Κίνδυνος για νέο Brain Drain – Προειδοποιήσεις Στουρνάρα για διαρροή ανθρώπινου ταλέντου

Σήμα κινδύνου για την δυνατότητα της χώρας να επαναπατρίσει μια κρίσιμη μάζα από το σύνολο των υψηλής κατάρτισης εργαζομένων που έφυγαν από τη χώρα στα χρόνια της μεγάλης κρίσης εκπέμπει η ΤτΕ.

Σε ειδική ανάλυση που περιέχεται στην έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα την Τετάρτη, με βάση ανάλυση στοιχείων του Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ διαπιστώνεται η ασύμμετρη μεταβολή της κατανομής αμοιβών μεταξύ των ετών 2016 και 2023.  Μεταξύ των όσων προκύπτουν για τις θέσεις εργασίας με χαμηλές αποδοχές, δηλαδή έως 850 ευρώ το 2016 το μέσο ποσοστό μεταβολής των ονομαστικών μισθών ήταν 26,9% από το 2016 έως το 2023. Tο εύρημα αυτό συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού καθώς την περίοδο αυτή αποτελούσε προτεραιότητα η ενίσχυση των χαμηλών μισθών, προκειμένου τα νοικοκυριά να μπορέσουν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους.

Η σωρευτική αύξηση του κατώτατου μισθού από το 2016 έως το 2023 ήταν περίπου 33%. Οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού είχαν θετικές επιδράσεις και σε υψηλότερα μισθολογικά κλιμάκια, με φθίνοντα ρυθμό έως τα επίπεδα των 1.100 έως 1.200 ευρώ. Ωστόσο, σε υψηλότερα επίπεδα μικτών αμοιβών, όπου συνήθως βρίσκονται και πιο εξειδικευμένοι εργαζόμενοι, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Για θέσεις εργασίας  με υψηλές απολαβές, άνω των 1.650 ευρώ το 2016 η μέση εκτιμώμενη αύξηση των ονομαστικών αμοιβών ήταν 0,7%, δηλαδή κατά μέσο όρο οι μισθοί παρέμειναν ουσιαστικά στάσιμοι.

Αμοιβές και θέσεις εργασίας

Όπως επισημαίνεται, αν συνεκτιμηθεί το ότι στην περίοδο 2016-2023 το επίπεδο των τιμών με βάση τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε σωρευτικά κατά 16% περίπου, συνάγεται ότι, σε πραγματικούς όρους, υπήρξαν μισθολογικές αυξήσεις στις χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενώ στις υψηλότερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας υπήρξαν πρακτικά μειώσεις. Μάλιστα στις επιχειρήσεις μεγαλύτερου μεγέθους παρατηρείται ότι για τις θέσεις εργασίας με υψηλές απολαβές οι αυξήσεις είναι πολύ μικρές. Συγκεκριμένα, μία θέση εργασίας που αμειβόταν με 1.750 ευρώ το 2016 σε μία εταιρία με πάνω από 1.000 εργαζόμενους, στον ίδιο κλάδο, για το ίδιο επάγγελμα, με τον ίδιο τύπο σύμβασης, με έναν εργαζόμενο στην ίδια ηλικιακή ομάδα, με το ίδιο φύλο, πλήρους απασχόλησης το 2023 αμειβόταν ονομαστικά με 1.781,50 ευρώ κατά μέσο όρο.

Σε πραγματικούς όρους, το 2023, λόγω του πληθωρισμού, η αμοιβή ήταν περίπου 1.495 ευρώ (μείωση κατά 16%). Με την ίδια μέθοδο, μία θέση εργασίας που το 2016 αμειβόταν με 750 ευρώ, το 2023 αμειβόταν κατά μέσο όρο με 975 ευρώ ονομαστικά, ενώ σε πραγματικούς όρους η αμοιβή ήταν 819 ευρώ (αύξηση κατά 9,2%).

Με δεδομένο πως σύμφωνα με σχετικές έρευνες της πρωτοβουλίας Brain Regain το βασικότερο εμπόδιο επιστροφής στην Ελλάδα για σχεδόν 1 στους 4 Έλληνες που διαμένουν στο εξωτερικό είναι οι χαμηλοί μισθοί και οι συνθήκες εργασίας, η βελτίωση των μισθολογικών συνθηκών στην αγορά εργασίας αποτελεί το βασικότερο κίνητρο για τον επαναπατρισμό όσων εργαζομένων έφυγαν από την Ελλάδα, οι οποίοι είναι κυρίως ειδικευμένοι και με υψηλά προσόντα.

Την ίδια στιγμή οι σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν επιχειρήσεις για την εύρεση ειδικευμένου προσωπικού λογικά θα έπρεπε να οδηγήσει σε αύξηση μισθών για τους εργαζομένους αυτής της κατηγορίες. Ωστόσο φαίνεται πως το πιο εξειδικευμένο προσωπικό δεν βλέπει τους μισθούς να αυξάνονται. «Συνεπώς, στο βαθμό που τα κίνητρα επιστροφής των εργαζομένων επηρεάζονται από το επίπεδο των μισθών, τα τελευταία έτη δεν φαίνεται να έχουν διαμορφωθεί οι κατάλληλες μισθολογικές συνθήκες για την προσέλκυση όσων έφυγαν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της τελευταίας μεγάλης κρίσης» σχολιάζεται στην ανάλυση.

Όπως μάλιστα προσθέτει «η προσέλκυση πιο ειδικευμένου προσωπικού έγινε πιο δύσκολη, αφού οι αμοιβές για τις αντίστοιχες θέσεις εργασίας εν τέλει μειώθηκαν σημαντικά σε πραγματικούς όρους εξαιτίας του πληθωρισμού. Ως εκ τούτου, η χώρα κινδυνεύει όχι μόνο να μη μπορεί να προσελκύσει τους εργαζόμενους που μετανάστευσαν στο εξωτερικό την περίοδο της κρίσης, αλλά και να συνεχίσει να χάνει πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο, με αρνητικές επιπτώσεις στις προοπτικές της τεχνολογικής προόδου και της οικονομικής ανάπτυξης».

Διαβάστε επίσης:

Στουρνάρας: Ανάπτυξη 2,2% το 2024 – Οι 10 «εντολές» για θωράκιση της οικονομίας
Στο 3% η αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών – Το «σήμα» της Κομισιόν στην Ελλάδα και τα 6 μέτρα στήριξης για το 2025
ΟΔΔΗΧ: Στο 3,44% η απόδοση των εξάμηνων έντοκων γραμματίων