν».

Υπενθυμίζεται ότι ο υπολογισμός των πλασματικών και ο καταλογισμός οφειλής μπορεί να ανατεθεί και σε ιδιώτες, δικηγόρους ή φοροτεχνικούς, οι οποίοι στη συνέχεια θα αμείβονται από τον ΕΦΚΑ.

Έως και 7 έτη τα πλασματικά

Το κόστος της εξαγοράς κυμαίνεται κατά περίπτωση. Στο Δημόσιο μπορούν να εξαγοραστούν 7 πλασματικά έτη από Στρατό, σπουδές, κ.ά., και επιπλέον μέχρι 5 έτη λόγω τέκνων (για 3 παιδιά), ενώ στον ιδιωτικό τομέα συνολικά αναγνωρίζονται μέχρι 7 πλασματικά έτη.

Σύμφωνα με τον δικηγόρο, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης, Διονύση Ρίζο: «Η εξαγορά πλασματικών ετών σε χαμηλό κόστος επηρεάζει τη σύνταξη ανάλογα με τα συνολικά έτη ασφάλισης αλλά και τις αποδοχές του ασφαλισμένου.

Η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και δεν υφίσταται ενιαίος κανόνας. Ο ισχυρισμός που έχει διατυπωθεί ότι δήθεν η εξαγορά πλασματικών ετών με χαμηλό κόστος οδηγεί σε χαμηλή σύνταξη είναι ανεδαφικός και λάθος.

Προσοχή χρειάζεται για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα, αφού η χρήση των πλασματικών πρέπει να συνδυάζει θεμελίωση και προσαύξηση της σύνταξης. Η αναγνώριση δεν μπορεί να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή αν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεμελίωση, τα χρήματα που έχουν καταβληθεί για αναγνώριση πλασματικών χάνονται και δεν επιστρέφονται».

Χαρακτηριστικά παραδείγματα:

1. Δημόσιος υπάλληλος ΠΕ, τρίτεκνος, έχει κάνει αίτηση εξαγοράς 5 πλασματικών ετών το 2016 και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί σήμερα που έχει συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης. Συμφέρει να εξαγοράσει τα 5 πλασματικά έτη ή θα πάρει χαμηλότερη σύνταξη;

Οι συντάξιμες αποδοχές του χωρίς εξαγορές είναι 1.650 ευρώ. Με εξαγορά πέντε ετών με κόστος 109 ευρώ/μήνα οι συντάξιμες αποδοχές του θα είναι όντως χαμηλότερες και συγκεκριμένα 1.419 ευρώ. Ο συντελεστής αναπλήρωσης όμως θα είναι πλέον 50,01%. Έτσι, ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος με την εξαγορά θα λάβει σύνταξη 1.094,03 ευρώ.

Χωρίς εξαγορά θα ελάμβανε 1.001,1 ευρώ. Η διαφορά είναι 94 ευρώ προσαύξηση στη σύνταξη για μια δαπάνη 6.540 ευρώ συνολικά που αποσβένει σε 4 έτη.

2. Ελεύθερος επαγγελματίας ασφαλισμένος στην 4η ασφαλιστική κατηγορία θα υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2022 και σκέφτεται να κατέβει στην 1η ασφαλιστική κατηγορία για την εξαγορά 7 πλασματικών ετών και τη συμπλήρωση των 40 ετών ασφάλισης. Συμφέρει να εξαγοράσει τα πλασματικά έτη στην 4η ασφαλιστική κατηγορία ή αν τα εξαγοράσει στην πρώτη θα πάρει χαμηλότερη σύνταξη;

Οι συντάξιμες αποδοχές του συγκεκριμένου ασφαλισμένου χωρίς εξαγορές είναι 1.240 ευρώ. Με εξαγορά 5 ετών με κόστος 155 ευρώ/μήνα οι συντάξιμες αποδοχές του θα είναι όντως χαμηλότερες και συγκεκριμένα 1.143,1 ευρώ. Ο συντελεστής αναπλήρωσης όμως θα είναι πλέον 50,01%.

