Με το ποσό μαμούθ των 850 εκατ. ευρώ ξεκινά το «Εξοικονομώ Αυτονομώ» του Υπουργείου Περιβάλλοντος

Στις αρχές Νοεμβρίου θα ξεκινήσει να «τρέχει» το «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ», το νέο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης και αυτονόμησης κατοικιών, που αποτελεί το διάδοχο σχήμα των προγραμμάτων «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον», με ενισχυμένο προϋπολογισμό –που ανέρχεται στα 850 εκατ. ευρώ-, αυξημένα ποσοστά επιδοτήσεων και διευρυμένη γκάμα επιλέξιμων παρεμβάσεων, με γνώμονα την μεγιστοποίηση του οφέλους ως προς την ενεργειακή εξοικονόμηση.

Το «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ» παρουσιάστηκε σήμερα σε συνέντευξη τύπου από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, τον υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννη Τσακίρη, τη Γενική Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ Αλεξάνδρα Σδούκου, την πρόεδρο και διευθύνουσα σύμβουλο της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ) Αθηνά Χατζηπέτρου και τον πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιώργο Στασινό.

Κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας  Κωστής Χατζηδάκης υπενθύμισε ότι το 2009 παρουσίασε -ως υπουργός Ανάπτυξης τότε-  το πρώτο «Εξοικονομώ» που εξελίχθηκε στο δημοφιλέστερο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, σημειώνοντας ότι μέχρι τώρα χάρη στα προγράμματα αυτά έχει επιτευχθεί η ενεργειακή αναβάθμιση σχεδόν 130.000 κατοικιών.

«Τώρα παρουσιάζουμε ένα αναβαθμισμένο πρόγραμμα, το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ» που στοχεύει πέρα από την εξοικονόμηση ενέργειας και στην ενεργειακή αυτονομία των νοικοκυριών, με νέα κίνητρα και παρεμβάσεις που ενθαρρύνουν την παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ και την εγκατάσταση «έξυπνων» συστημάτων διαχείρισης ενέργειας. Είναι ένα πρόγραμμα απόλυτα προσαρμοσμένο στις επιταγές του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, αλλά και τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή. Προγράμματα σαν και αυτό αγκαλιάζονται από την ΕΕ ολοένα και περισσότερο, ιδιαίτερα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Γι΄αυτό και το Ταμείο Ανάκαμψης θα αποτελέσει κεντρικό χρηματοδοτικό πυλώνα για το «Κύμα Ανακαινίσεων» που προβλέπει ότι θα δοθούν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων σε όλη την Ευρώπη.

Με άλλα λόγια, από του χρόνου θα προκηρύσσονται προγράμματα-μαμούθ για την ενεργειακή εξοικονόμηση τα οποία θα κάνουν να φαίνεται το «Εξοικονομώ» όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα παρά πολύ μικρό. Επομένως, δεν τίθεται –νομίζω- θέμα κάλυψης όσων μείνουν έξω από μια φάση του προγράμματος, διότι θα μπορούν να ενταχθούν στις επόμενες φάσεις.

Το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ είναι μόνο η αρχή ! Αυτό και  τα υπόλοιπα προγράμματα που θα ακολουθήσουν (για τα δημόσια κτίρια, τον τουρισμό, κ.α.)  συνιστούν μοχλούς ενεργοποίησης της αγοράς για την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων. Με τον τρόπο αυτό πιστεύουμε ότι θα στηριχθεί η κατασκευή και άλλοι τομείς της εγχώριας παραγωγής, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία. Κάτι που αποτελεί ζητούμενο για το αμέσως επόμενο διάστημα και για την αντιμετώπιση του σοκ που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορωνοϊού»

Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης υπογράμμισε ότι «Το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ έχει υιοθετήσει ένα νέο μοντέλο που «κουμπώνει» τόσο με το ΕΣΕΚ όσο και με τη γενικότερη ευρωπαϊκή ατζέντα για την εξοικονόμηση ενέργειας, που δίνει έμφαση στην ενεργητική εξοικονόμηση.

«Αυτό που κάνει  το νέο πρόγραμμα πολύ ελκυστικό για την αγορά είναι ότι θα ανανεώνεται συνέχεια, θα είναι κυλιόμενο και ανοικτό. Τα κονδύλια θα είναι ευρωπαϊκά. Πιο συγκεκριμένα δημιουργούμε ένα «κομμάτι» προϋπολογισμού από το υπάρχον ΕΣΠΑ. Βασικός χρηματοδότης αυτού του προγράμματος θα είναι το επόμενο ΕΣΠΑ  καθώς και άλλα ευρωπαϊκά ταμεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος μας είναι τα επόμενα χρόνια ο ετήσιος προϋπολογισμός να είναι της τάξης του 1 δις. ευρώ.»

