Μια εξαιρετική συζήτηση για τη Μεταπολίτευση, την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, αλλά και τα λάθη που έγιναν αυτά τα 50 χρόνια, έγινε στο πλαίσιο του Συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών, του Ευάγγελου Βενιζέλου. Στη συζήτηση που συντόνισε ο Κώστας Καλλίτσης και η Ειρήνη Χρυσολωρά, μίλησε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, ο Φωκίων Καραβίας, ο Νίκος Βέττας και ο Γκίκας Χαρδούβελης.

Ο κ. Μυτιληναίος ανέφερε ότι η ιστορία της αποβιομηχάνισης στην Ελλάδα είναι πονεμένη ιστορία. Η κυβέρνηση Καραμανλή ήταν συντηρητική πολλοί την χαρακτήρισαν «σοσιαλμανία» του αείμνηστου Παπαληγούρα με τις αποκρατικοποποίησεις του Ανδρεάδη.

Δεν μπήκαμε καλά. Στη συνέχεια ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ το 1981. Απ’ ότι διάβασα πολιτικά ο Ανδρέας Παπανδρέου παραμένει ο δημοφιλέστερος προωθυπουργός, όπως φάνηκε από την δημοσκόπηση της Public Issue, κάτι που δε με εξέπληξε καθόλου. Ακόμη και τώρα αναζητούμε στελέχη του ΠΑΣΟΚ, είπε με χιούμορ.

Οικονομικά, όμως, ξεκίνησε το ξεχείλωμα της οικονομίας. Κρατικοποιήσεις και όργιο διαφθοράς με πρασινοφρουρούς. Ακολούθησε η πολιτική αστάθεια στα τέλη της δεκαετίας. Χαρακτήρισε την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ως μια «μακράν πιο μπροστά» από την εποχή και γι’ αυτό απέτυχε. Σημείωσε ότι έχει μεγάλο σεβασμό στον Κώστα Σημίτη και όσα πέτυχε. Στην περίοδο Κώστα Καραμανλή και Γιώργου Παπανδρέου η κατάσταση άρχισε να εξοκείλει. Στη βιομηχανία λίγες εταιρείες μπορούσαν να είναι ανταγωνιστικές.

Αναφερόμενος στην οικονομική χρεοκοπία της χώρας τόνισε ότι το σοκ της κατάρρευσης δεν έγινε στην Ελλάδα, αλλά στη Γαλλία το 2010, τη Ντοβίλ, όπου Σαρκοζί και Μέρκελ αποφάσισαν ότι τα δημοσιονομικά της κάθε χώρας κρίνονται ξεχωριστά, ότι το κοινό νόμισμα είναι κοινό αλλά το επιτόκιο δανεισμού θα κρίνεται ανάλογα με τις επιδόσεις της κάθε χώρας. Αυτό προκάλεσε μεγάλη αύξηση στη δανειακή επιβάρυνση του συνόλου της οικονομίας.

Από επιτόκια 24% επί εποχής δραχμής, με 2%, 3% φαίνονταν όλα τζάμπα…

Ας θυμόμαστε το θέρετρο της Ντοβίλ που ήταν ότι χειρότερο για εμάς είπε ο Πρόεδρος και Διευθύνων σύμβουλος της Mytilineos.

Για τις ελληνικές τράπεζες είπε ότι έχουν μοναδική ευκαιρία του συνδυασμού των επιτοκίων της ΕΚΤ και των χαμηλών επιτοκίων καταθέσεων για να δημιουργήσουν κεφαλαιακό απόθεμα που είναι υπερ – απαραίτητο. Γι’ αυτό και για άλλους λόγους έχουν καταφέρει σημαντική κερδοφορία, εξ’ ου και τα μερίσματα.

Είναι μοναδική ευκαιρία για να εκμοντερνιστούν και να ανταγωνιστούν τα ξένα ιδρύματα. Συνολικά οι τράπεζες και οι υπηρεσίες που προσφέρουν είναι πολύ πιο εξειδικευμένες απ’ ότι στο παρελθόν. «Αυτό το sofistication των τραπεζών είναι άξιο λόγου», είπε κ. Μυτιληναίος.