Έτσι, ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος με την εξαγορά θα λάβει σύνταξη 955,67 ευρώ με το συνολικό κόστος να είναι 9.300 ευρώ. Με εξαγορά 5 ετών στην 4η ασφαλιστική κατηγορία με κόστος 297 ευρώ/μήνα οι συντάξιμες αποδοχές του θα είναι υψηλότερες και συγκεκριμένα 1.291,4 ευρώ. Ο συντελεστής αναπλήρωσης και σε αυτήν την περίπτωση θα είναι 50,01%. Έτσι, ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος με την εξαγορά στην 4η ασφαλιστική κατηγορία θα λάβει σύνταξη 1.029,64 ευρώ με το συνολικό κόστος να είναι 17.820 ευρώ. Βλέπουμε ότι για 8.500 ευρώ περισσότερα η προσαύξηση στη σύνταξη είναι μόνο 74 ευρώ, με την απόσβεση να γίνεται σε 9+ έτη, κάτι που κάνει πιο συμφέρουσα επιλογή την εξαγορά σε χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία.

Οι ασφαλισμένοι που θα αποφασίσουν να εξαγοράσουν πλασματικά έτη έχουν τις εξής επιλογές για την καταβολή των ποσών:

1. Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Δεν δίνεται έκπτωση για εξαγορά χρόνου, μικρότερου του ενός έτους.

2. Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόση το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.

3. Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, παρακρατείται το 25% αυτής, μέχρι να εξοφληθεί ολοσχερώς το οφειλόμενο ποσό.

Πότε δεν απαιτείται η καταβολή ποσού: η προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας, και των ημερών επιδότησης λόγω ασθένειας ή τακτικής ανεργίας, λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης. Συνεπώς, σε αυτή την περίπτωση δεν απαιτείται η καταβολή οποιουδήποτε ποσού εκ μέρους του ασφαλισμένου.

Το κόστος εξαγοράς

Ήδη από την ψήφιση του ν. 4387/2016 το κόστος εξαγοράς των πλασματικών ετών έχει αυξηθεί και υπολογίζεται για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα στο σύνολο της μηνιαίας εισφοράς για την κύρια σύνταξη, ήτοι την εισφορά εργοδότη και εργαζομένου, στο 20% επί των μεικτών αποδοχών του προηγούμενου μήνα από την υποβολή της αίτησης.

Για τους δημοσίους υπαλλήλους το κόστος εξαγοράς υπολογίζεται αντίστοιχα στο 20% του συνόλου των αποδοχών.

Βέβαια αν οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν υποβάλλει αίτημα τα προηγούμενα έτη τότε το κόστος διαμορφώνεται :

– Για όσους υπέβαλλαν ως την 31/12/2016 στο 6,67% επί των τότε συντάξιμων αποδοχών.

– Για όσους υπέβαλλαν από την 1/1/2017 ως την 31/12/2017 στο 10% επί των τότε συντάξιμων αποδοχών.

– Για όσους υπέβαλλαν από την 1/1/2018 ως την 31/12/2018 στο 13,33% επί των τότε συντάξιμων αποδοχών.

– Για όσους υπέβαλλαν από την 1/1/2019 ως την 31/12/2019 στο 16,67% επί των τότε συντάξιμων αποδοχών.

Για τους ελεύθερους επαγγελματίες το κόστος υπολογίζεται στη μηνιαία εισφορά που καταβάλλουν για τον κλάδο της κύριας σύνταξης.

Υπενθυμίζουμε ότι στην περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης ο ασφαλισμένος δικαιούται έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς (δηλαδή 4% για 2 έτη, 6% για 3 έτη κ.ο.κ.)

Ποιους και πότε συμφέρει η εξαγορά πλασματικών

Η χρήση των πλασματικών ετών συμφέρει τους ασφαλισμένους σε όλους τους φορείς ασφάλισης που πρόκειται να κατοχυρώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα, σύμφωνα με τον κ. Ρίζο. Την εν λόγω επιλογή μπορούν να κάνουν ασφαλισμένοι είτε για να κατοχυρώσουν αναδρομικά με διατάξεις και όρια ηλικίας του 2011 και του 2012 ώστε συμπληρώνοντας τα εν λόγω όρια να αποχωρήσουν νωρίτερα είτε για να συμπληρώσουν την πλήρη 40ετία και με ταυτόχρονη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας να προχωρήσουν σε συνταξιοδότηση.

Πολλοί ασφαλισμένοι αναζητούν απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν την κατοχύρωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος. Το δημοφιλέστερο εργαλείο σε αυτήν την προσπάθεια είναι οι πλασματικοί χρόνοι των νόμων 3863/2010, 3865/2010 και 3996/2011.

Προσοχή χρειάζεται για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα αφού η χρήση των πλασματικών πρέπει να συνδυάζει θεμελίωση ΚΑΙ προσαύξηση της σύνταξης. Η αναγνώριση ΔΕΝ μπορεί να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή αν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεμελίωση, τα χρήματα που έχουν καταβληθεί για αναγνώριση πλασματικών χάνονται και δεν επιστρέφονται.

Η υποβολή αιτημάτων για εξαγορά πλασματικών επομένως συμφέρει:

  • Γονείς ανηλίκων ή τριτέκνους στο Δημόσιο που με τη χρήση αυτών κατοχυρώνουν αναδρομικά το 2010, το 2011 ή το 2012.
  • Μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ που συμπληρώνουν με την εξαγορά 5.500 ημέρες αναδρομικά το 2010 ή το 2011 για την κατοχύρωση του δικαιώματος.
  • Μητέρες ανηλίκων σε ΔΕΚΟ – Τράπεζες που συμπληρώνουν αναδρομικά 25ετία το 2011 ή το 2012.
  • Άνδρες και γυναίκες δημόσιους υπαλλήλους για τη συμπλήρωση 35ετίας ή 36ετίας ή 37ετίας.
  • Ασφαλισμένους σε ΕΤΑΑ (Νομικών – ΤΣΜΕΔΕ – ΤΣΑΥ) ή ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ – ΤΑΕ – ΤΣΑ) για τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης.
  • Ασφαλισμένους όλων των Ταμείων και του ΟΓΑ που συμπληρώνουν 40ετία με την εξαγορά για τα 62.
  • Ασφαλισμένους σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα για την συμπλήρωση των λοιπών προϋποθέσεων.

Για όλες τις παραπάνω κατηγορίες η εξαγορά συμφέρει εφόσον συμπληρώνονται όλες οι προϋποθέσεις ώστε ο ασφαλισμένος να μπορεί είτε να κατοχυρώσει δικαίωμα είτε να συνταξιοδοτηθεί.

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται οι κατηγορίες από τις οποίες μπορούν οι ασφαλισμένοι να αντλήσουν πλασματικό χρόνο:

Κατηγορία Χρόνος Παρατηρήσεις
Στρατιωτική θητεία Όλος ο χρόνος υπηρεσίας – εξαγορά
Γονική άδεια ανατροφής Όλος ο χρόνος άδειας – εξαγορά
Επιδότηση ασθένειας Ως 300 ημέρες χωρίς εξαγορά

μόνο ασφαλισμένοι ιδιωτικού τομέα
Τακτική ανεργία ΟΑΕΔ Ως 300 ημέρες χωρίς εξαγορά

μόνο ασφαλισμένοι ιδιωτικού τομέα
Εκπαιδευτική άδεια άνευ αποδοχών Ως 2 έτη – εξαγορά
Χρόνος σπουδών Πρόγραμμα σπουδών σχολής – εξαγορά
Κενά Διαστήματα Ανεργίας Όλος ο χρόνος – εξαγορά

– μόνο ασφαλισμένοι ιδιωτικού τομέα
Χρόνος κύησης και Λοχείας Όλος ο χρόνος Χωρίς εξαγορά
Χρόνος Απεργίας Όλος ο χρόνος – εξαγορά
Πλασματικός χρόνος τέκνων Μέχρι 5 έτη

(1ο παιδί 1

2ο παιδί 2

3ο παιδί 2)

 εξαγορά
Χρόνος μαθητείας (Stage) Μέχρι 2 έτη – Εξαγορά
Χρόνος έναρξης πριν την εγγραφή στον ΟΑΕΕ Μέχρι 5 έτη – Εξαγορά

Διαβάστε επίσης:

Με αμείωτη ένταση η έκδοση εκκρεμών συντάξεων και τον Ιούλιο