Το τρίτο μέρος μιας εφ΄ όλης της ύλης μεγάλη δημοσκοπική έρευνα στην οποία καταγράφονται οι απόψεις των Ελλήνων για ζητήματα που αφορούν την οικονομία, τη δημόσια διοίκηση, το σύστημα υγείας, τα εργασιακά και την καθημερινότητα, δημοσιεύει η διαΝΕΟσις.

Ποιες είναι οι κυρίαρχες ιδεολογίες στην Ελλάδα σήμερα; Τι σκέφτονται οι πολίτες για την αξιολόγηση και την ανταγωνιστικότητα; Πώς βλέπουν το σύστημα υγείας; Πόσο συχνά κάνουν τσεκ απ; Πώς πιστεύουν ότι θα επηρεάσουν την εκπαίδευση τα μη κρατικά πανεπιστήμια; Πόσοι πιστεύουν ότι δεν θα πάρουν σύνταξη; Σε ποιους θα εμπιστεύονταν τα κλειδιά του σπιτιού τους; Πώς σκέφτονται το μέλλον σε σχέση με το παρόν; Γιατί μπορεί να μην πάνε φέτος διακοπές;, είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που απαντούν οι πολίτες της Ελλάδας.

1

To τρίτο μέρος του έκτου κύματος της μεγάλης δημοσκοπικής έρευνας της διαΝΕΟσις, αφενός ζητάει από τους πολίτες να αυτοτοποθετηθούν ιδεολογικά και να περιγράψουν τις γενικότερες αξίες τους.

Όμως δεν περιορίζεται εκεί.

Περιλαμβάνει και τις απόψεις των πολιτών για κρίσιμες όψεις της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής στη χώρα: για την υγεία, την εκπαίδευση, την εργασία και τη σύνταξη.

Τέλος, εστιάζει σε βαθύτερες ανθρώπινες στάσεις σχετικά με την εμπιστοσύνη στους άλλους, τον σχεδιασμό του μέλλοντος, το ρίσκο αλλά και το πώς αυτές οι αντιλήψεις “μεταφράζονται” σε συμπεριφορές και σε συνήθειες της καθημερινότητας.

Όπως και τα προηγούμενα δύο μέρη της έρευνας, τα οποία δημοσιεύτηκαν πρόσφατα, έτσι και αυτό περιλαμβάνει αρκετές κοινές ερωτήσεις με προηγούμενα κύματα της έρευνας και, επομένως, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει το πώς ο πληθυσμός αλλάζει (ή δεν αλλάζει) απόψεις μέσα στα χρόνια.

Σύμφωνα με την διαΝΕΟσις, οι παρατηρήσεις αυτού του είδους παρουσιάζουν πάντοτε ενδιαφέρον.

Πότε θα βγω στη σύνταξη;

Στο πρώτο μέρος αυτού του φετινού κύματος του “Τι πιστεύουν οι Έλληνες” φάνηκε η μεγάλη σημασία που δίνουν οι πολίτες στο δημογραφικό πρόβλημα, το οποίο συγκεντρώνει τις δεύτερες περισσότερες αναφορές ως απειλή για το μέλλον της χώρας.

Η πολιτική μιας χώρας για τις συντάξεις αποτελεί, ασφαλώς, μια πολύ σημαντική πτυχή της διαχείρισης του δημογραφικού προβλήματος.

Όσο ο πληθυσμός γερνάει, τα αναδιανεμητικά ασφαλιστικά συστήματα, όπως το ελληνικό, χρειάζονται επιπλέον πόρους για να παρέχουν συντάξεις σε πληθυσμούς που ζουν πολύ περισσότερα χρόνια από ό,τι στο παρελθόν.

Από την άλλη πλευρά, οι ολοένα λιγότεροι άνθρωποι σε εργάσιμη ηλικία καλούνται να πληρώσουν, με τις εισφορές τους, αυτές τις συντάξεις.

Τι πιστεύει ο ελληνικός πληθυσμός για τη συντάξιμη ηλικία; 9 στους 10 ερωτώμενους απαντούν ότι η ηλικία στην οποία κάποιος θα πρέπει να βγει στη σύνταξη θα πρέπει να είναι κάτω από 65, χαμηλότερα δηλαδή από το όριο των 67 ετών που ισχύει σήμερα.

Αυτή η πολύ μεγάλη πλειοψηφία μοιράζεται σε εκείνους που δηλώνουν υπέρ της σύνταξης πριν από τα 60 (45,4%) και στους “πιο ρεαλιστές”, δηλαδή εκείνους που τοποθετούν το όριο μεταξύ 61 και 65 ετών (46,1%).

Ωστόσο, όταν οι ερωτήσεις αφήνουν το πεδίο του ιδανικού σεναρίου και αγγίζουν τις προσδοκίες των ερωτώμενων για τη δική τους ζωή, οι απαντήσεις είναι αρκετά απαισιόδοξες: μόνο 1 στους 2 θεωρεί ότι θα πάρει κάποτε σύνταξη.

Από την άλλη πλευρά, 1 στους 4 δηλώνει ότι δεν είναι βέβαιος, ενώ 1 στους 5 δηλώνει, χωρίς περιστροφές, ότι δεν πιστεύει ότι θα πάρει σύνταξη. Διαφαίνεται επίσης ότι οι νεότερες εργάσιμες ηλικίες είναι πολύ πιο απαισιόδοξες.

Στις ηλικίες 25-39, το ποσοστό όσων δηλώνουν απερίφραστα ότι δεν θα πάρουν σύνταξη είναι αυξημένο κατά 16 μονάδες σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Στροφή στα τεχνικά επαγγέλματα

Το φετινό κύμα της έρευνας εισήγαγε, επιπλέον, κάποιες ερωτήσεις οι οποίες σχετίζονται με τα τεχνικά επαγγέλματα και κατ’ επέκταση με την τεχνική εκπαίδευση.

