Την επαναφορά των αυστηρών δημοσιονομικών μέτρων που ίσχυαν έως και το 2019, πριν δηλαδή ξεσπάσει η υγειονομική κρίση, ανακοίνωσε η Κομισιόν, δίνοντας το γενικό πλαίσιο για τις κατευθυντήριες γραμμές που θα πρέπει να ακολουθήσουν τα κράτη – μέλη από το 2024.

Στην πράξη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «σφύριξε» τη λήξη της ρήτρας διαφυγής από το ερχόμενο έτος, καλώντας τα κράτη – μέλη να τηρήσουν τους δημοσιονομικούς κανόνες για το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα. Δηλαδή, το ανώτατο ποσοστό χρέος θα πρέπει να είναι έως το 60% του ΑΕΠ και το έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ.

1

Οι κατευθυντήριες γραμμές

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Κομισιόν «δεδομένου ότι δεν έχει ακόμη τεθεί σε εφαρμογή ένα νέο νομικό πλαίσιο, με βάση το αποτέλεσμα της υπό εξέλιξη επανεξέτασης της οικονομικής διακυβέρνησης, το ισχύον νομικό πλαίσιο εξακολουθεί να ισχύει.

Ταυτόχρονα, προκειμένου να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική μετάβαση στη λειτουργία της μελλοντικής δέσμης δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ και να ληφθούν υπόψη οι τρέχουσες προκλήσεις, ορισμένα στοιχεία των μεταρρυθμιστικών προσανατολισμών της Επιτροπής θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στον κύκλο δημοσιονομικής εποπτείας».

«Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι έτοιμη να προτείνει ειδικές ανά χώρα συστάσεις σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική για το 2024, οι οποίες θα περιλαμβάνουν ποσοτική απαίτηση, καθώς και ποιοτική καθοδήγηση για τα επενδυτικά και ενεργειακά μέτρα.

Οι συστάσεις αυτές θα συνάδουν με τα κριτήρια που προτείνονται στους προσανατολισμούς της Επιτροπής, ενώ θα παραμένουν επίσης συμβατές με την ισχύουσα νομοθεσία στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης», αναφέρει η ανακοίνωση.

Αυτό το σημείο αφορά ιδιαίτερα την Ελλάδα, καθώς εκκρεμεί ο καθορισμός των δημοσιονομικών στόχων για τα επόμενα χρόνια και κυρίως τα πρωτογενή πλεονάσματα που θα πρέπει να επιτυγχάνει για να διατηρείται βιώσιμο το ελληνικό χρέος.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι έτοιμη να προτείνει ειδικές ανά χώρα συστάσεις σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική για το 2024, οι οποίες:

Είναι σύμφωνες με τους δημοσιονομικούς στόχους που θέτουν τα κράτη-μέλη στα προγράμματά τους σταθερότητας και σύγκλισης, εφόσον οι στόχοι αυτοί συνάδουν με τη διασφάλιση ότι ο δείκτης δημόσιου χρέους τίθεται σε καθοδική πορεία ή παραμένει σε συνετό επίπεδο και ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα·

Ποσοτικοποιούνται και διαφοροποιούνται με βάση τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη-μέλη όσον αφορά το δημόσιο χρέος·

Διαμορφώνονται με βάση τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες, όπως προτείνεται στους μεταρρυθμιστικούς προσανατολισμούς της Επιτροπής.

«Μαχαίρι» στα μέτρα στήριξης

Όπως σημειώνουν ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόσβκις και ο επίτροπος για θέματα οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι, τα κράτη – μέλη θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα στον σταδιακό περιορισμό των μέτρων στήριξης, τα οποία έχουν εφαρμοστεί και λόγω της ενεργειακής κρίσης.

Συγκεκριμένα, τα μέτρα στήριξης θα πρέπει να μειωθούν από το 1,3% του ΑΕΠ που ισχύει σήμερα στο 0,3% του ΑΕΠ της ΕΕ, ενώ τα όποια μέτρα παραμείνουν θα πρέπει να έχουν ως στόχο αποκλειστικά και μόνο τις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Αυτό το δικαιολόγησαν, καθώς όπως είπε ο Πάολο Τζεντιλόνι, οι τιμές στην ενέργεια έχουν υποχωρήσει σημαντικά, επιστρέφοντας κοντά σε προ κρίσης επίπεδα.

Εφαρμογή της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος

Λαμβανομένης υπόψη της εμμένουσας υψηλής αβεβαιότητας για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές στην παρούσα συγκυρία, η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν θα πρέπει να ληφθεί απόφαση την φετινή άνοιξη για την υπαγωγή ή μη των κρατών μελών στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή θα προτείνει στο Συμβούλιο να κινήσει διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος στη βάση του ελλείμματος την άνοιξη του 2024 βάσει των πραγματικών στοιχείων του 2023, σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές διατάξεις.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν υπόψη το γεγονός αυτό κατά την εκτέλεση των προϋπολογισμών τους για το 2023 και κατά την προετοιμασία των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης την φετινή άνοιξη και των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων για το 2024 το φετινό φθινόπωρο.

Προσεχείς προτάσεις για την οικονομική διακυβέρνηση

Οι συζητήσεις σχετικά με τη μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης προχωρούν, σύμφωνα με τους προσανατολισμούς της Επιτροπής που παρουσιάστηκαν τον Νοέμβριο του 2022, με τη σύγκλιση απόψεων που προέκυψαν σε διάφορα βασικά ζητήματα. Άλλα ζητήματα δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί.

Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις σε συνέχεια του προσεχούς Συμβουλίου Οικονομικών και Δημοσιονομικών Θεμάτων και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2023.

Επόμενα βήματα

Η παρούσα ανακοίνωση καθορίζει τις προκαταρκτικές κατευθύνσεις δημοσιονομικής πολιτικής για το 2024, οι οποίες θα επικαιροποιηθούν δεόντως στο πλαίσιο της εαρινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου τον Μάιο του 2023.

Οι επικαιροποιημένες κατευθύνσεις θα εξακολουθήσουν να αντικατοπτρίζουν την παγκόσμια οικονομική κατάσταση, την ιδιαίτερη κατάσταση κάθε κράτους μέλους, την πρόοδο της συζήτησης σχετικά με την εν εξελίξει επανεξέταση της οικονομικής διακυβέρνησης και τις συζητήσεις ακολουθητέας πολιτικής στο Συμβούλιο.

Τα κράτη μέλη καλούνται να αποτυπώσουν αυτές τις κατευθύνσεις στα οικεία προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης.