Την καταβολή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων, από τα επιδόματα τέκνων, το επίδομα γέννησης, έως τα επιδόματα ανεργίας, μέσω προπληρωμένων καρτών προωθεί η κυβέρνηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι συζητήσεις μεταξύ των επικεφαλής των υπουργείων Οικονομικών, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και των τεσσάρων συστημικών τραπεζών βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο, με την κυβέρνηση να στοχεύει έως το φθινόπωρο να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την ανάληψη του έργου και σταδιακά μια σειρά επιδομάτων να καταβάλλεται μόνο μέσω προπληρωμένης κάρτας κι όχι με την κατάθεση μετρητών σε λογαριασμό.

Οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν διαπιστώσει έλλειψη διαφάνειας στο σημερινό μοντέλο πληρωμής των κοινωνικών επιδομάτων, η οποία διευκολύνει τις αδήλωτες και σκιώδεις συναλλαγές, όπως χρήση ροζ τηλεφωνικών γραμμών και διαδικτυακό τζόγο. Με τη μεταρρύθμιση που θα γίνει, σημειώνεται, θα βελτιωθεί η διαφάνεια των συναλλαγών που γίνονται από δικαιούχους επιδομάτων και θα δοθούν πρόσθετα πλεονεκτήματα στους χρήστες των προπληρωμένων καρτών.

Η  εφαρμογή του νέου συστήματος απαιτεί τη συνεργασιά με τα τραπεζικά ιδρύματα, που θα πρέπει να αναλάβουν  τις προδιαγραφές των νέων καρτών, την έκδοση και διανομή τους. Εκτιμάται ότι οι τράπεζες θα πρέπει να λάβουν ένα ποσό της τάξεως των 10 εκατ. ευρώ για αυτή τη συνεργασία κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής της μεταρρύθμισης.

Μια σημαντική αλλαγή που θα φέρουν οι προπληρωμένες κάρτες θα είναι ότι οι περισσότερες συναλλαγές θα γίνονται σε POS ή με χρήση άλλων ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής, ενώ θα επιβληθεί όριο στα μετρητά που θα μπορούν να αποσύρουν οι δικαιούχοι χρησιμοποιώντας τις προπληρωμένες κάρτες. Μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών και του περιορισμού της χρήσης μετρητών θα υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με τον τρόπο χρήσης των επιδομάτων από τους δικαιούχους.

Η αλλαγή αυτή αποτελεί προαπαιτούμενο για την αποδέσμευση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους. Όπως προκύπτει από το σχετικό έγγραφο δεσμεύσεων, το οποίο έχει ενσωματωθεί στο εγκεκριμένο από την Ε.Ε. πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, «η πλειονόητα των κοινωνικών επιδομάτων θα πρέπει να πληρώνονται μέσω προπληρωμένων καρτών».

Όπως αναφέρεται, το ελληνικό κράτος δαπανά περίπου 3% του ΑΕΠ σε κοινωνικά επιδόματα και επιδόματα ανεργίας και η συντριπτική πλειονότητά τους πληρώνονται με τη μορφή της κατάθεσης σε λογαριασμό. Η Ελλάδα, τονίζεται, έχει πολύ μεγάλο κενό στις εισπράξεις του ΦΠΑ, γύρω στο 30% και για να καταπολεμηθεί καλύτερα η φοροδιαφυγή θα πρέπει να αρχίσουν να πληρώνονται τα περισσότερα επιδόματα μέσω προπληρωμένων καρτών. Σύσταση για την διεύρυνση της χρήσης της προπληρωμένης τραπεζικής κάρτας και σε άλλα προνοιακά επιδόματα συμπεριλαμβάνονταν και στην έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη.

Τι αλλάζει

Ειδικότερα, αναφέρεται ότι η πληρωμή της πλειονότητας των επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) θα γίνεται με προπληρωμένες κάρτες, ενώ σήμερα μόνο το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (πρώην ΚΕΑ) πληρώνονται από τον ΟΠΕΚΑ μέσω κάρτας και ο δικαιούχος μπορεί να κάνει ανάληψη μετρητών μόνο για το μισό ποσό. Όλα τα υπόλοιπα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ και τα επιδόματα ανεργίας της ΔΥΠΑ πληρώνονται μέσω κατάθεσης σε λογαριασμό του δικαιούχου. Οι αλλαγές που θα γίνουν έχουν ως εξής:

  • Θα καθιερωθούν προπληρωμένες κάρτες και για τα άλλα σημαντικά προνοιακά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, όπως το επίδομα τέκνου και το επίδομα για τη γέννηση,
  • Θα πληρώνονται με κάρτες τα βασικά επιδόματα ανεργίας της ΔΥΠΑ,
  • Θα καθιερωθούν όρια ανάληψης μετρητών για τις προπληρωμένες κάρτες και το ποσό που θα μένει πέραν του ορίου θα μπορεί να δαπανάται μόνο με ηλεκτρονικές πληρωμές, δηλαδή με αγορές μέσω POS, αγορές μέσω e-banking κ.α.
  • Θα δοθούν κίνητρα για τη χρήση των προπληρωμένων καρτών για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες (όπως οι δαπάνες για τα παιδιά ή για τον τοκετό) και θα απαγορευθούν άλλες δαπάνες, όπως για τζόγο. Με αυτό τον τρόπο η προπληρωμένη κάρτα δεν θα επιτρέπει την συναλλαγή σε περίπτωση που ο δικαιούχος επιχειρεί να κάνει μία απαγορευμένη δαπάνη.