Ο κ. Μυτιληναίος αναφέρθηκε στη μεγάλη αναδιανομή εισοδήματος το 1999 στο χρηματιστήριο αλλά και την περίοδο του φθηνού χρήματος που ακολούθησε την είσοδο της χώρας στην ΟΝΕ.

Το επόμενο ορόσημο για την Ελλάδα, είπε είναι το 2032. Τότε τα πράγματα αλλάζουν δραστικά και αν μέχρι τότε το ΑΕΠ δεν έχει ανέβει σε επίπεδο που θα κάνει τη σχέση του με το χρέος ανεκτό θα αρχίσουν πάλι να αυξάνουν τα spread.

Η ελληνική βιομηχανία που άντεξε είναι «μπαρουτοκαπνισμένη», στράφηκε στις εξαγωγές εξ ανάγκης.
Το ευρωπαϊκό περιβάλλον είναι αρνητικό, τόνισε. Το μομέντουμ για την Ελλάδα είναι θετικό, αλλά όχι για την Ευρώπη που θα επιβαρυνθεί με τεράστιες αμυντικές δαπάνες. Θα επιβαρυνθεί υπέρμετρα και με το κόστος της πράσινης μετάβασης αν οι ευρωπαίοι πολιτικοί δεν βάλουν μυαλό και δεν συγχρονίσουν τη διαδικασία με τις δυνατότητες της πραγματικής οικονομίας.

«Αν κάπου πρέπει να εστιάσει η κυβερνητική πολιτική είναι στις επενδύσεις εξαιτίας του ιδιαίτερα θετικού μομέντουμ που δοιανύουμε: της ισχυρής ανάπτυξης των ελληνικών επιχειρήσεων και της υψηλής κερδοφορίας, της υποστήριξης των τραπεζών αλλά και των άφθονων ευρωπαϊκών κονδυλίων. Στα πλεονεκτήματα αυτά πρόσθεσε την θετική εικόνα που έχει πλέον διεθνώς η χώρας μας, η οποία μπορεί να κεφαλαιοποιηθεί σε προσέλκυση νέων επενδύσεων. Μέσα από τις επενδύσεις αυτές θα προέλθει και η αύξηση της παραγωγικότητας για να προσεγγίσει η χώρα το 77% του ΑΕΠ που είχε προ κρίσης, είπε ο κ. Μυτιληναίος.

Φωκίων Καραβίας

O Φωκίων Καραβίας, CEO της Eurobank τόνισε ότι το 1995 το ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν 140 δισ. ευρώ και η Τουρκία στα 170 δισ. Σήμερα εμείς είμαστε πάνω από 200 δισ. ευρώ και η γειτονική χώρα στα 800, θέλοντας έτσι να δείξει την πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Αναφερόμενος στην πορεία των τραπεζών τόνισε ότι έχουμε πολύ σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Η διανομή μερίσματος τη φετινή χρονιά είναι χαρακτηριστική της προόδου και της εξομάλυνσης, υπογράμμισε. Σε καμία τράπεζα το ποσοστό του μερίσματος δεν θα ξεπερνά το 30% των κερδών του 2023, συμπλήρωσε.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις πλέον δανείζονται με spread αντίστοιχα των ευρωπαϊκών. Αναφορικά με τις μικρές επιχειρήσεις είπε ότι υπάρχουν περίπου 900.000 νομικά πρόσωπα. Οι 100.000 έχουν άνετη πρόσβαση. Από τις υπόλοιπες 540.000 δεν έχουν εργαζόμενο και 250.000 έχουν έως τέσσερις. Μόλις 80.000 έχουν πέντε ή περισσότερους εργαζόμενους.

Ο κ. Καραβίας επικαλέστηκε έρευνα της τράπεζας, η οποία επικαιροποιήθηκε και αποδεικνύει ότι με μέση ανάπτυξη 2,5% που είναι όπως είπε, ένα αισιόδοξο σενάριο για την ελληνική οικονομία, θα πρέπει σε ετήσια βάση οι επενδύσεις να αυξάνονται 7% έως το 2030 για να πιάσουμε το μέσο όρο της Ευρωζώνης που είναι στο 21% .

