Νόμιμος ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός απαιτήσεων μεταξύ οφειλετών του νόμου Κατσέλη και του Δημοσίου

Επιτρέπεται ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός απαιτήσεων οφειλέτη του νόμου Κατσέλη από το Δημόσιο με απαιτήσεις του Δημοσίου εναντίον του σύμφωνα με γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Με την υπ’ αριθμ. 229/2017 γνωμοδότησή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Β’) απάντησε σε ερωτήματα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων σχετικά με το επιτρεπτό ή μη αυτεπάγγελτου συμψηφισμού απαιτήσεων οφειλέτη του Δημοσίου, με απαιτήσεις του Δημοσίου εναντίον του, ύστερα από την έκδοση προσωρινής διαταγής, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 3869/2010.

Όπως σημειώνει ο νομικός συνεργάτης του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθήνας Στάθης Σταματελόπουλος, στην ηλεκτρονική σελίδα του επιμελητηρίου, είναι επιτρεπτός ο εν λόγω συμψηφισμός, εφόσον οι ουσιαστικές προϋποθέσεις του συνέτρεξαν πριν από την υποβολή της αίτησης του οφειλέτη για την υπαγωγή του, στις διατάξεις του Ν.3869/2010.

Ειδικότερα και σύμφωνα με την γνωμοδότηση, στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει την ρύθμιση των χρεών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων (νόμος Κατσέλη, Ν.3869/2010) δεν υπάρχει διάταξη απαγορευτική της διενέργειας συμψηφισμού απαιτήσεων των μερών, ενώ παράλληλα ο συμψηφισμός δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των καταδιωκτικών μέτρων και δη των πράξεων της αναγκαστικής εκτέλεσης. Επομένως, εφόσον στην εκδοθείσα προσωρινή διαταγή δεν περιελήφθη ρητώς διάταξη, που να αποκλείει την διενέργεια συμψηφισμού των απαιτήσεων του οφειλέτη και των δανειστών του δεν τίθεται ζήτημα απαγόρευσης της διενέργειας του συμψηφισμού, η οποία έτι περαιτέρω κρίθηκε ότι δεν καταλαμβάνεται ούτε και από την περιεχόμενη στην προσωρινή διαταγή γενική ρήτρα περί διατήρησης της πραγματικής και νομικής κατάστασης της περιουσίας του οφειλέτη.

Προς επίρρωση της σχετικής κρίσης του το Β΄. Τμήμα του ΝΣΚ διέλαβε στην αιτιολογία του και το γεγονός ότι, κατά το άρθρο 16 του Ν.3869/2010, για την ρύθμιση ή την απαλλαγή χρεών φυσικών προσώπων προφανώς κατ’ αναλογία και όπου αυτό επιβάλλεται και οι διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα (Ν. 3588/2007), στο άρθρο 36 του οποίου ρητά ορίζεται ότι, η κήρυξη της πτώχευσης δεν θίγει το δικαίωμα του πιστωτή να προτείνει σε συμψηφισμό ανταπαίτηση του, προς αντίστοιχη απαίτηση του οφειλέτη, εφόσον οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού συνέτρεξαν πριν την κήρυξη της πτώχευσης. Με βάση αυτά τα δεδομένα, η πλειοψηφία των μελών του τμήματος έκρινε ότι και στην περίπτωση των υπαγομένων στο θεσμικό πλαίσιο του Ν.3869/2010 χρεών, που αποτελεί συλλογική διαδικασία ικανοποίησης των πιστωτών προσομοιάζουσα με αυτήν την πτώχευσης είναι επιτρεπτός ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός, κατά το άρθρο 83 του ΚΕΔΕ ( ΝΔ 356/1974) και μέχρι το ύψος που αντίθετες απαιτήσεις καλύπτονται, εφόσον οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού συνέτρεξαν πριν την υποβολή της αίτησης του οφειλέτη για την υπαγωγή του στις ρυθμίσεις του Ν.3869/2010.

Με την γνωμοδότηση καθίσταται πλέον δυνατός για τους οφειλέτες του Δημοσίου – εφόσον βέβαια αυτοί διαλάβουν και σχετικό αίτημα τους στην αίτηση που θα ασκήσουν ενώπιον του Ειρηνοδικείου, για την υπαγωγή τους στις ρυθμίσεις του Ν.3869/2010 και ειδικότερα εξειδικεύοντας το σχετικό αίτημα τους για την χορήγηση προσωρινής διαταγής στα πλαίσια του προδικαστικού συμβιβασμού -, ακόμα και ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός τυχόν ανταπαίτησης, που διατηρούν σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου (ΑΑΔΕ, ΚΕΑΟ κ.α.) με βεβαιωμένα χρέη τους, προς το Δημόσιο.