Η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Αλεξάνδρα Σδούκου σημείωσε ότι «Το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ συγκαταλέγεται μεταξύ των δράσεων με έντονα  αναπτυξιακό χαρακτήρα με άμεσο όφελος για τους πολίτες, αλλά και την απασχόληση, καθώς δημιουργεί άμεσα κύκλο εργασιών σε επιχειρήσεις και επαγγελματίες, ιδίως μικρομεσαίους και μάλιστα σε κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Είναι ένα “win-win” πρόγραμμα, στο οποίο κυριολεκτικά όλοι κερδίζουν. Βασική του αρχή είναι η εξοικονόμηση, καθώς η  φθηνότερη κιλοβατώρα είναι αυτή που δεν καταναλώνεται ποτέ, Μάλιστα, αυτή η κιλοβατώρα είναι και η πιο  πράσινη, αφού δεν απαιτεί καμία παραγωγή, δεν επιβαρύνει το περιβάλλον,  δεν απαιτεί δίκτυα μεταφοράς και διανομής».

Στο πλαίσιο αυτό, η κ. Σδούκου σημείωσε ότι οι δυο βασικές δέσμες παρεμβάσεων αφορούν αφενός στη βελτίωση αφενός του κελύφους της κατοικίας, αφετέρου των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων. Περιέγραψε επίσης τα νέα στοιχεία του ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ,  που  είναι μεταξύ άλλων οι παρεμβάσεις ενεργειακής αυτονομίας, η επιδότηση για εγκατάσταση ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας  (π.χ. έξυπνες πρίζες, έξυπνοι θερμοστάτες, φωτισμός χαμηλής κατανάλωσης κ.α.). Ως παράδειγμα, ανέφερε ότι «τα αυτόματα συστήματα φωτισμού με αισθητήρες φωτός και κίνησης επιτρέπουν στα φώτα να ανάβουν μόνο όταν και όσο πρέπει, εξοικονομώντας μέχρι και 70% στην κατανάλωση ενέργειας του φωτισμού»

Ειδική μνεία έκανε η κ. Σδούκου στο θέμα των πολυκατοικιών, καθώς «η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει δείξει ότι οι πολυκατοικίες είναι η πιο δύσκολη περίπτωση. Γι αυτό εισάγουμε  μια δεύτερη κατηγορία παρεμβάσεων σε πολυκατοικίες, οι οποίες αφορούν μόνο στους κοινόχρηστους χώρους και άρα δεν απαιτούν παρεμβάσεις στα επιμέρους διαμερίσματα.  Εχουμε προβλέψει ξεχωριστό προϋπολογισμό και ξεχωριστές ημερομηνίες για τις πολυκατοικίες και είμαι βέβαιη ότι και σε αυτό το τομέα το νέο πρόγραμμα θα αποδειχθεί βελτιωμένο έναντι των προηγούμενων»

Η επικεφαλής της ΕΑΤ κ. Αθηνά Χατζηπέτρου ανέδειξε την προστιθέμενη αξία που μπορεί να προσδώσει στο σύνολο του προγράμματος η τεχνογνωσία, η εμπειρία και οι δυνατότητες μόχλευσης κεφαλαίων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.  «Δεδομένης της δεκαετούς εμπειρίας που διαθέτει στη διαχείριση των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» μπορεί να λειτουργήσει ως αξιόπιστο σημείο αναφοράς για τους συμμετέχοντες. Μπορούμε να προσφέρουμε τεχνική υποστήριξη στην υλοποίηση του προγράμματος, αλλά και να διαχειριστούμε όλη τη διαδικασία εκτέλεσης, από την υποβολή του αιτήματος ως την εκταμίευση. Θα τολμούσα να οραματιστώ μια πράσινη Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα που θα συμβάλλει αποφασιστικά στην ενεργειακή αναβάθμιση της χώρας, μοχλεύοντας πόρους, συμβάλλοντας στην ταχύτητα απορρόφησης αλλά και στηρίζοντας έμμεσα την επιχειρηματικότητα της χώρας μας»

Ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος κ. Γιώργος Στασινός τόνισε ότι το «Εξοικονομώ» είναι το σημαντικότερο πρόγραμμα που στηρίζεται σε ευρωπαϊκούς πόρους για τρεις λόγους:

Πρώτον, συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας που είναι βασικός στόχος της χώρας

Δεύτερον, βοηθά τους πολίτες να μειώσουν το ενεργειακό κόστος, άρα βοηθά τους πολλούς

Τρίτον, ενεργοποιεί άμεσα την οικοδομή και τα δεκάδες επαγγέλματα που συνδέονται με το συγκεκριμένο αντικείμενο, επομένως δίνει ισχυρή ώθηση στην οικονομία