Με αυτό τον τρόπο η έρευνα επιχειρεί να ανιχνεύσει στερεότυπα και προκαταλήψεις που αφορούν ένα αρκετά παραμελημένο είδος εκπαίδευσης στη χώρα μας. Φαίνεται ωστόσο ότι η κοινή γνώμη έχει ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό τα αντίστοιχα στερεότυπα ή τουλάχιστον αυτό δηλώνει.

Για παράδειγμα, είναι μια ξεκάθαρη μειοψηφία (32,3%) όσοι συμφωνούν ότι τα τεχνικά επαγγέλματα δε βελτιώνουν την κοινωνική θέση, όπως ένα πτυχίο.

Ένα αντίστοιχο μειοψηφικό ποσοστό (31,8%) θεωρεί ότι τα τεχνικά επαγγέλματα είναι ένα “αναγκαίο κακό” για τους νέους που απέτυχαν στις πανελλαδικές.

Αντίθετα, μια πολύ μεγάλη πλειοψηφία συμφωνούν ότι τα τεχνικά επαγγέλματα “είναι μια καλή επαγγελματική λύση για δουλειές που ζητάει η αγορά” (93,2%).

Πέρα από τα τεχνικά επαγγέλματα, η έρευνα επεκτείνεται και σε άλλες αντιλήψεις, οι οποίες αφορούν την εργασία. Επαναλαμβάνει π.χ. μια ερώτηση που σχετίζεται με το brain drain: ρωτάει τους συμμετέχοντες, για δεύτερη φορά μετά το κύμα του 2022, αν θα μετανάστευαν στο εξωτερικό υπό συγκεκριμένες συνθήκες.

Φαίνεται ότι το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι θα μετανάστευαν στο εξωτερικό, αν έβρισκαν μια καλύτερη δουλειά, παραμένει στην ίδια τάξη μεγέθους σε σχέση με δύο χρόνια πριν: 57,9% τότε, 60,7% φέτος.

Ωστόσο, μια ενδιαφέρουσα διαχρονική εξέλιξη αφορά το ποσοστό εκείνων που προτιμούν μία δουλειά με σταθερότητα αλλά με μέτριες αποδοχές και προοπτικές εξέλιξης, από μία χωρίς εργασιακή ασφάλεια.

Αυξήθηκαν όσοι παίρνουν… ρίσκα

Το ποσοστό όσων προτιμούν τη σταθερότητα παραμένει μεν πλειοψηφικό, αλλά μειώνονται σταθερά και σταδιακά τα τελευταία 9 χρόνια: από 64,2% το 2015 σε 53,2% το 2024.

Αντίθετα, φαίνεται ότι εκείνοι που δηλώνουν διατεθειμένοι να πάρουν κάποιο ρίσκο όσον αφορά την εργασία τους αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία 9 χρόνια: από 34,5% το 2015 σε 44,3%.

‘Οσον αφορά την φορολογία και το κράτος πρόνοιας, οι απαντήσεις είναι μοιρασμένες και επικρατεί οριακά η προτίμηση για χαμηλή φορολογία “έστω και αν υπάρχει λιγότερη κρατική μέριμνα” (45,6%), έναντι της υψηλής φορολογίας που συνοδεύεται από “κράτος πρόνοιας για όλους” (42,6%).

To 2022, αν και η σειρά των επιλογών ήταν η ίδια, η διαφορά μεταξύ των δύο απαντήσεων ήταν πολύ μεγαλύτερη (54,4%, έναντι 31,5%).

“Συνολικά, η επίδραση της πανδημίας, αλλά και της αβεβαιότητας που προκαλούν οι πολλαπλές και συντρέχουσες κρίσεις της εποχής μας”, υπογραμμίζει η έκθεση της Metron Analysis, “ενισχύει το αίτημα της αυξημένης προστασίας μέσω του ενεργότερου ρόλου του κράτους και της δημόσιας παρέμβασης”.

Διακοπές το καλοκαίρι

Εκτός άλλων, η έρευνα επιχειρεί να ανιχνεύσει τι θεωρούν οι πολίτες ότι τους εμποδίζει από το να κάνουν διακοπές σε κάποιον παραθαλάσσιο προορισμό. Καθώς η τουριστική σεζόν έχει ήδη αρχίσει και, ενώ ήδη από πέρυσι απασχολούν τον δημόσιο διάλογο οι υψηλές τιμές, αλλά και η βιωσιμότητα των τουριστικών προορισμών μετά από το καλοκαίρι που εκδηλώθηκε το “κίνημα της πετσέτας”, οι απόψεις των πολιτών παρουσιάζουν ενδιαφέρον.

Χωρίς αυτό να προκαλεί έκπληξη, στην κορυφή των αναφορών των εμποδίων είναι οι υψηλές τιμές στους τουριστικούς προορισμούς (61%). Ωστόσο, επίσης περισσότεροι από 1 στους 4 αναφέρουν ως εμπόδιο την πολυκοσμία που πιθανόν σχετίζεται με τον κορεσμό κάποιων τουριστικών προορισμών.

Δείτε εδώ αναλυτικά το γ’ μέρος της έρευνας 

Διαβάστε επίσης: 

Δόμνα Μιχαηλίδου: Δεν υπάρχει καμία συζήτηση για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης

Έρευνα: Πόσο κοστίζει το καλάθι του νοικοκυριού σε Ελλάδα και Ευρώπη

DBRS: Οι προϋποθέσεις για να κλείσει το επενδυτικό κενό της Ελλάδας