Στους κλάδους που μπορούν να σηκώσουν επενδύσεις αναφέρθηκαν η ναυτιλία και ο τουρισμός, ο οποίος υποστήριξε την χώρα όλη την περίοδο της κρίσης με ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Στην Ελλάδα όπως είπε, το 25% των ξενοδοχειακών υποδομών είναι πεντάστερα ενώ ειδική αναφορά έκανε στον κλάδο της ενέργειας, που προσελκύει το μεγαλύτερο κύκλο επενδύσεων και μπορεί λόγω γεωγραφικής θέσης να κάνει την χώρα ένα διεθνές hub.

Αναφερόμενος στο δανεισμό των επιχειρήσεων από το τραπεζικό σύστημα ο κ. Καραβίας τόνισε:

«Τι σημαίνει όμως αυτή η εξομάλυνση για την οικονομία μας και τους πελάτες μας; Να σημειώσω ότι όλα τα μεγάλα έργα υποδομής, η ενεργειακή μετάβαση της οικονομίας, ο ψηφιακός της μετασχηματισμός και η διοχέτευση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης  στις επιχειρήσεις, όλα πραγματοποιούνται μέσω του τραπεζικού συστήματος, σχεδόν αποκλειστικά.

Ήδη οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι της χώρας μας και οι μεγαλύτερες από τις ΜΜΕ δανείζονται πλέον με περιθώρια που είναι αντίστοιχα ή και χαμηλότερα από τα αντίστοιχα σε ευρωπαϊκές χώρες ή τη Β. Αμερική.

Ειδικά για δυο πολύ σημαντικές από κοινωνική άποψη κατηγορίες – τα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, υπάρχει μια κριτική ότι δεν δίνονται δάνεια. Ας δούμε τι πραγματικά συμβαίνει. Για τις ΜΜΕ: έχουμε περίπου 900.000 νομικά πρόσωπα, ΑΦΜ. Από αυτές,  λίγο πάνω από 100.000 έχει άνετη πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, με έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών και με περιθώρια που είναι καθοδικά.

Αλλά τι είναι οι υπόλοιποι; Είναι επιχειρήσεις με σφύζουσα δραστηριότητα που ασφυκτιούν; Όχι. Από τις 880.000 επιχειρήσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2021, οι 540.000 δεν έχουν κανέναν υπάλληλο. Άλλες 250.000  απασχολούν μέχρι 4 εργαζόμενους. Μόνο 80.000 έχουν παραπάνω από 5 υπαλλήλους.

Δεν υπάρχει επιχείρηση με οικονομική βάση που να φέρει ένα αξιόπιστο business plan και να μην λάβει δάνειο. Έχω ζητήσει επανειλημμένα «φέρτε μου ένα παράδειγμα» χρηματοδότησης που απορρίψαμε αδικαιολόγητα. Να σημειώσω και το εξής: η αξιολόγηση ενός δανείου λαμβάνει υπόψη το δηλωμένο κύκλο εργασιών και την αντίστοιχη κερδοφορία. Δεν μπορεί να δηλώνει κανείς ελάχιστα και να περιμένει ότι η τράπεζα θα του δώσει δάνειο με βάση μια εικαζόμενη ή όντως διαφορετική πραγματική εικόνα των οικονομικών του, χωρίς να λάβει υπόψη το δηλωμένο εισόδημα ή τα δηλωμένα έσοδα της επιχείρησης».

 

 

Δεν υπάρχει επιχείρηση που θα φέρει ένα συνεκτικό σχέδιο και να μην πήρε δάνειο. Δεν μπορεί να δηλώνει κανείς ελάχιστα και να περιμένει ότι θα πάρει δάνεια με βάση ένα «εκτιμώμενο» τζίρο.

Για το μέλλον ο κ. Καραβίας έδωσε έμφαση στις επενδύσεις. Εχουμε επιχειρήσεις με ισχυρούς ισολογισμούς και τραπεζικό σύστημα με επαρκή ρευστότητα για να υποστηρίξει. Υπάρχουν τα κοινοτικά χρήματα και στη σημερινή συγκυρία η χώρα αντιμετωπίζεται θετικά στο εξωτερικό.

