Την Παρασκευή το ελληνικό δεκαετές ομόλογο έκλεισε την εβδομάδα με απόδοση 4,1% και spread στις 183 μονάδες με τα αντίστοιχα μεγέθη στην Ιταλία, που αναμένει στις 14 Μαΐου μια δύσκολη έκθεση από τη Moody’s, στο 4,2% και στις σχεδόν 190 μονάδες αντίστοιχα.

Η σύγκριση Ελλάδας – Ιταλίας δείχνει σταθερά τον τελευταίο καιρό πως η Ελλάδα δεν είναι πλέον για τις αγορές το μαύρο πρόβατο που όλοι αγαπούσαν να φοβούνται.

Ούσα εκτός επενδυτικής βαθμίδας η χώρα καταφέρνει να διατηρεί το κόστος δανεισμού του σε χαμηλά επίπεδα, τηρουμένων των αναλογιών, και εμφανίζει μια καλύτερη εικόνα ως εκδότης σε σχέση με την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, που αντιμετωπίζει ουσιαστικά δημοσιονομικά προβλήματα και είναι το μέγεθος της

κυρίως που εκτιμάται πως έχει αποτρέψει την απώλεια της επενδυτικής βαθμίδας.

Με απλά λόγια είναι πολύ μεγάλη για να της επιτραπεί να καταρρεύσει. Από τη δική της πλευρά η Ελλάδα το 2021 κατάφερε να εκδώσει 30ετές ομόλογο, σε μια έκδοση που καλύφθηκε 8 – 9 φορές αποδεικνύοντας πως επί εδάφους των αγορών, οδηγώντας προ ημερών τον επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ να πει πως με όρους αγοράς η χώρα έχει ήδη την επενδυτική βαθμίδα.

Φέτος δε η χώρα έχει ήδη καλύψει σχεδόν το σύνολο του δανειακού της προγράμματος, πριν τις εκλογές, υλοποιώντας την έκδοση του 5ετούς ομολόγου λίγες ημέρες μετά το ξέσπασμα της τραπεζικής κρίσης στις ΗΠΑ σε ένα παράθυρο που της επέτρεψε να είναι απολύτως επιτυχημένη εξασφαλίζοντας στο Δημόσιο τα έσοδα που επιδίωκε με λογικούς όρους και υψηλή ζήτηση.

 Σε αυτό παίζει ρόλο η  εμπειρία των αρμοδίων στελεχών για την επιλογή της έκδοσης και του timing (που δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση) αξιοποιώντας την επενδυτική τάση της στιγμής. Υπάρχει όμως και ένας παράγοντας που δεν πρέπει να υποτιμάται.

Η Ελλάδα στέλνει σταθερά στις αγορές θετικά μηνύματα. Στη δική τους γλώσσα δεν αιφνιδιάζει, πια, αρνητικά αλλά θετικά. Με ένα υψηλό ταμειακό απόθεμα, πάνω από 38 δις. ευρώ, πέρσι κατάφερε εν τέλει να παρουσιάσει έστω και μικρό πρωτογενές πλεόνασμα, ένα χρόνο νωρίτερα από ότι είχε προγραμματιστεί ενώ και φέτος οδεύει, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου σε ένα βελτιωμένο δημοσιονομικό αποτέλεσμα έναντι του στόχου για 0,7%.

Την ίδια στιγμή αναμένεται να πετύχει υψηλότερη ανάπτυξη σε σχέση με το αρχικό 1,8%, από 2% και άνω ενώ παράλληλα ο τραπεζικός τομέας παρουσιάζει σταθερά, βελτίωση και υπάρχει μια σαφής δέσμευση υπέρ της προώθησης και συνέχισης των μεταρρυθμίσεων.

Τα χαμένα ραντεβού και τα κλειδιά του φθινοπώρου

Όλα αυτά τα στοιχεία υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε τουλάχιστον φέτος να έχουν «ξεκλειδώσει» την επενδυτική βαθμίδα. Δεν είναι τυχαία η έντονη φημολογία που συνόδευσε την έκθεση αξιολόγησης της S&P στις 21 Απριλίου για ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας προεκλογικά, η οποία τελικά βελτίωσε μόνο την προοπτική της αξιολόγησης φέρνοντας ωστόσο την επενδυτική βαθμίδα κυριολεκτικά προ των πυλών.

Εάν δεν ήταν στη μέση ο παράγοντας εκλογές και η αβεβαιότητα που συνοδεύει την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση ως προς τη δυναμική του συστήματος να οδηγήσει άμεσα σε μια λειτουργική κυβέρνηση φιλική προς τις μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη, οι περισσότεροι αναλυτές και οικονομολόγοι θεωρούν πως την επενδυτική βαθμίδα την είχαμε στο τσεπάκι.

Αντίστοιχα η πολιτική αβεβαιότητα ίσως μας στοιχίσει νέα αναμονή για την επενδυτική βαθμίδα και στις 9 Ιουνίου που «μιλά» η Fitch, όπως ανέφερε σε πρόσφατη της έκθεση και η Societe Generale. Όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν πως το στοίχημα της επενδυτικής βαθμίδας μεταφέρεται το φθινόπωρο με πρώτο σταθμό τον Σεπτέμβριο και τη νέα αξιολόγηση από τη DBRS στις 8/9 η οποία επίσης μας κρατά μία μόλις βαθμίδα από την επενδυτική. Θα έχει προηγηθεί η αξιολόγηση από τη Scope Ratings στις 4 Αυγούστου που θα είναι και η πρώτη μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης κάλπης, ενώ στις 15 Σεπτεμβρίου αναμένεται η Moody’s που λογικά θα…. δεήσει να βελτιώσει την αξιολόγηση της καθώς είναι ο μόνος οίκος που μας κρατά καθηλωμένους 3 ολόκληρες βαθμίδες από την επενδυτική.

Η επόμενη σημαντική ημερομηνία είναι η 20η Οκτωβρίου οπότε αναμένεται νέα έκθεση αξιολόγησης από την S&P που θα έχει πια στα χέρια της και το προσχέδιο του πρώτου κρατικού προϋπολογισμού της νέας κυβέρνησης με ένα σαφές δείγμα των στόχων που τίθενται και της δημοσιονομικής πολιτικής.

Ο κύκλος των φετινών αξιολογήσεων θα κλείσει με τη Fitch τη 1η Δεκεμβρίου, που επίσης λογικά θα μπορούσε να σημάνει αρκετά για τον πολυπόθητο στόχο της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, ει δυνατόν όχι μόνο από έναν οίκο εντός της φετινής χρονιάς.

Η ανάκτηση της βαθμίδας βέβαια είναι ένα μεγάλο βήμα. Το επόμενο είναι η εδραίωση και η διατήρηση της. Και εκεί ο δρόμος είναι μεγάλος εάν αναλογιστεί κανείς πως το spread της Πορτογαλίας με το γερμανικό Bund είναι στις 85 μονάδες πόσο δε της Ιρλανδίας στις 47 όταν το δικό μας είναι στις 180 μονάδες.