Με τέσσερις τρόπους περιορίζονται τα χρήματα που καταλήγουν στους συνταξιούχους και εισφέρουν στον κρατικό μηχανισμό εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης «Ήλιος» του υπουργείου Εργασίας, στο σύνολο των συνταξιούχων της χώρας, οι συντάξεις γήρατος μόλις και μετά βίας υπερβαίνουν τα 820 ευρώ μεικτά.
Οι έξι στις δέκα συντάξεις γήρατος είναι κάτω από 1.000 ευρώ μεικτές αποδοχές, με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία των συνταξιούχων περίπου 2.495.464 να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
Οι τέσσερις κρατήσεις που επιβάλλονται στις συντάξεις είναι οι εξής: κράτηση για υγειονομική περίθαλψη, φόρος μισθωτών υπηρεσιών, εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ) και προσωπική διαφορά (για παλιούς συνταξιούχους πριν από το 2016).
Έως το τέλος του έτους η κυβέρνηση αναμένεται να νομοθετήσει για την αλλαγή της κλίμακας της εισφοράς αλληλεγγύης των συνταξιούχων, ενώ η προσωπική διαφορά για 400.000 συνταξιούχους σταδιακά μειώνεται με την ετήσια αύξηση των συντάξεων.
Το εισόδημα των συνταξιούχων συνεχώς βαίνει μειούμενο λόγω της ακρίβειας, των φόρων και των κρατήσεων που επιβάλλονται. Είναι χαρακτηριστικό ότι μια μεικτή σύνταξη των 2.000 ευρώ έχει συνολικές κρατήσεις της τάξης του 22%.
Εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ): Διπλό φόρο πληρώνουν 400.000 συνταξιούχοι μέσω της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ). Οι συνταξιούχοι με συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ υπόκεινται στην περίφημη Εισφορά Αλληλεγγύης, η οποία είναι κλιμακωτή (από 3% έως 14%) και επιβάλλεται σε όλο το ποσό, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το αφορολόγητο όριο των 720 ευρώ.
Η μείωση της ΕΑΣ είναι επιβεβλημένη, καθώς ο μηχανισμός με τον οποίο υπολογίζεται καταλήγει όχι μόνον στο να περιορίζει ή και να μηδενίζει τις αυξήσεις στις συντάξεις (εν προκειμένω το 3% της αύξησης για το 2024 να γίνεται 0%), αλλά προκαλεί ακόμη και πραγματική μείωση της σύνταξης, σε σημείο που οι συνταξιούχοι να παίρνουν λιγότερα από αυτά που έπαιρναν πριν την αύξηση!
Η ενδεχομένη κατάργηση της κράτησης από τις επικουρικές συντάξεις θα οδηγήσει σε αύξηση από 10 έως και 71 ευρώ το μήνα ή από 120 ευρώ έως 852 ευρώ το χρόνο για περίπου 400.000 παλαιούς, αλλά και νέους συνταξιούχους (μετά την 1/1/2015) που λαμβάνουν αρχική μεικτή επικουρική σύνταξη άνω των 300 ευρώ, όπου επιβάλλονται οι κρατήσεις ΕΑΣ με ποσοστά από 3% ως 10%.
Εισφορά για υγειονομική περίθαλψη: Επί του αρχικού μεικτού ποσού κάθε σύνταξης εφαρμόζεται κράτηση 6% για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Φόρος μισθωτών υπηρεσιών: Μετά την αφαίρεση των παραπάνω κρατήσεων, το τελικό ποσό σε 12μηνη βάση αποτελεί το φορολογητέο εισόδημα του συνταξιούχου, και σε αυτό εφαρμόζεται η φορολογία εισοδήματος σύμφωνα με όσα ισχύουν κατά καιρούς. Δηλαδή, κλιμακωτή προοδευτική φορολόγηση με την αναλογούσα έκπτωση φόρου, ώστε να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα.
Προσωπική διαφορά: Η προσωπική διαφορά δεν επιτρέπει σε 770.000 παλαιούς συνταξιούχους (πριν από το 2016) να καρπωθούν μελλοντικές αυξήσεις μέχρι να μηδενίσουν την προσωπική διαφορά τους, η οποία λειτουργεί περισσότερο ως κόφτης . Σήμερα, σχεδόν ένας στους τρεις συνταξιούχους του ΕΦΚΑ εξακολουθεί να έχει προσωπική διαφορά, καθώς οι αυξήσεις που δόθηκαν το 2023 και το 2024 κατάφεραν να μειώσουν, αλλά όχι να μηδενίσουν, τον αριθμό των κύριων συντάξεων που παραμένουν παγωμένες. Έτσι, χιλιάδες παλαιοί συνταξιούχοι δεν θα καταφέρουν εν ζωή να γευτούν μια έστω και μικρή αύξηση στη σύνταξή τους λόγω της προσωπικής διαφοράς, που επιβλήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ με τον νόμο Κατρούγκαλου.
Ωστόσο, σταδιακά και σε βάθος χρόνου, η προσωπική διαφορά εκτιμάται ότι θα μειωθεί για έναν μεγάλο αριθμό συνταξιούχων. Αυτό συμβαίνει γιατί οι αυξήσεις του 2023 και 2024, κατά 7,75% και 3% αντίστοιχα, έχουν περιορίσει τον αριθμό των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά σε 770.000.
Ο αριθμός των συντάξεων με προσωπική διαφορά μειώθηκε μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2024 από περίπου 1.230.000 σε 770.000.
Πρόκειται για τους συνταξιούχους αυτούς που, μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (Ν.4387 2016) και τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους, απέκτησαν προσωπική διαφορά, ώστε να μην υποστούν απότομη μείωση του βιοτικού τους επιπέδου.
Διαβάστε επίσης:
Συντάξεις Σεπτεμβρίου: Πότε καταβάλλονται επικουρικές και κύριες
Ασφαλιστικό: Το φθινόπωρο οι αλλαγές, με επτά παρεμβάσεις
Επιταγή ακριβείας για πάνω από 1 εκατ. δικαιούχους – Ποιες ομάδες θα λάβουν οικονομική ενίσχυση