«Για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι  πόροι που θα δαπανηθούν  θα πετύχουν όντως τον στόχο της εξοικονόμησης. Σε αυτή τη κατεύθυνση άλλωστε κινείται το Μνημόνιο Συνεργασίας που έχει υπογράψει το ΤΕΕ με το ΥΠΕΝ και το οποίο προωθεί –μεταξύ άλλων- την πιστοποίηση των επιθεωρητών και την καθιέρωση ενός αντικειμενικού συστήματος ελέγχων.
Θα είμαστε παρόντες για να βοηθήσουμε το Υπουργείο  και να διασφαλίσουμε ότι τα χρήματα που θα δαπανηθούν θα πιάσουν τόπο και η χώρα θα πιάσει τους ευρωπαϊκούς της στόχους»

ΧΡΗΣΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ»

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία.

Η επιχορήγηση του Προγράμματος θα δοθεί με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια του φορολογικού έτους 2019 (εκκαθαρισμένες δηλώσεις φορολογίας). 

Η επιλεξιμότητα των δαπανών του Προγράμματος λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Επιλέξιμες κατοικίες είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία καθώς και το μεμονωμένο διαμέρισμα. Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

-Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του προσώπου που τη χρησιμοποιεί.

-Υφίσταται νόμιμα.

-Έχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

-Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.

Οι εισοδηματικές κατηγορίες στις οποίες οι αιτούντες (ωφελούμενοι του Προγράμματος) κατατάσσονται και λαμβάνουν επιχορήγηση είναι:

COVID-19 premium. Λόγω των οικονομικών δυσχερειών που έχουν προκύψει εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού προστίθεται επιπλέον +10% για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν τα έτη 2020-2021

Ενεργειακό premium Για τα μεμονωμένα διαμερίσματα και μονοκατοικίες ενεργειακής κατηγορίας Η και Ζ προστίθεται επιπλέον 10% στο βασικό ποσοστό επιχορήγησης, εφόσον επιτευχθεί αναβάθμιση σε Β ενεργειακή κατηγορία.

Επιλέξιμες είναι οι παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται μετά την έκδοση του πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας).

Οι παρεμβάσεις υποβάλλονται βάσει των συστάσεων του Ενεργειακού Επιθεωρητή και αφορούν στις ακόλουθες κατηγορίες:

-Αντικατάσταση Κουφωμάτων

-Υποχρεωτική ανακύκλωση ή απόρριψη των υφιστάμενων κουφωμάτων σε νομίμως λειτουργούντες χώρους απόρριψης υλικών (αντικαθιστώ – ανακυκλώνω)

-Δυνατότητα αντικατάστασης υαλοπινάκων σε κτίρια προστατευόμενα ή ιστορικής αξίας ή ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής

–Τοποθέτηση/αντικατάσταση θερμοκάλυψης κελύφους

–Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης – ψύξης

-Επιλέξιμη παρέμβαση θεωρείται και η αποξήλωση καυστήρων πετρελαίου και των σχετικών δεξαμενών

-Καταργείται η επιλεξιμότητα για καυστήρες πετρελαίου

-Καταργείται η επιλεξιμότητα για ενεργειακά τζάκια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη

-Σύστημα Ζεστού Νερού Χρήσης με χρήση ΑΠΕ

-Υποχρεωτική εγκατάσταση για τις περιπτώσεις που δεν υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα ΖΝΧ.

–Παρεμβάσεις Ενεργειακής αυτονομίας

–Συστήματα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ

-επιλέξιμα μόνο εφόσον η κατοικία αναβαθμίζεται, με τις κύριες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, σε ενεργειακή κατηγορία τουλάχιστον Β+.

-Επιλέξιμη παρέμβαση αποτελεί η εγκατάσταση Φ/Β σταθμού μόνο  για την κάλυψη της ζήτησης (net metering)

5.2    Συστήματα αποθήκευσης

-Επιλέξιμη μόνο ως συμπληρωματική παρέμβαση στην εγκατάσταση νέου  Φωτοβολταϊκού σταθμού-Υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων

-CE Πιστοποιημένες

-επιλέξιμες μόνο οι συσκευές που είναι κατάλληλες, βάσει προτύπων ΕΛΟΤ ΕΝ, και προορίζονται για φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων σε οικιακό περιβάλλον-Παρεμβάσεις Έξυπνων Συστημάτων (Smart Home)

Ψηφιακά συστήματα και τεχνολογίες που συμβάλουν στην εξοικονόμησης ενέργειας

α) Έξυπνου φωτισμού (π.χ. έξυπνες πρίζες, φωτισμός χαμηλής κατανάλωσης LED)

β) Έξυπνης διαχείρισης του συστήματος θέρμανσης/ψύξης (π.χ. έξυπνοι θερμοστάτες)