Στους επιμέρους κλάδους που μπορούν να σηκώσουν το βάρος περιέλαβε τον τουρισμό, την ναυτιλία, το real estate, την ενέργεια αλλά και τη μεταποίηση. Αναφορά έκανε και στα ναυπηγεία.

Ο Νίκος Βέττας

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα 50 χρόνια η οικονομία έχει προοδεύσει. Έχω όμως μια αμηχανία, επεσήμανε ο Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ. Από τότε που μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ενωση ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν μόλις 0,9% το χρόνο με θετικό δημογραφικό. Τα επόμενα χρόνια θα πρέπει αυτό να είναι 2,5% με αρνητικό δημογραφικό. Δυσκολεύομαι να σκεφτώ ποια οικονομία είχε λιγότερη πρόοδο από τη δική μας.

Η μεταρρύθμιση δεν είναι ένα αντιβιοτικό που το παίρνεις και γίνεσαι καλά, σκοπός είναι να τρέχει διαρκώς η οικονομία.

Το πώς χειριστήκαμε την οικονομική κρίση και απαιτήθηκαν τρία προγράμματα και 13 χρόνια εκτός επενδυτικής βαθμίδας είναι ένα ζήτημα. Το πώς θα φύγουμε από την χαμηλή τροχιά των τελευταίων 50 χρόνων είναι ένα ερώτημα.

Ως προς το τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα έδωσε έμφαση στη σημασία να κινούμαστε γρηγορότερα από τους άλλους. Χαρακτήρισε ως ιδιαίτερα σημαντικό το ότι τα τελευταία χρόνια αυξάνονται οι εξαγωγές αγαθών.

Πρέπει να υπάρχουν απλοί κανόνες εισόδου-εξόδου δράσης και δραστηριοτήτων που να υπερβαίνουν μια συγκεκριμένη κυβέρνηση. Αν ο πήχης μπει ψηλά η χώρα έχει πολύ μεγάλες δυνατότητες.

Γκίκας Χαρδούβελης

Ο Γκίκας Χαρδούβελης αναφέρθηκε στην οικονομική κρίση, τα διπλά ελλείμματα και το δημοσιονομικό πρόβλημα. Με την έλευση της ΟΝΕ χάθηκαν κρίσιμα εργαλεία, επεσήμανε. Η είσοδός μας στο ευρώ λειτούργησε σαν «υπνωτικό χάπι», αντί να μεταρρυθμιζόμαστε αρκεστήκαμε στην κατανάλωση. Κανείς δεν το έψαξε πραγματικά μας θεωρούσαν μια «μικρή Γερμανία».

Ο πρόεδρος του Δ.Σ. της Εθνικής εκτίμησε ότι για να προχωρήσουμε πρέπει να καταλάβουμε όλοι γιατί ήρθε η κρίση. Δεν έχει γίνει σοβαρή συζήτηση για τα αίτιά της. Ο Ελληνας πρέπει να αποκτήσει μια «ιδιοκτησία» στις μεταρρυθμίσεις.

Αναφορικά με τις προϋποθέσεις για να πετύχουμε την πραγματική σύγκλιση σημείωσε ότι δεν πρέπει να εξαρτόμαστε από τον τουρισμό. Πρέπει να βρούμε και άλλα πράγματα που θα πουλάμε στους ξένους. Οι επενδύσεις είναι 14% του ΑΕΠ και στην ευρωζώνη πάνω από 20% του ΑΕΠ, πρέπει να κάνουμε την Ελλάδα πιο ελκυστική.

 

 

Διαβάστε επίσης:

Citi για ΟΤΕ: Επιμένει για τιμή στόχο στα 23 ευρώ – Σχεδόν 70% περιθώριο ανόδου για τη μετοχή
Ελλάκτωρ: Πώς άλλαξε ο όμιλος μέσα σε 3,5 χρόνια, τα 174 εκατ. που θα μοιράσει και το ταμείο των 700 εκατ.

JP Morgan κατά Καρώνη: «Είναι ανόητος και κερδοσκόπος» – Σφοδρή σύγκρουση στο Λονδίνο