Ποια επιδόματα θα ενταχθούν σε προπληρωμένη κάρτα

Επιδόματα ΟΠΕΚΑ

-Επίδομα Γέννησης: Επικρατέστερο επίδομα για να μπει στην νέα λειτουργία – δηλαδή την πληρωμή μέσω προπληρωμένης κάρτας – είναι το επίδομα γέννας των 2.000 ευρώ που τέθηκε σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου του 2020.

Με την κάρτα αυτή οι δικαιούχες μητέρες θα μπορούν να αγοράζουν οποιοδήποτε προϊόν τους χρειάζεται από οποιοδήποτε κατάστημα της χώρας με βρεφικά ή παιδικά είδη, αλλά δεν θα μπορούν να κάνουν ανάληψη ούτε ενός σεντ από αυτό, καθώς δεν θα αντιστοιχεί σε κάποιο τραπεζικό λογαριασμό τους.

Αντίθετα, με βάση το υφιστάμενο σύστημα, το ποσό των 2.000 ευρώ κατατίθεται σε έναν τραπεζικό λογαριασμό της μητέρας και αυτή μπορεί να κάνει άμεση ανάληψη ακόμα και όλου του ποσού μέσω του ΑΤΜ ή τραπεζικού υποκαταστήματος.

– Επίδομα Παιδιού (Α21): Χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια από το πρώτο παιδί και το συνολικό ποσό καθορίζεται από τον αριθμό των εξαρτώμενων παιδιών και την κατηγορία του οικογενειακού εισοδήματος. Το ποσό του επιδόματος ανέρχεται σε 70 ή 42 ή 28 ευρώ για κάθε παιδί για το πρώτο και δεύτερο παιδί ανά μήνα, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος και σε 140 ή 84 ή 56 από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί, ανά μήνα.

– Προνοιακά αναπηρικά – διατροφικά επιδόματα: Καταβάλλονται 10 προνοιακά αναπηρικά επιδόματα σε περίπου 163.000 δικαιούχους, μεταξύ άλλων επίδομα κίνησης, οικονομική ενίσχυση ατόμων με βαριά αναπηρία ή με βαριά νοητική υστέρηση ή κωφών και βαρήκοων ατόμων ή με αναπηρία όρασης κ.α.

-Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων: Χορηγείται σε όσους δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τον απαραίτητο για την συνταξιοδότηση ασφαλιστικό χρόνο και ανέρχεται σε 360 ευρώ.

-Αγροτική εστία: Πρόγραμμα παροχής χρηματικών βοηθημάτων σε τρίτεκνες και πολύτεκνες αγρότισσες μητέρες συνταξιούχους ή ασφαλισμένες του e-ΕΦΚΑ (ΟΓΑ). Το πρόγραμμα αφορά στην καταβολή χρηματικού βοηθήματος ύψους 700 ευρώ σε 4.000 τρίτεκνες μητέρες και 1.000 ευρώ σε 1.000 πολύτεκνες μητέρες.

-Επίδομα αναδοχής: Για κάθε παιδί που τοποθετείται σε αναδοχή χορηγείται στους ανάδοχους γονείς ή στο ίδιο μετά την ενηλικίωσή του, οικονομική ενίσχυση, για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών διαβίωσης του αναδεχόμενου ατόμου. Το ποσό που καταβάλλεται ξεκινάει από 325 ευρώ και κλιμακώνεται στα 375 ευρώ και πάνω για παιδιά με παθήσεις.

-Ενίσχυση σε Οικογένειες Ορεινών και Μειονεκτικών Περιοχών: Το ποσό ξεκινάει από 300 έως 600 ευρώ με τη χρήση εισοδηματικών κριτηρίων.

-Επίδομα Στέγασης: Χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια και είναι 70 ευρώ το μήνα για τον δικαιούχο και προσαυξάνεται κατά 35 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος.

 -Επίδομα Στεγαστικής Συνδρομής για τους ανασφάλιστους υπερήλικες: Χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια και αφορά μόνο υπερήλικες άνω των 67 ετών, οι οποίοι είναι ανασφάλιστοι και μισθώνουν κύρια κατοικία.

Επιδόματα ΔΥΠΑ

-Επίδομα ανεργίας: Διαμορφώνεται από 219 ευρώ έως 438 ευρώ το μήνα για έως ένα έτος, ανάλογα με το χρονικό διάστημα ασφάλισης του ανέργου και των αποδοχών του. Με την καταβολή Δώρου Χριστουγέννων και Πάσχα.

-Ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη της τακτικής ανεργίας

-Ειδικό βοήθημα μετά από τρίμηνη παραμονή στο μητρώο ανέργων

-Επίδομα επίσχεσης

-Ειδικό βοήθημα σε αποφυλακισθέντες

-Ειδικό εποχικό βοήθημα

-Βοήθημα μακροχρονίως ανέργων ύψους 200 ευρώ για έως 12 μήνες

-Επίδομα αφερεγγυότητας εργοδότη

-Επίδομα διαθεσιμότητας