γ) Απομακρυσμένου Ελέγχου (π.χ. έξυπνοι αισθητήρες διαρροής, υγρασίας κλπ)

–Λοιπές Επιλέξιμες Κοινόχρηστες Παρεμβάσεις (Πολυκατοικίες)

8.1 Αναβάθμιση ανελκυστήρα

-Επιλέξιμες μόνο οι παρεμβάσεις που απαιτούνται για την πιστοποίηση ανελκυστήρων (ΚΥΑ 28425/2008) και

–η υποχρεωτική εγκατάσταση inverter στους ανελκυστήρες προκειμένου να επιτυγχάνεται μείωση του ενεργειακού τους αποτυπώματος δίχως να επηρεάζεται η ασφάλεια και η λειτουργικότητά τους

–Αναβάθμιση συστήματος φωτισμού

-Αντικατάσταση λαμπτήρων με χαμηλής κατανάλωσης (π.χ. LED)

-Αντικατάσταση του συστήματος χρονισμού με έξυπνο σύστημα διαχείρισης, αναλόγως χρονικής στιγμής (ημέρα/νύχτα), φωτεινότητας, σημείο εισόδου/εξόδου κ.α.

-Αντικατάσταση του κυκλώματος ενεργοποίησης με αυτοματισμό με αισθητήρες κίνησης

Ο μέγιστος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 50.000 €, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. 

Ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός για τις παρεμβάσεις εξοικονόμηση ενέργειας είναι 1,2 ευρώ ανά εξοικονομούμενη ΚWh

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός κοινόχρηστων παρεμβάσεων σε πολυκατοικίες φτάνει τις € 80.000.

Παρέχεται η κάλυψη της δαπάνης για την αμοιβή του ενεργειακού επιθεωρητή, του συμβούλου έργου και κόστη τυχόν μελετών, ενώ σε περίπτωση τραπεζικού δανεισμού μέσω του Προγράμματος, το δάνειο είναι άτοκο.

Οι βασικές αλλαγές σε σχέση με τον το «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ – Β’ Κύκλος» είναι :

-Διεύρυνση εισοδηματικών ορίων

-Αύξηση βασικού ποσοστού επιχορήγησης,

-ενεργειακό premium για κατηγορίες Η και Ζ αναβάθμιση σε κατηγορία Β: +10%

-COVID-19 premium για τα έτη 2020 – 2021: +10%

-ειδική προσαύξηση +10% στο βασικό ποσοστό επιχορήγησης για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης

-Αίρεται ο περιορισμός μιας αίτησης ανά ωφελούμενο

-Επιλέξιμες κατοικίες ενεργειακής κατηγορίας Γ και κάτω

-Ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός  1,2 € ανά εξοικονομούμενη KWh (για τις παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας) με μέγιστο όριο τις 50.000 € ανά επιλέξιμη κατοικία

-Ο σύμβουλος έργου θα πρέπει να είναι αποκλειστικά μηχανικός εγγεγραμμένος στο μητρώο ΤΕΕ

-Ο ενεργειακός επιθεωρητής που διενεργεί την δεύτερη ενεργειακή επιθεώρηση είναι υποχρεωτικά διαφορετικός από τον ενεργειακό επιθεωρητή που εξέδωσε το Α΄ΠΕΑ

-Νέες επιλέξιμες παρεμβάσεις

-Παρεμβάσεις Ενεργειακής αυτονομίας

-Παρεμβάσεις Έξυπνων Συστημάτων (Smart Home)

-Επιλέξιμες Κοινόχρηστες Παρεμβάσεις (Πολυκατοικίες)

-Ελάχιστος ενεργειακός στόχος αναβάθμιση κατά 3 ενεργειακές κατηγορίες

-Κίνητρα για πολυκατοικίες

-διακριτός Π/Υ και διαφορετική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων

-Δύο τύποι αίτησης για συμμετοχή στο πρόγραμμα.

-Αίτηση Πολυκατοικίας τύπου Α: Κοινόχρηστες παρεμβάσεις και παρεμβάσεις στα επιμέρους διαμερίσματα

-Αίτηση Πολυκατοικίας τύπου Β: Μόνο Κοινόχρηστες Παρεμβάσεις

-Δίνεται οριζόντια σε όλους τους ιδιοκτήτες βασικό ποσοστό επιχορήγησης 60% ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ εισοδήματος το οποίο προσαυξάνεται με 10% για τα έτη  2020 – 2021 COVID-19 premium ενώ

-Προβλέπεται Ρήτρα Δίκαιης Μετάβασης, με ειδική προσαύξηση +10% στο βασικό ποσοστό επιχ/σης για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης.

-Επιπλέον δίνεται ενεργειακό premium στις αιτήσεις πολυκατοικίας τύπου Α 10% οι παρεμβάσεις οδηγούν σε σημαντική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.